Ο Ηράκλειτος και το σκάνδαλο Novartis

Γράφει ο Δημήτριος Γ. Σουλιώτης

Το ερέθισμα για την αναζήτηση κάποιων γενικών πληροφοριών για τον Φιλόσοφο Ηράκλειτο προκλήθηκε κατά τη μελέτη μιας «σκοτεινής» απόφασης Δικαστηρίου των ΗΠΑ, σχετικής με το σκάνδαλο Novartis. Η απόφαση αφορά την επιβολή προστίμου ύψους USD 225.000.000 στη μητρική Novartis AG για διάπραξη οικονομικών εγκλημάτων της θυγατρικής της Novartis Hellas S.A.C.I.

Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος ήταν Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος, που έζησε τον 6ο με 5ο αιώνα π.Χ. στην Έφεσο, στην Ιωνία της Μικράς Ασίας. Οι θέσεις του όπως εμφανίζονται στο έργο του «Περί Φύσεως» είναι σύντομες και εσκεμμένα αινιγματικές, γεγονός που του χάρισε ήδη από την αρχαιότητα το προσωνύμιο του «σκοτεινού». Για τη μετάδοση της γνώσης ο φιλόσοφος χρησιμοποιεί στα δυσνόητα κείμενά του ένα σύστημα μοντέλων (μυστηριακή αποκάλυψη, χρησμοί, αίνιγμα) επιδιώκοντας να μετακινήσει το ενδιαφέρον στις ίδιες τις λέξεις, οι οποίες θεωρούνται ως οι πηγές της κρυμμένης αλήθειας. Ο «Λόγος» του Ηράκλειτου είναι η αιώνια καθολική σχέση που ρυθμίζει την πραγματικότητα, όπως αυτή εκφράζεται γλωσσικά. Αν η ισότητα του Πυθαγόρα χρειάστηκε να ανεβεί ένα επίπεδο, να υψωθεί δηλαδή στο τετράγωνο για να ισχύσει (Πυθαγόρειο θεώρημα), οι ισοδυναμίες του Ηράκλειτου χρειάζεται να υψωθούν στον κύβο για να ισχύσουν και να κατανοηθούν… Ίσως ο φιλόσοφος θεωρεί ότι διαθέτει μια ανώτερη γνώση, την οποία αποκαλύπτει σε αυτούς τους λίγους που μπορούν να καταλάβουν…

Ο λόγος του Ηράκλειτου ούτε λέγει, ούτε κρύπτει, αλλά σημαίνει, δίνει σημάδια. Επειδή και το πόρισμα των Δικαστικών Αρχών των ΗΠΑ χρησιμοποιεί τον ηρακλείτειο λόγο, ας ιχνηλατήσουμε τα σημάδια που αφήνει…

Σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου «η Εταιρία (Novartis Hellas) μέσω των υπαλλήλων και αντιπροσώπων της προέβη με διεφθαρμένο τρόπο σε πράξεις για προώθηση προσφοράς υπόσχεσης πληρωμής και εξουσιοδότησης για χορήγηση ειδών αξίας σε αλλοδαπό αξιωματούχο, αν και γνώριζε ότι το σύνολο ή μέρος αυτών των χρημάτων και ειδών αξίας θα υποσχόταν, προσφερόταν, δινόταν και όντως υποσχέθηκε, προσφέρθηκε, δόθηκε σε αλλοδαπό αξιωματούχο με σκοπό (α) να επηρεαστούν οι πράξεις και αποφάσεις του υπό την επίσημη ιδιότητά του/της, (β) να πειστεί να προβεί σε πράξεις ή παραλήψεις κατά παράβαση του νόμιμου καθήκοντός του, (γ) να εξασφαλιστεί ανάρμοστο πλεονέκτημα (υπέρ της Εταιρίας) και (δ) να πειστεί να χρησιμοποιήσει την επιρροή του ενώπιον αλλοδαπής κυβέρνησης και υπηρεσιών και οργάνων αυτής, προκειμένου να επηρεαστούν πράξεις και αποφάσεις τους, ώστε να συνδράμουν τη Novartis Hellas στην απόκτηση και διατήρηση επιχειρηματικού οφέλους…».

Ας προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε τα …σημάδια, που αφορούν τον «αλλοδαπό (Έλληνα) αξιωματούχο». Κατ’ αρχήν η έννοια αξιωματούχος είναι – νομίζω σκοπίμως – ασαφής και νεφελώδης. Πρόκειται για κρατικό αξιωματούχο, κυβερνητικό αξιωματούχο, αξιωματούχο του ιδιωτικού τομέα; Ιχνηλατώντας τα …σημάδια που αφήνει ο σκοπός της δωροδοκίας του αξιωματούχου, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για αξιωματούχο έχοντα κρατική εξουσία. Διότι μόνο ένας τέτοιος αξιωματούχος μπορεί «να προβεί σε πράξεις ή παραλήψεις υπό την επίσημη ιδιότητά του και κατά παράβαση του νόμιμου καθήκοντός του». Και το σημαντικότερο μόνο ένας τέτοιος αξιωματούχος μπορεί «να χρησιμοποιήσει την επιρροή του ενώπιον της Κυβέρνησης». Επιπλέον σε μια χώρα με υπουργοκεντρική δημόσια διοίκηση και στον τομέα της υγείας τον οποίο εξετάζουμε, μόνο ένας τέτοιος αξιωματούχος έχει αυτές τις δυνατότητες… Περισσότερο κρίσιμο είναι το θέμα του επηρεασμού της Κυβέρνησης. Ο αξιωματούχος δωροδοκήθηκε για να την επηρεάσει. Σε ποιο πεδίο; Εδώ μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε: Ο επηρεασμός ίσως να έχει σχέση με την τεράστια αύξηση διαχρονικά των δαπανών για την υγεία στον προϋπολογισμό. Επίσης την περίοδο της χρεωκοπίας – στην ουσία – της χώρας ίσως να έχει σχέση με την εξεύρεση κονδυλίων στο προϋπολογισμό για την αποπληρωμή των οφειλόμενων στους προμηθευτές του Δημοσίου στον τομέα της Υγείας. Στο πλαίσιο αυτής της υπόθεσης ποιοι συμμετέχουν στη λήψη των συγκεκριμένων κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων;

Και μετά τους αξιωματούχους ας ακολουθήσουμε τα …σημάδια της δωροδοκίας των Ελλήνων γιατρών.

