Ο Πρόεδρος του Μικρασιατικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μελισσίων «Άγιος Γεώργιος Γκιούλμπαξε» Παναγιώτης Γκατζόλης μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ
Ο Πρόεδρος του Μικρασιατικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μελισσίων «Άγιος Γεώργιος Γκιούλμπαξε» Παναγιώτης Γκατζόλης μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον του Συλλόγου, για τον σημαντικό ρόλο που έχει διαδραματίσει το πατροπαράδοτο έθιμο ΚΕΣΚΕΚΙ στη ζωή των ξεριζωμένων Γκιουλμπαξιωτών και αποκαλύπτει τι είναι αυτό που κάνει αυτό το έθιμο να αντέχει στο πέρασμα του χρόνου.
Ξεκινώντας την κουβέντας μας, θα σας ζητούσα να κάνετε έναν απολογισμό για την φετινή διοργάνωση του ΚΕΣΚΕΚΙ.
Όλα πήγαν εξαιρετικά και η συμμετοχή του κόσμου ήταν εντυπωσιακή. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα καλύφθηκε από το παραδοσιακό μουσικό σχήμα «ΧΟΡΟΣΤΑΛΙΤΕΣ» αποτελούμενο από 5 μουσικούς (τον Νικόλα Μπούτση στο λαούτο, τον Τάσο Γουσέτη στο βιολί, το μαντολίνο και το τραγούδι, τον Φάνη Φωτόπουλο στο κλαρίνο, τη φλογέρα, και το τραγούδι, τον Βασίλη Μεσσαριτάκη στα κρουστά, την τσαμπούνα και το τραγούδι και την Ρίτσα Ποζιού στο τραγούδι).
Τα χορευτικά μας τμήματα αποτελούνταν, από το παιδικό, το εφηβικό τμήμα και το τμήμα των ενηλίκων, με τις κατευθυντήριες οδηγίες της δασκάλας των χορευτικών Αθανασίας Σταυροπούλου και του δασκάλου Γιάννη Γληνού.
Συνολικά μοιράστηκαν 3000 χιλιάδες μερίδες στους προσκυνητές και επισκέπτες και καταναλώθηκαν 150 κίλα κρασί πρόσφορα της κας Νίκης Μπουλμπάση. Φυσικά, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφέρω ότι και φέτος ο Δήμος στάθηκε στο πλευρό μας επιχορηγώντας μας με ένα αξιοσέβαστο πόσο. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω και την διοίκηση του ΟΠΑΘ και τον πρόεδρο Παναγιώτη Μούστρη, για την υλικοτεχνική του βοήθεια (τραπέζια, καρέκλες κλπ) καθώς και όλους όσοι βοήθησαν σε αυτό το δύσκολο και επίπονο έθιμο.
Το ΚΕΣΚΕΚΙ συμπλήρωσε φέτος 60 χρόνια . Τι έκανε αυτό το έθιμο να αντέξει στο πέρασμα του χρόνου;
Όντως, φέτος κλείσαμε εξήντα χρόνια ΚΕΣΚΕΚΙ και είμαστε υπερήφανοι που κρατάμε αυτό το έθιμο αναλλοίωτο. Αυτό που κάνει το έθιμο να αντέχει στον χρόνο είναι η αγάπη του κόσμου και το μεράκι και το πάθος ορισμένων ανθρώπων. Σε πείσμα των καιρών προσπαθούμε να διατηρήσουμε τις ρίζες μας, και να μεταλαμπαδεύσουμε παραδόσεις και μνήμες στις νέες γενιές και στα παιδιά μας. Ο Προστάτης μας, Άγιος Γεώργιος, είναι πάντα διπλά μας, όπως ήταν τότε στον ξεριζωμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και του Πόντου και στο ξαναστήσιμο της ζωής τους.
Το πατροπαράδοτο Έθιμο ΚΕΣΚΕΚΙ ήταν ένας από τους λόγους ίδρυσης του Συλλόγου σας. Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί αυτό το φαγητό διαδραμάτισε τόσο σημαντικό ρόλο στη ζωή των ξεριζωμένων Γκιουλμπαξιωτών;
Το έθιμο ΚΕΣΚΕΚΙ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη ζωή των ξεριζωμένων Γκιουλμπαξιωτών, ως η μεγαλύτερη και ωραιότερη ανάμνηση από την πατρίδα τους και ως το μείζον γεγονός λατρείας και πίστης στον προστάτη τους, τον Άγιο Γεώργιο, τον οποίον τιμούσαν και σέβονταν τόσο οι Έλληνες, όσο και οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής και μέχρι σήμερα ο τουρκικός πληθυσμός. Χαρακτηριστικά θα σας αναφέρω ότι στην Πρίγκηπο προσκυνητές μουσουλμάνοι αφήνουν κλωστές πάνω στα δέντρα, κατά μήκος του δρόμου μέχρι την είσοδο του ναού του Αγίου Γεώργιου του Κουδουνά.
