Με δύο συνεδριάσεις συνεχίζεται την Δευτέρα 24 Μαΐου στη Βουλή η επεξεργασία του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών». Από τις 12:00 συνεδριάζει για 2η φορά η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπής, με την ακρόαση των φορέων και στις 15:00 θα διεξαχθεί η 3η συνεδρίαση.
Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν κατά την 1η συνεδρίαση της Επιτροπής την Πέμπτη 20 Μαΐου, οι φορείς στους οποίους κατέληξε η Επιτροπή είναι οι εξής: η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Δίκτυο Κοινοτήτων Ελλάδος, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας, το Δίκτυο Κοινοτήτων Λέσβου, το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, η Ένωση Κοινοτήτων Νομού Λάρισας, το Δίκτυο Προέδρων Κοινοτήτων Δήμου Εορδαίας, ο πρόεδρος Κοινότητας Μεσολογγίου και ο πρόεδρος Κοινότητας Οίας Σαντορίνης».
Η 4η συνεδρίαση της Επιτροπής (β’ ανάγνωση) είναι προγραμματισμένη για την Τετάρτη 26 Μαΐου στις 10:00, ενώ βάσει του προγραμματισμού του νομοθετικού έργου, το νομοσχέδιο θα εισαχθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια την Τρίτη 1η Ιουνίου (και εάν τυχόν χρειαστεί, θα υπάρξει και 2η συνεδρίαση στην Ολομέλεια την Τετάρτη 2 Ιουνίου, αναλόγως του αριθμού των βουλευτών που θα ζητήσουν να τοποθετηθούν).
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών κατατέθηκε στη Βουλή την Τρίτη 18 Μαΐου, με το οποίο καταργείται η ισχύουσα απλή αναλογική, ενώ οι περιφερειακές και δημοτικές Αρχές θα εκλέγονται με πλειοψηφία 43% +1 από την πρώτη Κυριακή.
Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται, σύμφωνα με το ΥΠΕΣ «η αποτελεσματική ρύθμιση θεμάτων τα οποία αφορούν στην υποβολή υποψηφιότητας, στην ψηφοφορία και την ανάδειξη αρχών κατά τη διεξαγωγή εκλογών δημοτικών και περιφερειακών Αρχών, στην επαναφορά και διασφάλιση της κυβερνησιμότητας στους Δήμους και τις περιφέρειες της χώρας».
Τι προβλέπεται στο νέο Ν/Σ
Οι βασικές αλλαγές που προωθούνται, εντοπίζονται στα εξής σημεία:
-Επαναφορά της πενταετούς θητείας. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2024.
-Το όριο εκλογής από τον πρώτο γύρο τίθεται σε ποσοστό 43% συν μία ψήφο.
-Τίθεται όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του οικείου συμβουλίου και ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές.
-Εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών.
-Προβλέπεται η εκλογή συμβουλίων ή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων σε όλη την επικράτεια, χωρίς εξαίρεση, μία ρύθμιση που ανταποκρίνεται σε σχετικά αιτήματα των τοπικών κοινωνιών. Ειδικότερα για τις κοινότητες με πληθυσμό μέχρι και 300 κατοίκους, κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει πάνω από έναν (1) υποψήφιο πρόεδρο. Πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς, ανεξαρτήτως συνδυασμού, από τον πρώτο γύρο.
-Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.
-Τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
-Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Προβλέπεται λελογισμένη 
μείωση του αριθμού των μελών τους, με στόχο τον εξορθολογισμό, χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ. -Σημειώνεται, δε, ότι μετά τη δημόσια διαβούλευση, αφουγκραζόμενοι τις ανησυχίες που εξεφράσθησαν, επήλθαν στοχευμένες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών Δημοτικού Συμβουλίου.
-Εξορθολογίζεται και συστηματικοποιείται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
-Επαναδιατυπώνονται με σαφήνεια και πληρότητα δικονομικές διατάξεις που αφορούν στην εκδίκαση διαφορών που σχετίζονται με τις εκλογές ΟΤΑ.
-Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών Αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.
