Πρόκειται μάλλον για τη συνηθέστερη διαταραχή που προσβάλλει το σύστημα της ισορροπίας του ανθρώπου.
Χαρακτηριστικό της πάθησης αποτελεί το γεγονός ότι εμφανίζεται όταν η κεφαλή λάβει ορισμένες θέσεις στο χώρο, εξ ου και η ονομασία της «ίλιγγος θέσεως». Οι θέσεις αυτές συνήθως είναι η επίκυψη για να δέσουμε τα κορδόνια των παπουτσιών μας ή για να αναζητήσουμε τις παντόφλες μας που εξαφανίστηκαν κάτω βαθιά από το κρεβάτι, συνηθέστερα όμως η κρίση ιλίγγου εμφανίζεται λίγα δευτερόλεπτα αφότου ξαπλώσουμε στο κρεβάτι πίσω δεξιά ή αριστερά, η διάρκειά της είναι το μέγιστο 1 λεπτό, πολύ έντονη, κάτι που μας τρομάζει και εμφανίζεται κάθε φορά που ο ασθενής προσπαθεί να ξαπλώσει το κεφάλι του στη συγκεκριμένη πλευρά.
Το σύστημα της ισορροπίας του ανθρώπου είναι μια ιδιαίτερα πολύπλοκη κατασκευή, της οποίας το περιφερειακό υποδεκτικό όργανο είναι αυτό που λέμε λαβύρινθος του αφτιού. Εν συντομία, θα μπορούσε κανείς να αναφέρει για τον τρόπο που λειτουργεί το όργανο αυτό, ότι κάθε κίνηση της κεφαλής, προκειμένου να γίνει αντιληπτή, κατ' αρχάς ότι διενεργείται αλλά αφετέρου και προς ποια κατεύθυνση, πλάκες ανόργανων υλικών (κυρίως αλάτων ασβεστίου και όχι μόνο) με μεγάλο ειδικό βάρος, λόγω αδράνειας, μετακινούνται ελαφρώς προς διάφορες κατευθύνσεις πιέζοντας τριχίδια από τα οποία ξεκινούν νευρικά ερεθίσματα που αποτελούν και την πληροφορία για τον εγκέφαλο για την ποιότητα και την ταχύτητα της κίνησης της κεφαλής.
Για διάφορους λόγους, τμήματα των πλακών αυτών υπό τη μορφή μικρολίθων μπορεί να αποσπαστούν και να κυκλοφορούν ελεύθερα στα υγρά του λαβυρίνθου και, όταν το κεφάλι λαμβάνει κάποιες πολύ συνηθισμένες θέσεις, όπως π.χ. όταν ξαπλώνουμε πίσω στο μαξιλάρι με το κεφάλι προς τα δεξιά ή αριστερά ή ξαφνικά κοιτάξουμε ψηλά, οι μικρόλιθοι αυτοί, μετακινούμενοι προς διάφορες κατευθύνσεις, καθηλώνονται σε θέσεις όπου δεν θα έπρεπε φυσιολογικά να βρίσκονται, ερεθίζοντας σε αυτές νευρικούς σχηματισμούς που πυροδοτούν την έντονη ζάλη με τα χαρακτηριστικά που προαναφέραμε.
Τα αίτια που οδηγούν στο να αποσπώνται οι μικροί αυτοί λίθοι από άλατα ασβεστίου είναι πολλά και διάφορα. Συνήθως η αιτιολογία είναι άγνωστη.
Ποια είναι τώρα η ιδιαίτερη αξία, από θεραπευτικής πλευράς, να γνωρίζουμε την παρουσία της εν λόγω μορφής ιλίγγου; Κατ' αρχάς, ότι συνήθως δεν υποκρύπτει σοβαρή και επικίνδυνη για τη ζωή κατάσταση και κατά δεύτερον ότι οι πάσχοντες μπορούν να θεραπευτούν, αρκεί ο γιατρός να εφαρμόσει σ' αυτούς έναν ειδικό χειρισμό, κάτι σαν μια άσκηση του κεφαλιού διάρκειας 3 λεπτών, όπου αφενός τίθεται η διάγνωση και αφετέρου ο ασθενής, συνήθως μετά την άσκηση, απαλλάσσεται από τα ενοχλήματά του (ίλιγγο), ήτοι θεραπεύεται και όλα αυτά χωρίς φάρμακα.
Αντίθετα, προσπάθεια θεραπείας με φάρμακα έχει συνήθως πενιχρά αποτελέσματα. Συνήθως ο βαθμός επιτυχίας της άσκησης είναι πολύ μεγάλος.
Βασίλης Ρίζος, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος