Πάντα στην πρώτη γραμμή των διεθνών εξελίξεων, όχι με… αντιγραφές και αναμασήματα αλλά με έρευνα στις πηγές των εξελίξεων, η εφημερίδα μας βρέθηκε για μια εβδομάδα στην Τεχεράνη. Όχι τυχαία, αλλά επειδή θέλαμε να ζήσουμε τον παλμό των λαϊκών εκδηλώσεων μιας ιστορικής επετείου.
Στις 11 Φλεβάρη του 1979, ένα από τα πιο αυταρχικά και διεφθαρμένα καθεστώτα της Μέσης Ανατολής σαρώθηκε από αυθεντικές λαϊκές κινητοποιήσεις. Παγωμένη η Δύση, κυρίως οι ΗΠΑ, παρακολούθησε τη λάβα της ισλαμικής εξέγερσης να κυριεύει τα οχυρά του «ανθρώπου της». Σε λίγες μέρες χάθηκε ο πιστότερος (μετά το Ισραήλ…) σύμμαχός τους, η ισχυρότερη στρατηγική τους βάση.
Μόλις λίγους μήνες αργότερα ακολούθησε η κατάληψη της αμερικανικής πρεσβείας (Νοέμβρης 1979), η εξευτελιστική αποτυχία της μυστικής αμερικανικής επιχείρησης απελευθέρωσης των 52 ομήρων και η ταπεινωτική συνέχιση της ομηρίας τους επί 444 ημέρες. Απελευθερώνονται την ημέρα της ορκομωσίας του Ρέιγκαν (!), χειρονομία που (όπως αναγκάστηκε να παραδεχτεί ο ίδιος, έξι ολόκληρα χρόνια αργότερα!) είχε ως «ανταπόδοση» την αποστολή όπλων και ανταλλακτικών στο Ιράν, κατά παράβαση του εμπάργκο!
Μύθοι και πραγματικότητες
Οι αναγνώστες μας θα περιμένουν, ασφαλώς, κάποιες περιγραφές για την καθημερινότητα στο Ιράν. Αν ελπίζουν σε εκπλήξεις, θα τους απογοητεύσουμε. Όμοια όπως και σε άλλα ταξίδια μας σε «άγνωστες» χώρες (Ινδονησία, Συρία κ.λπ.), διαπιστώσαμε απλά ότι οι άνθρωποι σε όλες τις χώρες έχουν τους ίδιους πόθους, τα ίδια όνειρα και έναν μεγάλο εφιάλτη: την απειλή κατά της ειρήνης.
Αν και το Ιράν βίωσε έναν φοβερό πόλεμο με το Ιράκ του Σαντάμ και θρήνησε πολλές χιλιάδες νεκρούς, βλέπει τον λαό του να στηρίζει το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας και την ανεξάρτητη πολιτική της ηγεσίας του.
Όσο για την περιγραφή της χώρας ως «αναχρονιστική», αυτό έχει να κάνει με τη γνωστή ισοπεδωτική αντίληψη της Δύσης: «ότι δεν είναι όπως σ’ εμάς, είναι από… περίεργο έως αναχρονιστικό»!
Κι όμως, στο Ιράν γίνονται κανονικές προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, όπου μάλιστα επιτρέπεται να ψηφίζουν από τα 16! Οι νέοι δεν είναι πάντα «ευπρεπώς ενδεδυμένοι», αντίθετα, μάλλον θα γίνονταν αντικείμενο έντονου σχολιασμού στην Ελλάδα… Η Τεχεράνη είναι γεμάτη αυτοκίνητα, τα περισσότερα κατασκευασμένα στο Ιράν. Δεν συναντήσαμε ζητιάνους, και το αίσθημα της ασφάλειας (όπως και στην Συρία) είναι απόλυτο.
Λαϊκή συμμετοχή
Προτιμήσαμε να αναμειχθούμε με τον κόσμο, παρά να καταλάβουμε τις κρατημένες θέσεις στο θεωρείο των επισήμων. Επί τέσσερις ώρες γίναμε ένα με το μέγα πλήθος, που διαδήλωσε προς τιμήν της 30ης επετείου από την ανακήρυξη της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Πάρα πολλοί, βλέποντας την κάμερα της ΕΡΤ και την Οντίν Λιναρδάτου, μας πλησίαζαν και μας εύχονταν «καλωσορίσατε» ή μας ρωτούσαν για την προέλευσή μας και τη γνώμη μας για το Ιράν.
Ένας ηλικιωμένος κύριος, με άπταιστα αγγλικά, μας … ανέκρινε κανονικά. «Είναι κακό που στείλαμε δορυφόρο στο διάστημα; Είναι το Ιράν κακή χώρα, επειδή φιλοδοξεί να αναδειχθεί; Τι λένε τα ελληνικά ΜΜΕ για το Ιράν;» Η Οντίν εξασφαλίζει συνεντεύξεις με νεαρές κοπέλες, που αποκαλύπτεται ότι είναι πολύ ενημερωμένες για τις διεθνείς εξελίξεις!
Η ομιλία του προέδρου Αχμαντινεντζάντ περιλαμβάνει ένα άνοιγμα προς τις ΗΠΑ, πάντα υπό σαφείς προϋποθέσεις. Οι άνθρωποι στους δρόμους είναι ξεκάθαροι: «Δεν έχουμε τίποτα με τον αμερικανικό λαό, αλλά μόνο με την πολιτική των ηγεσιών του».
Ο λαός στο προσκήνιο
Υπάρχουν «δυσαρεστημένοι» στο σημερινό Ιράν; Η ερώτηση είναι απλά… ακαδημαϊκή, αφού σε κάθε χώρα του κόσμου θα βρεθούν κάποιοι λιγότερο ευτυχείς. Η πραγματικότητα λέει ότι στα 30 χρόνια που μεσολάβησαν από την εκδίωξη του Σάχη ωφελήθηκαν τα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα. Η παιδεία και η υγεία είναι δωρεάν, ακόμα και για τους ασθενείς του HIV. Η επίσκεψή μας στην ειδική πανεπιστημιακή κλινική της Τεχεράνης, μας άφησε με τις καλύτερες εντυπώσεις.