Επιπλέον, αποτελεί αφορμή συνάθροισης και συνεύρεσης όλων των Μικρασιάτων της περιοχής μας, και έχει περάσει σε όλους τους Μελισσιώτες. Το ΚΕΣΚΕΚΙ είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής και ο συνδετικός κρίκος που κρατά ζωντανή την μνήμη μας στους προγόνους μας, τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που με μεράκι, αγάπη και από το πενιχρό τους υστέρημα, έκτισαν στα Μελίσσια, στους πρόποδες της Πεντέλης την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, του προστάτης τους. Στην αρχή, με μια μικρή ξύλινη παράγκα και μετέπειτα με την κατασκευή του Ναού όπως είναι σήμερα και ευθύς αμέσως ανέστησαν και το έθιμο τους το «ΚΕΣΚΕΚΙ» όπως το έκαναν στην πατρίδα τους.
Το 1977 που ιδρύθηκε ο Σύλλογος τα Μελίσσια ήταν χωριό. Σήμερα, η Δημοτική Κοινότητα Μελισσίων αποτελεί τον οικιστικό ιστό του Δήμου Πεντέλης. Τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα στην περιοχή;
Όντως τα Μελίσσια και συγκεκριμένα η περιοχή Παλίαγιαννης, που εγκαταστάθηκαν το 1927 οι πρώτοι Μικρασιάτες πρόσφυγες με την μερική αποκατάσταση που τους έδωσε το κράτος, ήταν ένας γεωργικός συνοικισμός προσφύγων από την περιοχή της Σμύρνης της επαρχίας των Βουρλών, του Γκιούλμπαξε και άλλων χωριών και αριθμούσε 30 – 35 οικογένειες. Σήμερα η περιοχή έχει αλλάξει πάρα πολύ και δεν έχει καμία σχέση με τότε. Είναι μια μεγάλη πόλη, αλλά όπως λένε πολλοί επισκέπτες και κάτοικοι, έχει παραμείνει ένα μεγάλο χωριό, στο οποίο ακόμα υπάρχει η γειτονία, η εκκλησία, το σχολείο, η πλατεία, οι συγγενείς… Ίσως αυτό να οφείλεται στη μεγαλοσύνη , την αγάπη και την αλληλεγγύη που είχαν οι πρόγονοι μας, αυτοί οι ξεριζωμένοι που έφεραν μαζί τους τα έθιμα και τις παραδόσεις της Μικράς Ασίας.
Διατηρούν σήμερα τα Μελίσσια την προσφυγική τους ταυτότητα;
Τα Μελίσσια κατά κύριο λόγο, έχουν ιδρυθεί από τους Πόντιους και του Μικρασιάτες. Με μεγάλη μου λύπη θα έλεγα ότι σήμερα έχει χαθεί η ταυτότητα του προσφυγικού στοιχείου. Παρ’ όλα αυτά, δυο σωματεία της πόλης μας, η Ένωση Ποντίων Μελισσίων και εμείς, ο Μικρασιατικός Πολιτιστικός Σύλλογος Μελισσίων «Άγιος Γεώργιος Γκιούλμπαξε», κρατάμε ζωντανή την ταυτότητα της περιοχής με διαρκή αγώνα, αισιοδοξία και δύναμη και την εκμάθηση παραδοσιακών χορών. Το χορευτικό μας τμήμα αριθμεί περίπου 120 άτομα και συμμετέχει σε εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα, τόσο εντός των ορίων του Δήμου μας, όσο και στην ευρύτερη περιφέρεια της Αττικής και της Ελλάδος.
Ποια είναι η προσωπική σας ιστορία με τα Μελίσσια και πως εμπλακήκατε με τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Άγιος Γεώργιος Γκιούλμπαξε»;
Είμαι γέννημα θρέμμα Μελισσιώτης, αφού ο πατέρας μου γεννήθηκε στο Μαρούσι και οι δυο γονείς του, πρόσφυγες Μικρασιάτες από τον Γκιουλμπάξε της Μικράς Ασίας, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή το 1930, όταν τους παραχωρήθηκε ο κλήρος από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η ενασχόληση μου με το έθιμο ΚΕΣΚΕΚΙ ξεκινάει από τα παιδικά μου χρόνια, όταν και παρακολουθούσα την όλη διαδικασία από το κοσκίνισμα του σταριού (αποφλοίωση) μέχρι και το μοίρασμα, παρέα με τον παππού και τον πατέρα μου. Με το σύλλογο ασχολήθηκα ενεργά την δεκαετία του 1990, και έχω διατελέσει μέλος στο Δ.Σ., Γραμματέας, Αντιπρόεδρος και σήμερα Πρόεδρος.