-Τέλος και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Αναλυτικά:
Με το υπόψη σχέδιο νόμου ρυθμίζονται εκ νέου θέματα σχετικά με την εκλογή των δημοτικών και περιφερειακών αρχών και συγκεκριμένα, προβλέπονται τα ακόλουθα:
1.Προσδιορίζεται ο σκοπός και το αντικείμενο των προτεινομένων διατάξεων (αποτελεσματική ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν στη διαδικασία υποβολής υποψηφιότητας, ψηφοφορίας και ανάδειξης των επιτυχόντων και επιλαχόντων συνδυασμών και μελών αυτών κατά τη διεξαγωγή των εκλογών των ανωτέρω αρχών, θέσπιση πλήρους νομικού πλαισίου γιο: την εκλογή των εν λόγοι αρχών).(άρθρα 1-2)
2.Επαναλαμβάνονται σχετικές διατάξεις των νόμων 3463/2006 και 3852/2010, ενώ οι επερχόμενες μεταβολές εστιάζονται, κατά βάση, στα εξής σημεία:
α. Μειώνεται ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου, του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας και του περιφερειακού συμβουλίου με βάση το αναφερόμενο, κατά περίπτωση, πληθυσμιακό κριτήριο των δήμων, των κοινοτήτων και των περιφερειών, το εύρος του οποίου επανακαθορίζεται.
Επανακαθορίζονται, επίσης, τα όργανα διοίκησης των περιφερειών με την προσθήκη των επιτροπών του άρθρου 164 του ν.3852/2010 (επιτροπές αποφασιστικού χαρακτήρα), ενώ καταργείται ο ορισμός του αντιπεριφερειάρχη ως οργάνου διοίκησης των περιφερειών.
β. Αυξάνεται, σε πέντε (5) έτη [από τέσσερα (4) που ισχύει σήμερα], η διάρκεια της δημοτικής και της περιφερειακής περιόδου, για τις οποίες εκλέγονται οι αρχές των δήμων, των δημοτικών κοινοτήτων και των περιφερειών, αντίστοιχα. Προσδιορίζεται δε η ημερομηνία για την εκλογή (Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023) και την εγκατάσταση (1η Ιανουάριου 2024) των εν λόγω δημοτικών και περιφερειακών αρχών, κατά την πρώτη εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων.
γ. Τροποποιούνται και συμπληρώνονται διατάξεις σχετικά με τα κωλύματα εκλογιμότητας και τα ασυμβίβαστα για την ανάδειξη σε θέση δημοτικής, κοινοτικής και περιφερειακής αρχής. Αυστηροποιείται το ασυμβίβαστο λόγω ύπαρξης οφειλών προς τον δήμο, τα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις αυτού, με μείωση του χρηματικού ορίου σε τριακόσια (300) ευρώ [από πεντακόσια (500) ευρώ που ισχύει σήμερα], με αυτοδίκαιη έκπτωση από το αξίωμα, σε περίπτωση μη εξόφλησης της οφειλής εντός της οριζόμενης αποκλειστικής προθεσμίας.
δ. Καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού των εδρών των δημοτικών συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας ανάλογα με τον πληθυσμό της και προσδιορίζεται η κατ’ ελάχιστον εκπροσώπηση κάθε εκλογικής περιφέρειας από περιφερειακούς συμβούλους, με ειδική πρόβλεψη για τις περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων, Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, Θεσσαλίας και Αττικής. (άρθρα 3-13 και 42-51)
3.α. Επανακαθορίζεται η διαδικασία κατάρτισης των συνδυασμών και υποβολής των υποψηφιοτήτων για την ανάδειξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών (δημάρχων, περιφερειαρχών, δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων), οι οποίες υποβάλλονται και ελέγχονται, εφεξής, ηλεκτρονικά, κατά τα ειδικώς οριζόμενα.
β. Αυξάνεται το ηλεκτρονικό παράβολο που κατατίθεται από κάθε υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο και σύμβουλο δημοτικής κοινότητας (από 50 και 10 ευρώ, σε 80 και 50 ευρώ, αντίστοιχα) καθώς και από κάθε υποψήφιο περιφερειάρχη και περιφερειακό σύμβουλο (από 200 και 50 ευρώ σε 500 και 100 ευρώ, αντίστοιχα).
γ. Επανακαθορίζεται ο χρόνος ανακήρυξης των συνδυασμών (η 10η Σεπτεμβρίου του έτους των εκλογών αντί η 15η μέρα πριν από την ψηφοφορία, που ισχύει σήμερα).
Μετά την ανακήρυξη των συνδυασμών, οι υποψήφιοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες, κατά περίπτωση, υποβάλλουν αίτημα στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) για απόδοση Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) στους συνδυασμούς.(άρθρα 14-23 και 52-56)
3.α. Τροποποιείται το ποσοστό πλειοψηφίας που απαιτείται για την ανάδειξη του επιτυχόντος συνδυασμού στις εκλογές δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων καθώς και στις εκλογές περιφερειαρχών και περιφερειακών συμβουλίων, το οποίο ορίζεται, εφεξής, μεγαλύτερο του σαράντα τρία τοις εκατό (43% 4 1 ψήφος) του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. [Κατά τα ισχύοντα, απαιτείται ποσοστό μεγαλύτερο του πενήντα τοις εκατό (50% + 1 ψήφος) του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων].
