Τα ζητήματα χωροθέτησης σε όλα τα επίπεδα θα ακολουθήσουν στη δεύτερη και τελευταία φάση της διαβούλευσης.
Ξεκαθαρίζουμε ότι είναι απόφασή μας τα κριτήρια, όπως αυτά θα οριστικοποιηθούν από τη διαβούλευση, να εφαρμοστούν ενιαία, χωρίς παρεκκλίσεις και εξαιρέσεις. Ομοειδείς Δήμοι θα αντιμετωπιστούν με ίδια πληθυσμιακά, κοινωνικά, οικονομικά, γεωγραφικά, λειτουργικά, χωροταξικά κριτήρια.
Η Νέα Αρχιτεκτονική θεμελιώνει μια νέα, εξορθολογισμένη δομή του κράτους:
• Γίνεται το θεσμικό όχημα για την αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας, προσανατολίζοντας τις κρατικές δομές και λειτουργίες στις ανάγκες της πράσινης ανάπτυξης.
• Αποσκοπεί στην εξοικονόμηση πόρων των φορολογούμενων πολιτών μέσω του περιορισμού του αριθμού των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων.
• Περιέχει σαφή και συνολική οριοθέτηση αρμοδιοτήτων και προβλέπει ολοκληρωμένη άσκηση δημοσίων πολιτικών σε κάθε επίπεδο. Για να είναι ξεκάθαρο σε κάθε πολίτη, για κάθε ανάγκη του, ποιος είναι αρμόδιος, τι πρέπει να κάνει, και να εξυπηρετείται σε ένα επίπεδο: είτε στο Δήμο, είτε στην Περιφέρεια είτε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
• Οργανώνει την άσκηση της εξουσίας με όρους διεύρυνσης της συμμετοχής του πολίτη και εμβάθυνσης της δημοκρατίας, περιορισμού των εκλογικών δαπανών, αλλά και ανάδειξης του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών, των κοινωνικών οργανώσεων και του εθελοντισμού.
• Αξιοποιεί τα νέα εργαλεία και τις νέες μεθόδους της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
• Ενσωματώνει τις αρχές της διαφάνειας, της ανοιχτής διακυβέρνησης, της αξιολόγησης και της λογοδοσίας στη διοικητική λειτουργία αλλά και της αξιοκρατίας στην πρόσληψη του προσωπικού.
• Ενισχύει την υπόσταση των ζωντανών κυττάρων της τοπικής κοινωνίας: του χωριού στην περιφέρεια και της γειτονιάς στην πόλη. Οι υπηρεσίες πηγαίνουν κοντά στον πολίτη, και αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ενίσχυση των Τοπικών Συμβουλίων.
Για τη συνολική αυτή παρέμβαση ήταν απαραίτητο ένα νέο όνομα.
Κι αυτό επειδή δεν προχωρούμε μόνο σε συνενώσεις, αλλά σε ριζικές δομικές αλλαγές στη λειτουργία της αυτοδιοίκησης.
Επειδή δεν μένουμε μόνο στους δήμους, αλλά ταυτόχρονα θεμελιώνουμε την περιφερειακή αυτοδιοίκηση.
Αλλά και επειδή, πέραν της αυτοδιοίκησης προχωρούμε στην θεμελίωση της Γενικής Διοίκησης ως ενότητας της κρατικής αποκεντρωμένης διοίκησης.
Όλα αυτά, συναντώνται σε έναν στόχο: να οικοδομήσουμε για τη χώρα και τους πολίτες ένα καλύτερο κράτος.
Αυτός ο στόχος, ένα καλό κράτος από τη μία, η λογική της Νέας Αρχιτεκτονικής από την άλλη, μας οδήγησε στη σύνδεση του συνολικού αυτού σχεδίου με το όνομα μιας εμβληματικής μορφής της αρχιτεκτονικής, του «Καλλικράτη».
Που, όπως γνωρίζετε, δεν θεωρείται μόνο ένας εκ των δύο αρχιτεκτόνων του Παρθενώνα, αλλά και των Μακρών Τειχών, που ένωσαν Αθήνα και Πειραιά.