Σύμφωνα με την απόφαση «η Εταιρία (Novartis Hellas) μέσω των υπαλλήλων και αντιπροσώπων της εσκεμμένα και σκόπιμα συνωμότησε και συμφώνησε να παρέχει διεφθαρμένως ανάρμοστα οφέλη και είδη αξίας σε υπαλλήλους νοσοκομείων και κλινικών κρατικής ιδιοκτησίας και ελέγχου και άλλους ΠΥΥ (Παρόχους Υπηρεσιών Υγείας – Γιατρών) στην Ελλάδα με σκοπό να εξασφαλίσει ανάρμοστο πλεονέκτημα και να αυξήσει τις πωλήσεις της…»

«Οι πολιτικές της Εταιρίας ανέφεραν ότι ο σκοπός της αποστολής ΠΥΥ σε συνέδρια ήταν η παροχή επιστημονικής ή εκπαιδευτικής πληροφόρησης. Στην πραγματικότητα ωστόσο οι υπάλληλοι πωλήσεων της Εταιρίας, ενίοτε χρησιμοποιούσαν τα διεθνή συνέδρια προκειμένου να επηρεάσουν ανάρμοστα και να πείσουν τους ΠΥΥ του Ελληνικού Κράτους να αυξήσουν τη συνταγογράφηση…»

«Υπάλληλοι της Εταιρίας ταξίδεψαν στις ΗΠΑ και ενόσω βρίσκονταν στις Ηνωμένες Πολιτείες διευκόλυναν τη συμμετοχή των ΠΥΥ του Ελληνικού Κράτους στο συνέδριο…»

«Η Παρουσίαση (εισήγηση) πραγματευόταν τον τρόπο με τον οποίο η ομάδα εμπορικού σήματος Lucentis της εταιρίας θα έπρεπε να προσεγγίσει τους ΠΥΥ του Ελληνικού Κράτους που προτιμούσαν προϊόν ανταγωνίστριας εταιρίας και τα πρόσωπα που σήκωναν «άμυνες»… Η Παρουσίαση περιέγραφε πως η Εταιρία σκόπευε να υπερνικήσει αυτές τις «άμυνες», με τη χρήση ανάρμοστων κινήτρων, προκειμένου να «πείσει» τους ΠΥΥ να συνταγογραφούν το Lucentis…»

«Η Εταιρία μέσω των υπαλλήλων και αντιπροσώπων της καταχωρούσε ψευδώς τις πληρωμές διαφθοράς που συνδέονταν με χορηγίες συνεδρίων ως νόμιμα έξοδα διαφήμισης και προώθησης στα εσωτερικά λογιστικά αρχεία της Εταιρίας. Καταχωρώντας αυτές τις πληρωμές ως έξοδα διαφήμισης και προώθησης, η Εταιρία απέκρυπτε την πραγματική και διεφθαρμένη φύση τους…» (το δεύτερο οικονομικό έγκλημα).

«Τελικά η Εταιρία μέσω των υπαλλήλων και αντιπροσώπων της πραγματοποίησε ανάρμοστες πληρωμές προς ΠΥΥ».

Προσέξτε …ηρακλείτειο λόγο αντί νομικών εννοιών σε δικαστική απόφαση: ανάρμοστα οφέλη, ανάρμοστο πλεονέκτημα, ανάρμοστα κίνητρα, ανάρμοστες πληρωμές, ανάρμοστος επηρεασμός, πειθώ, υπερνίκηση αμυνών, διευκόλυνση συμμετοχής σε συνέδρια… Και όλα αυτά για να μην αναφερθεί το οικονομικό έγκλημα της δωροδοκίας και για να μην γίνει σαφής περιγραφή της διαδικασίας χρηματισμού (μετρητά) των Ελλήνων γιατρών. Τα ποσά χρηματισμού των τελευταίων ήταν ανάλογα της ποσότητας των συνταγογραφούμενων φαρμάκων της Novartis Hellas, βάσει αναλυτικών καταστάσεων κατά γιατρό, που τηρούσε η Εταιρία…

Αναρωτήθηκα για τον λόγο για τον οποίο οι Αμερικανοί …μιμήθηκαν τον Ηράκλειτο… Ήταν μια συμφωνία με τους Έλληνες προστατευόμενους μάρτυρες; Ήθελαν να προστατεύσουν πολιτικά πρόσωπα της χώρας μας; Ήθελαν – σκεπτόμενοι ιδεολογικά – να προστατεύσουν το σύστημα της Αγοράς;

Ο Ηράκλειτος δεν θέλησε να γίνει κατανοητός από τους πολλούς, αλλά μόνο από εκείνους που έχουν πάρει την απόφαση να αναζητήσουν τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων, ώστε να «χτυπήσει την πόρτα» τους ο «Λόγος», κάτι τελείως έξω από τη φιλοσοφία ζωής και τα ενδιαφέροντα του συντηρητικού ανθρώπου…