β. Επανακαθορίζεται, ο τρόπος κατανομής των εδρών του δημοτικού και του περιφερειακού συμβουλίου και συγκεκριμένα, εφόσον το ποσοστό που έλαβε ο επιτυχών συνδυασμός, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα (43% + 1 ψήφος), είναι:
– έως και εξήντα τοις εκατό (60%) του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε εκλένει τα τρία πέμπτα (3/5) του συνόλου των εδρών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου, αντίστοιχα,
– μεγαλύτερο του εξήντα τοις εκατό (60%) του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε οι έδρες κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλόγως, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
(Κατά τα ισχύοντα, το σύνολο των εδρών του Δημοτικού και του Περιφερειακού Συμβουλίου αντίστοιχα, κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο.)
Ορίζεται ότι δικαίωμα εκλογής δημοτικού και περιφερειακού συμβούλου έχει ο συνδυασμός ο οποίος συγκέντρωσε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) τουλάχιστον του συνολικού αριθμού των έγκυρων ψηφοδελτίων κατά την αρχική ψηφοφορία (α’ γύρος). Σε περίπτωση δε που κανείς από τους λοιπούς συνδυασμούς, πλην του επιτυχόντος, δεν υπερβαίνει το ανωτέρω ποσοστό, τότε το σύνολο των αδιάθετων εδρών προσκυρώνεται στον επιτυχόντα συνδυασμό.
γ. Καθορίζεται εκ νέου ο τρόπος κατανομής των εδρών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου μεταξύ επιτυχόντος και επιλαχόντων συνδυασμών, ανά εκλογική περιφέρεια, εφαρμοζομένων των ανωτέρω ποσοστών και ορίων.
δ. Επανακαθορίζεται, επίσης, ο τρόπος κατανομής των εδρών για την εκλογή συμβούλων δημοτικών κοινοτήτων, στις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό άνω ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων καθώς και ο τρόπος εκλογής προέδρων δημοτικών κοινοτήτων στις κοινότητες με πληθυσμό έως και τριακόσους (300) κατοίκους. (άρθρα 24-32 και 57-61)
4.Ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα σχετικά με:
α. τη μετάδοση και δημοσίευση των εκλογικών αποτελεσμάτων, την ορκωμοσία ι:ων αιρετών, την αποποίηση εκλογής, την παραίτηση αιρετών, την αντικατάσταση και αναπλήρωση συμβούλων καθώς και την προκήρυξη εκλογών εξαιτίας διάλυσης συμβουλίων για σοβαρούς λόγους δημοσίου συμφέροντος,
β. τη διενέργεια της εκλογικής διαδικασίας και την εκδίκαση των διαφορών που αναφύονται για την ανάδειξη των αιρετών οργάνων των Ο.Τ.Α., την άσκηση ενστάσεων κ.λπ., τροποποιούμενων αναλόγως των αντίστοιχων άρθρων του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν.2717/1999). (άρθρα 33-41και 62-83)
5.α. Ρυθμίζονται ζητήματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στον πληθυσμό των ο.τ.α. α’ και β’ βαθμού, ο οποίος λαμβάνεται υπόψη για τη διενέργεια των εκλογών των δημοτικών και περιφερειακών αρχών.
β. Προβλέπεται ότι, κατά τη διάρκεια της θητείας του περιφερειάρχη, αναστέλλεται η άσκηση της επαγγελματικής του δραστηριότητας, ο χρόνος δε αναστολής θεωρείται πραγματικός χρόνος για τα ασφαλιστικά δικαιώματα. Κατά τη διάρκεια της αναστολής, το σύνολο των εισφορών στον οικείο ασφαλιστικό φορέα καταβάλλεται από την περιφέρεια και βαρύνει τον προϋπολογισμό της. Με υπουργική απόφαση, καθορίζεται η διαδικασία καταβολής των εισφορών και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια, γ. Παρέχονται οι απαιτούμενες εξουσιοδοτήσεις, για τη ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων σχετικά με τη διεξαγωγή των εκλογών των δημοτικών και περιφερειακών αρχών (αναπροσαρμογή των ποσών των ηλεκτρονικών παραβολών, τον καθορισμό των εδρών των δημοτικών και περιφερειακοί συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας, τις διαστάσεις και τη μορφή των ψηφοδελτίων και των εκλογικών φακέλων κ.λπ.).
δ. Εισάγονται μεταβατικής ισχύος διατάξεις σχετικά με την εφαρμογή επιμέρους ρυθμίσεων των προτεινομένων και παρατίθενται οι καταργούμενες διατάξεις. (άρθρα 84-92).
