Γράφει η Ελένη Κονιαρέλλη – Σιακή
Ιούνιος, ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού! Μετά από έναν πολύ δύσκολο χειμώνα, η φωνή του Διονύση Σαββόπουλου μάς γέμισε αισιοδοξία και χαρά:
«Καλοκαίρι, τόσο ώριμο που πέφτοντας προσφέρει
Μια πλημμύρα των καρπών στάρι και μέλι
Των σπασμών του το απόλυτο αστέρι
Καλοκαίρι, μες στα κόκκινα της Δύσης που ανατέλλει…»
Βιαστικά κρύψαμε τα αδιάβροχα, τα παλτά, και τις ομπρέλες, και μαζί με αυτά και όλα τα άσχημα που μας ταλαιπώρησαν τους μήνες της κακοκαιρίας και του περιορισμού στο σπίτι… και ανοίξαμε διάπλατα πόρτες και παράθυρα για να μας λούσει το φως του ήλιου και ν’ ανασάνουμε βαθιά και ελεύθερα. Βέβαια, ίσως βιαστήκαμε αλλά δεν μας πειράζει. Έστω και μια μικρή δέσμη ακτίνες του ήλιου να μας ακουμπήσει, αξίζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο!
Ο Ιούνιος είναι η απαρχή του καλοκαιριού, και ο έκτος μήνας του χρόνου. Έχει 30 ημέρες, και τα ονόματα που του έχουν δώσει είναι πολλά. Κάθε τόπος και ένα όνομα, όπως: Στη Χίο τον λένε Φανιστή, στην Κέρκυρα Λαμπατάρη, στην Κύπρο Λαμπροφόρο, Αλιτροπιό στη Λέσβο, Ορνιαστή στην Άνδρο, Κερασάρη στα Γρεβενά, Κερασινό στον Πόντο, Λιοτροπιό στην Κύθνο, Αϊ-Γιαννίτη στην Κρήτη και Θεριστή σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Ο Ιούνιος είναι αφιερωμένος στη θεά Ήρα. Η ονομασία του προέρχεται από τη λατινική λέξη Junius, Juno=Ήρα, Ηραίος, προς τιμήν της Ήρας, που ήταν η προστάτιδα θεά του οίκου και του γάμου, που γιορταζόταν την πρώτη ημέρα αυτού του μήνα και όλος ο μήνας ήταν αφιερωμένος σ’ αυτήν.
Για τον Ιούνιο οι παροιμίες που λέγονται είναι πολλές· ανάμεσά τους κυριαρχεί η πλέον γνωστή: «Θέρος, Τρύγος, Πόλεμος, και στο αλώνισμα χαρές», αλλά και οι: «Από την αρχή του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή», και «Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή», και πολλές άλλες ακόμα.
Από την αρχαιότητα ο θερισμός ήταν μια μεγάλη και ξεχωριστή γιορτή, με πολλά έθιμα και παραδόσεις, που δυστυχώς σιγά-σιγά σβήνουν και χάνονται. Μια γιορτή των αρχαίων ήταν τα Σκιροφόρια, γυναικεία γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς, της Δήμητρας και της Περσεφόνης. Όμως πάντα έχουμε στο μυαλό μας τον Ιούνιο, ως τον μήνα του θερισμού, του σταριού, του αμίλητου νερού, και για τις μεγάλες φωτιές του Αϊ- Γιαννιού! Λένε ότι ο μήνας αυτός είναι ο πιο φτωχός μήνας σε γιορτές και πανηγύρια, αλλά πλούσιος στα ελέη του!
Στις 13 Ιουνίου ξεχωρίζουμε τη γιορτή του Αγίου Πνεύματος. Στις 24 Ιουνίου είναι του Αϊ- Γιαννιού, που ανάβουνε φωτιές στους δρόμους ή μπροστά από κάθε σπίτι, και περνούνε πάνω από τις φωτιές τρεις φορές, και στο τέλος καίνε και το στεφάνι της Πρωτομαγιάς. Στις 29 Ιουνίου γιορτάζουμε τους δύο Αποστόλους Πέτρο και Παύλο, και στις 30 Ιουνίου τους δώδεκα Αποστόλους.
Για τον φτωχό σε γιορτές και πανηγύρια μήνα Ιούνιο -όπως είπαμε παραπάνω- υπάρχει ένας ωραίος αραβικός μύθος, που λέει:
«Το σιτάρι ήταν κάποτε το δέντρο της γνώσης, και στον Παράδεισο ήταν το πιο όμορφο και το πιο ψηλό από όλα τα άλλα δέντρα. Όμως, μετά από την «αμαρτία» του Αδάμ, για τιμωρία μίκρυνε, και μόλις που κατάφερε να ανεβεί λίγο πιο επάνω από την επιφάνεια της γης». Έτσι το γνωρίσαμε κι εμείς. Ακόμα λέει ο μύθος, ότι ο Ιούνιος είναι ο μήνας που το τιμά και το σέβεται, και δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα, να μαζέψουν από αυτό την πρώτη και βασική ύλη για την παρασκευή του μοναδικού και απαραίτητου για τον άνθρωπο, ψωμιού!
Για τον Ιούνιο, θα προσθέσουμε λίγα λόγια για το θερινό Ηλι- οστάσιο, (ή το θερινό λιοτρόπι) στις 21 Ιουνίου, που συμβαίνει να έχει τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου, ημέρα που πίστευαν παλιά ότι ανοίγουν τα ουράνια! Στις 21-22 Ιουνίου ο Ήλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής και αρχίζει να κατέρχεται και πάλι «τρεπόμενος» προς τον ουράνιο ισημερινό. Διαβάζουμε, ότι το σημείο αυτό, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ήλιος τρέπεται και πάλι στον ισημερινό, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ! Επειδή μάλιστα για μερικές ημέρες, πριν και μετά τη θερινή τροπή, ο Ήλιος φαίνεται να αργοστέκεται επάνω στην εκλειπτική, σαν να είναι έτοιμος να σταματήσει· το θερινό τροπικό σημείο, ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο. Αυτή την ημέρα, πιο παλιά, δεν άρχιζαν καμιά δουλειά. Δεν έκοβαν ρούχα, δεν φύτευαν, δεν άρχιζαν σπορά, δεν έκαναν γάμο.
Τέλος, να προσθέσουμε ακόμα ότι: Στις 19 Ιουνίου γιορτάζουμε την Ημέρα του Πατέρα και στις 21 Ιουνίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα της Μουσικής