Πώς είναι η συνεργασία σας με τον Δήμο Πεντέλης και τον Δήμαρχο Δημήτρη Στεργίου-Καψάλη;
Η σχέση του Συλλόγου μας με τον Δήμο Παντελής είναι άριστη και πάντα δίνουμε το «παρών» σε όποια εκδήλωση μας ζητήσει. Συμμετέχουμε με όλες μας τις δυνάμεις, είτε αυτό είναι το ανθρώπινο δυναμικό του Συλλόγου μας (χορευτικά τμήματα κλπ) είτε είναι η υλικοτεχνική μας υποδομή (τραπέζια, καρέκλες κλπ) που διαθέτουμε ως Σύλλογος.
Ο Δήμαρχος Δημήτρης Στεργίου- Καψάλης από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε τον Σύλλογό μας. Μάλιστα, μας παραχώρησε τον δεύτερο όροφο του Πολιτιστικού Κέντρου Μελισσίων, για την διδασκαλία παραδοσιακών χορών, άλλων δραστηριοτήτων και για την στέγαση των γραφείων μας. Ο Δήμαρχος είναι ένας άνθρωπος, που ξέρει από συλλόγους και από τη διατήρηση εθίμων και παραδόσεων, αφού και ο ίδιος είναι απόγονος Σαρακατσάνος, και οι παππούδες μας τους βρήκαν να βόσκουν τα γίδια τους, στις πλαγιές του Πεντελικού βουνού. Φέτος στον ετήσιο χορό μας, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης για την πρόσφορα του, του απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα από το Σύλλογό μας.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο που έχετε για τον Μικρασιατικό Πολιτιστικό Σύλλογο Μελισσίων «Άγιος Γεώργιος Γκιουλμπαξε» ;
Το μεγαλύτερο όραμα και φιλοδοξία μας είναι να αποκτήσει ο Σύλλογος μας, ιδιόκτητη αίθουσα – κτίριο. Είναι ένα διαχρονικό ζήτημα που απασχόλησε όλους τους απερχόμενους προέδρους και όλα τα μέλη μας. Ευελπιστώ πως με την βοήθεια και την αγάπη των μελών μας, το όνειρο αυτό θα γίνει πραγματικότητα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Τον Οκτώβριο του 1977 το Πρωτοδικείου Αθηνών με την υπ’ αριθ. Απόφαση 2024/77 ενέκρινε την Ίδρυση του Εξωραϊστικού Εκπολιτιστικού Συλλόγου «Άγιος Γεώργιος» με έδρα την Πηγή Μελισσίων.
Η σκέψη για την Ίδρυση του συλλόγου την εποχή εκείνη ήταν ώστε να διοργανώσει το ΚΕΣΚΕΚΙ αλλά και να παρέμβει στα μεγάλα προβλήματα που είχαν οι Μελισσιωτες στο καταπράσινο προάστιο με τους πρόσφυγες κατοίκους από την Μικρά Ασία. Το πατροπαράδοτο Έθιμο ΚΕΣΚΕΚΙ μέχρι το 1958 που πρωτολειτούργησε η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου το είχαν επωμιστεί μεμονωμένα κάποιες οικογένειες Μικρασιατών και έπρεπε να γίνει πιο οργανωμένα ώστε να ξεφύγει από τα στενά σύνορα της Κοινότητας να διαδοθεί και στις νεότερες γενιές.
Ο δεύτερος λόγος ήταν η προώθηση θεμάτων που αφορούσαν των πολιτισμό αλλά και τον εξωραϊσμό της τότε Κοινότητας Μελισσίων.
Το ΚΕΣΚΕΚΙ αναβίωσε στην Πηγή Μελισσίων από τους ξεριζωμένους Γκιουλμπαξιώτες για πρώτη φορά το 1958, αμέσως μόλις πρωτολειτούργησε η εκκλησία του Άη Γιώργη, που τη έχτισαν οι ίδιοι και στην είσοδο τοποθέτησαν μια πέτρα που φέρανε από τον Γκιουλμπαξέ.
Οι ρίζες του εθίμου είναι βαθιές και ανάγονται στους αρχαίους χρόνους με τα κοινόβια, ενώ διατηρήθηκε σε πολλούς τόπους της Μικράς Ασίας όπου ζούσαν χριστιανοί. Ακόμα και στην περίοδο του πρώτου ευρωπαϊκού πολέμου (1914-1918), εποχή λιμού και στερήσεων, οπότε δεν υπήρχε στάρι, το ΚΕΣΚΕΚΙ και πάλι δεν παραλείφθηκε. Το παρασκεύασαν με κρέας και κουκιά που ήταν το μόνο τρόφιμο που σε περιορισμένες ποσότητες επέτρεπαν οι Τούρκοι.
Διατελέσαντες Πρόεδροι του Μικρασιατικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μελισσίων «Άγιος Γεώργιος Γκιούλμαξε» |
|