Μου πήρε αρκετές εβδομάδες η ανάγνωση του βιβλίου αυτού. Υπάρχουν δύο τρόποι να το διαβάσεις: ή θα το καταπιείς… μονορούφι -αφού διαβάζεται σχεδόν σαν… αστυνομικό μυθιστόρημα- ή θα αφιερώσεις σειρά σκέψεων σε κάθε του σελίδα (για να μην πω… παράγραφο!), αφού οι αναλύσεις και τα στοιχεία του συγγραφέα το δικαιούνται.
Φυσικά και ακολούθησα την δεύτερη μέθοδο, τελειώνοντας το βιβλίο στο γραφικό λιμανάκι του Καλάμου Ευβοίας, αργά βράδυ Σαββάτου. Χαράματα της Κυριακής, ξεκίνησα την κριτική μου προσέγγιση.
Πολύτιμες προκλήσεις
Όπως προδίδει ο τίτλος, το βιβλίο αποτελεί βασικά μια ανάλυση της πρόσφατης καπιταλιστικής κρίσης, μέσα από το πρίσμα μιας μελλοντικής αλλαγής σε αριστερή κατεύθυνση. Σε ότι αφορά το πρώτο συστατικό (ευτυχώς το ογκωδέστερο…), ο συγγραφέας πετυχαίνει διάνα τον στόχο του. Με πλήθος στοιχείων, καταδεικνύει το μέγεθος της αποτυχίας του επιθετικού, νεοφιλελεύθερου, χρηματιστικού καπιταλισμού-φούσκα, αναλύοντας απολύτως πειστικά τα δεινά που αυτός έχει φέρει. Και, μάλιστα, όχι μόνον σε λαούς του τρίτου κόσμου και γενικά της περιφέρειας, αλλά εσχάτως και στις πλειοψηφίες των πολιτών τής (έως πρόσφατα…) «προηγμένης» Δύσης!
Με άνεση περιγράφονται τα βασικά σημεία της «ελληνικής κρίσης», η ανικανότητα των γραφειοκρατών της Ε.Ε. και των ηγετών της, ο ρόλος των τραπεζών και των «κερδοσκόπων» και η υποκρισία όλων αυτών που τόλμησαν να μας βαφτίσουν «απατεώνες». Αλλά και τα διεθνοποιημένα προβλήματα του σύγχρονου καπιταλισμού, όπως η μαζική απώλεια θέσεων εργασίας σε όφελος χωρών με χαμηλά ημερομίσθια (βλέπε και το ελληνικό παράδειγμα, με τη γειτονική Βουλγαρία, όπου μετανάστευσαν αρκετά ελληνικά εργοστάσια…), η υπερχρέωση κρατών και νοικοκυριών και η γιγάντωση του κερδοσκοπικού κεφαλαίου, το οποίο αποτελεί πλέον πολυ-πολλαπλάσιο της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή του αθροίσματος του παγκόσμιου Α.Ε.Π.
Κίνα και Η.Π.Α.
Με ελάχιστα απορριπτική πρόθεση (αποτέλεσμα των εκπληκτικών στοιχείων που μας έρχονται καθημερινά από την πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου), προσεγγίζει ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου την απότομη είσοδο της Κίνας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, κατ’ αρχήν στο παραγωγικοοικονομικό και εσχάτως στο πολιτικό. Αποκορύφωμα η… έφοδος υψηλόβαθμων Κινέζων αξιωματούχων, με επικεφαλής τον υφυπουργό Οικονομικών, στο… αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, όπου αναζήτησαν τα στοιχεία… βιωσιμότητας του δολαρίου!
Ο συγγραφέας δείχνει να έχει, πλέον, κατανοήσει ότι η Κίνα δεν θα είναι απλώς «η υπερδύναμη του 21ου αιώνα», αλλά αυτή των επόμενων χιλιετιών και την αντιμετωπίζει με τον δέοντα σεβασμό.
Αντίθετα, με διάθεση ειρωνείας και με μειωτικό τρόπο χειρίζεται την αποκαθήλωση της απερχόμενης υπερδύναμης. Δικαίως, αφού στην «χαμένη εικοσαετία», οι Η.Π.Α. και τα τσιράκια της (Ε.Ε. και ασιατικοί δορυφόροι τύπου Ιαπωνίας, Ταϊβάν, Ν. Κορέας κλπ.) απεμπόλησαν την ευκαιρία παγιοποίησης της ισχύος τους και οδηγήθηκαν στο σημερινό αδιέξοδο: Η.Π.Α. και Ε.Ε. βλέπουν με τρόμο την επόμενη μέρα, ενώ οι Ασιάτες και οι Αυστραλοί πρώην σύμμαχοί τους, κάνουν εντατικά μαθήματα κινεζικής γλώσσας και πρακτικής!