Η β’βάθμια περιφερειακή αυτοδιοίκηση
Η διοικητική δομή που θεμελιώνουμε με το πρόγραμμα «Καλλικράτης» είναι απλή, ευδιάκριτη και στέρεη.
Θεμελιώνουμε τη δευτεροβάθμια περιφερειακή αυτοδιοίκηση.
Στη θέση των 76 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που σήμερα αποτελούν τις Νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις δημιουργούνται αιρετές περιφέρειες σε αριθμό ανάλογο των 13 κρατικών σημερινών περιφερειών.
Προχωρούμε στη θεσμική, λειτουργική, αλλά και ηθική επαναθεμελίωση των Δήμων.
Σύμφωνα με μία γενική προσέγγιση εφαρμογής των κριτηρίων που προτείνουμε από τους 1034 ΟΤΑ θεμελιώνονται λιγότεροι από 370 ισχυροί και αποτελεσματικοί Δήμοι.
Ταυτόχρονα από τα περίπου 6.000 Νομικά Πρόσωπα και Δημοτικές Επιχειρήσεις των Δήμων, προχωρούμε σε λιγότερα από 2000, καταργούνται δηλαδή περίπου 4000 Νομικά Πρόσωπα και Δημοτικές Επιχειρήσεις των Δήμων.
Τέλος, προχωρούμε στη θεμελίωση έως 7 Γενικών Διοικήσεων που αντικαθιστούν τις 13 σημερινές κρατικές περιφέρειες ως τις αποκεντρωμένες κρατικές οντότητες την ύπαρξη των οποίων επιβάλει το Σύνταγμα.
Ξεκινούμε από το επίπεδο της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης.
• Προχωρούμε στη θεμελίωση της αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Εισάγεται έτσι ο θεσμός του αιρετού περιφερειάρχη, καθιερώνεται ο θεσμός του Αντιπεριφερειάρχη, θεματικού και τοπικού, η Περιφερειακή Εκτελεστική Επιτροπή.
Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση:
Καθίσταται το θεσμικό όχημα της πράσινης ανάπτυξης και αναλαμβάνει τον ενιαίο στρατηγικό αναπτυξιακό σχεδιασμό της περιφέρειας, η οποία πρέπει να βασίζεται στη συμμετοχή του πολίτη, και τη διαχείριση των ΠΕΠ του ΕΣΠΑ.
Επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση όλων των περιφερειακών προβλημάτων, π.χ. τη διαχείριση ζητημάτων, όπως του περιφερειακού σχεδιασμού για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Μητροπολιτικού χαρακτήρα
Ειδικά στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζονται με ειδικές ρυθμίσεις τα ζητήματα Μητροπολιτικού χαρακτήρα.
Στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης επαναθεμελιώνουμε ισχυρούς, αποτελεσματικούς Δήμους στην υπηρεσία του πολίτη.
Η επείγουσα ανάγκη αυτής της δομικής αλλαγής, προκύπτει ανάγλυφα από ορισμένα αδιαμφισβήτητα, και πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα:
1. Μόνο 213 Δήμοι από 1034 απέκτησαν την πιστοποίηση ότι έχουν τη διαχειριστική επάρκεια για την υλοποίηση έργων του ΕΣΠΑ.
2. Το 44%, δηλαδή 500 Δήμοι της χώρας, λειτουργούν το πολύ με ένα μηχανικό, 250 Δήμοι δεν έχουν ούτε ένα οικονομολόγο να εργάζεται σε αυτούς, ενώ 500 Δήμοι έχουν 1-2 οικονομολόγους. Δεν συζητούμε για την απουσία νομικών που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ορθή και νομότυπη λειτουργία τους.
Στην Αττική των 4 εκατομμυρίων και τη Θεσσαλονίκη του 1 εκατομμυρίου επιβιώνουν ακόμα 20 κοινότητες καθώς και αρκετοί μικροί και αδύναμοι Δήμοι.
