Σύμφωνα με την εγκύκλιο, σκοπός του νέου θεσμικού πλαισίου που διέπει τις Επιχειρήσεις ΟΤΑ, και αποτελεί μια από τις βασικές μεταρρυθμίσεις που εισάγονται με τον νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, είναι να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά οι δυσλειτουργίες που συσσωρεύτηκαν για πολλά χρόνια στον τομέα αυτόν, ιδίως λόγω του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίσθηκαν μέχρι σήμερα οι δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις.
Επίσης επιχειρεί να προσδιορίσει με πιο σαφή τρόπο τον ρόλο των επιχειρήσεων, ώστε να αποκτήσουν ουσιαστική επιχειρηματική δραστηριότητα και πραγματική αναπτυξιακή προοπτική, ενόψει της 4ης προγραμματικής περιόδου.
Οι δυσλειτουργίες του παρελθόντος, σύμφωνα με την εγκύκλιο, συνδέονταν ιδίως με τα ακόλουθα προβλήματα:
– Η πολυμορφία των διαφόρων κατηγοριών επιχειρήσεων δημιούργησε συχνά προβλήματα προσδιορισμού της ακριβούς νομικής τους φύσης.
– Η ανυπαρξία οριοθέτησης ενός σαφούς κύκλου αρμοδιοτήτων, οδηγούσε στη δημιουργία επιχειρήσεων με πολλούς και, πολλές φορές, αποκλίνοντες μεταξύ τους σκοπούς, ενώ συχνά περιλαμβάνονταν στις συστατικές τους πράξεις αόριστοι σκοποί, οι οποίοι στην πράξη ποτέ δεν εκπληρώνονταν.
– Οι χωρίς έλεγχο και χωρίς ορθολογικό προγραμματισμό προσλήψεις, οι οποίες οδήγησαν σε υπερδιόγκωση του προσωπικού και προκάλεσαν συνεχείς ανάγκες χρηματοδότησης, μετατρέποντας πολλές επιχειρήσεις σε μόνιμες εστίες οικονομικής αιμορραγίας των Δήμων. Οι ανάγκες αυτές συχνά αντιμετωπίζονταν με κατάχρηση των υπαρχουσών θεσμικών δυνατοτήτων (π.χ. προγραμματικών συμβάσεων), προκειμένου να αρθούν οι ρητές απαγορεύσεις άμεσης ή έμμεσης χρηματοδότησης των λειτουργικών δαπανών.
Με τα δεδομένα αυτά, οι αντίστοιχοι ΟΤΑ είχαν φθάσει σε σημείο να μην μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος της μισθοδοσίας και στις λοιπές λειτουργικές δαπάνες των δημοτικών επιχειρήσεων. Την ίδια στιγμή δεν είχαν την δυνατότητα για εξυγιαντικές πρωτοβουλίες, τόσο ελλείψει του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου, όσο και λόγω του φόβου για το πολιτικό κόστος.
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο επιδιώκεται:
– Η απλοποίηση και αποσαφήνιση των κατηγοριών των επιχειρήσεων, ώστε να επιλέγεται η καταλληλότερη μορφή και να υπάρχει σαφής γνώση του κανονιστικού πλαισίου που τις διέπει.
– Η οριοθέτηση και αποσαφήνιση των σκοπών τους.
– Η εμπέδωση πλήρους διαφάνειας στις πολιτικές πρόσληψης προσωπικού, εκτέλεσης έργων και διενέργειας προμηθειών.
– Η οικονομική βιωσιμότητά τους, με τη συγκέντρωση και την ορθολογική σύνδεση σκοπών και μέσων, και, όπου αυτό είναι απολύτως αναγκαίο, η παύση της λειτουργίας τους, εφόσον τα οικονομικά δεδομένα και οι πραγματικές δραστηριότητες δεν επιτρέπουν την περαιτέρω λειτουργία τους.
– Η μέριμνα, ώστε κανένας εργαζόμενος να μην χάσει τη δουλειά του. Έτσι, το προσωπικό που θα καταστεί πλεονάζον, λόγω συγχώνευσης ή λύσης της δημοτικής επιχείρησης, στην οποία απασχολείται, ανεξαρτήτως ειδικότητας, μπορεί να μεταφερθεί σε υπηρεσίες του εκάστοτε ΟΤΑ ή των νομικών προσώπων του. Η μεταφορά αυτή γίνεται με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, με βάση τις υφιστάμενες ανάγκες του οικείου ΟΤΑ και των νομικών του προσώπων του.
– Η χρηματοδότηση, όπου είναι επιτρεπτή, για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων και προγραμματισμένων κοινωφελών δράσεων.
– Η συστηματική μέριμνα και υποστήριξη της λειτουργίας τους από την οικεία Περιφέρεια και το ΥΠ.ΕΣΔΔΑ με τη δημιουργία, για πρώτη φορά, Μητρώου Επιχειρήσεων ΟΤΑ, η εγγραφή στο οποίο αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση εκ μέρους τους οποιασδήποτε συναλλακτικής δραστηριότητας.
Γιάννης Μπεθάνης