Το περιβόητο εκλογικό σύστημα του 42% για την εκλογή των δημάρχων, που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση με την αναρρίχησή της στην εξουσία για να διευκολύνει τις προγραμματικές συγκλίσεις στις τοπικές κοινωνίες, τίθεται υπό αμφισβήτηση στην πορεία προς τη διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας.
Η κατάργησή του θεωρείται, πλέον αναγκαίος όρος, από κοινού με την ικανοποίηση των οικονομικών απαιτήσεων των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, προκειμένου οι δήμαρχοι να συναινέσουν στον «Καποδίστρια 2». Αυτό προκύπτει από τα μηνύματα που έρχονται στην ΚΕ∆ΚΕ και φαίνεται ότι διαμορφώνεται ένα ισχυρό ρεύμα αμφισβήτησής του. Ήδη τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ προτίθενται να θέσουν ευθέως ζήτημα κατάργησης του 42% στο επικείμενο θεματικό συνέδριο της ΚΕ∆ΚΕ που θα γίνει σε δέκα ημέρες. Εάν τελικώς υπάρξει «προγραμματική δέσμευση» της ΚΕ∆ΚΕ, τότε η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί ένα νέο πρόσθετο πονοκέφαλο.
Εξάλλου, όπως αρκετοί υποστηρίζουν, το εκλογικό σύστημα ανάδειξης των οργάνων της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, τα οποία θα προκύψουν με βάση τον νέο διοικητικό χάρτη, δεν μπορεί να είναι το ισχύον σύστημα ανάδειξης των νομαρχών που ταυτίζεται με εκείνο των δημάρχων. Ως εκ τούτου, τονίζουν ότι το 42% θα πρέπει, έτσι κι αλλιώς, να θεωρείται παρελθόν. Από εκεί και πέρα το νέο σύστημα που θα επιλεγεί εξαρτάται, από το αν θα «περάσει» η πρόταση για έμμεση ανάδειξη του επικεφαλής της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, από το αν θα ισχύσει ή όχι ενιαίο ψηφοδέλτιο στην ανάδειξη των μελών του περιφερειακού συμβουλίου και, από τον τρόπο εκπροσώπησης των υφιστάμενων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων στα νέα, υπό σύσταση, περιφερειακά όργανα.
Ανεξαρτήτως, πάντως, αν η κυβέρνηση τελικά υιοθετήσει την πρόταση των φορέων της αυτοδιοίκησης για την αντικατάσταση του 42% με την καθιέρωση της απλής αναλογικής ή την επαναφορά στο 50% συν ένα, όπως μετ' επιτάσεως ζητείται, είναι γεγονός ότι το ισχύον σύστημα ανάδειξης των εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης, όπως εκτιμούν ακόμη και κυβερνητικά στελέχη, δεν μπορεί να λειτουργήσει στο νέο περιβάλλον που θα δημιουργηθεί μετά τον «Καποδίστρια 2».
Αφήνουν, έτσι όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά, με δεδομένο ότι τις σχετικές αποφάσεις θα κληθεί να λάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος έχει αναλάβει και τις διαπραγματεύσεις με τις ΚΕ∆ΚΕ και ΕΝΑΕ για τον νέο διοικητικό χάρτη της χώρας.
Βεβαίως δεν είναι μόνο το εκλογικό σύστημα ή η ικανοποίηση των οικονομικών αιτημάτων των φορέων της Αυτοδιοίκησης τα οποία θεωρούνται «αναγκαίες προϋποθέσεις» για την προώθηση ή μη της μεταρρύθμισης.
\
Οι «τοπικές κοινωνίες» μετά την απόφαση της κυβέρνησης να επαναδιατυπώσει τον διοικητικό χάρτη της χώρας έχουν μετατραπεί κυριολεκτικά σε ένα καζάνι που βράζει. Ακόμη και η κοινοβουλευτική συνοχή του κυβερνώντος κόμματος τίθεται ανοικτά υπό αμφισβήτηση, με τους βουλευτές που χάνουν πλέον τα πολιτικά τους ερείσματα να αντιδρούν έντονα στις επιλογές του υπουργείου Εσωτερικών, ενώ αναβιώνουν ταυτόχρονα και «πατροπαράδοτες» αντιθέσεις μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας.
Είναι ενδεικτικό ότι οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Μεσσηνία αποφάσισαν, σε σχετική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή των προέδρων της ΚΕ∆ΚΕ και της ΕΝΑΕ αντίστοιχα, να «επαναχαράξουν» οι ίδιοι τα σύνορα των νέων ΟΤΑ. ∆ήλωσαν, ως εκ τούτου, ότι θα καταργηθούν οι 29 δήμοι και οι δύο κοινότητες του νομού και στη θέση τους θα συσταθούν 7 ή 8 νέοι δήμοι. Η κίνηση αυτή ερμηνεύθηκε και ως «χειρ βοήθειας» προς τον υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος ζητεί απεγνωσμένα από την ΚΕ∆ΚΕ να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά, αναλαμβάνοντας η ίδια την επαναχάραξη των συνόρων του «Καποδίστρια 2».
Ωστόσο οι εκπρόσωποι των φορέων της Αυτοδιοίκησης σε πάνω από 15 νομούς της χώρας (Καρδίτσα, Λέσβος, Χαλκιδική, Λακωνία, Ευρυτανία, Αχαΐα, Βοιωτία, Ημαθία, Εύβοια, Χανιά, Πιερία, Ρέθυμνο, Καβάλα κ.ά.), απέστειλαν ήδη τελεσίγραφο στην κυβέρνηση. Με αυτό ζητούν ως αναγκαίους όρους για να συναινέσουν στη διοικητική μεταρρύθμιση πρώτον, να μη μείνουν έξω από τον «Καποδίστρια 2» η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, όπως σχεδιάζεται, αλλά να ενταχθούν στον νέο διοικητικό χάρτη. Επιπλέον ζητούν να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες (νησιωτικές περιοχές ή ορεινοί όγκοι) γεωγραφικής φυσιογνωμίας και να αποσαφηνισθούν πλήρως οι όροι της μεταρρύθμισης ώστε να είναι σε θέση να εκφράσουν τη γνώμη τους. Τέλος διεκδικούν να τεθούν προϋποθέσεις, όπως της ισόρροπης ανάπτυξης των νέων δήμων ώστε να αποκτήσουν ικανοποιητικές υπηρεσίες με νέες προσλήψεις προσωπικού, να δοθεί επιπλέον χρηματοδότηση στα νησιά (20%), να ξεκαθαριστεί αν οι συνενώσεις θα υπερβούν τα όρια του νομού, καθώς και αν προκύψουν με τις συνενώσεις και μικροί ΟΤΑ, αυτοί να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής από την πολιτεία.
Από την άλλη πλευρά δεκάδες δήμοι και κοινότητες ζητούν από την κυβέρνηση να μην τις πειράξει, να μείνουν δηλαδή ως έχουν σήμερα, με το σκεπτικό ότι είναι ιστορικοί δήμοι ή καλύπτουν ορεινούς όγκους.
Γιώργος Μπάλτας