Επιμέλεια: Άγγελος Πολύδωρος
Ο Ντέιβιντ Κιθ Λιντς, που έφυγε από κοντά μας στις 16/1/2025, είχε γεννηθεί στις 20 Ιανουαρίου 1946 στο Μισούλα της Μοντάνα (ΗΠΑ). Ήταν σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός, ηθοποιός, μουσικός, ζωγράφος και συγγραφέας, γνωστός για το μοναδικό του στιλ που συνδυάζει το σουρεαλιστικό με το σκοτεινό και το παράξενο.
Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, το Eraserhead (1977), τον καθιέρωσε ως έναν καινοτόμο δημιουργό με ιδιαίτερη αισθητική. Στη συνέχεια, σκηνοθέτησε ταινίες που κέρδισαν διεθνή αναγνώριση, όπως Ο Άνθρωπος Ελέφαντας (1980), Μπλε Βελούδο (1986) και Οδός Μαλχόλαντ (2001). Έγινε επίσης γνωστός για τη θρυλική τηλεοπτική σειρά Twin Peaks (1990–1991, 2017), που καθόρισε το τηλεοπτικό τοπίο της εποχής.
Τα έργα του χαρακτηρίζονται από σουρεαλιστικές εικόνες, ασυνήθιστη αφήγηση, σκοτεινή ατμόσφαιρα και έντονες συναισθηματικές εντάσεις. Εξερευνά συχνά τα όρια μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, αγγίζοντας θέματα όπως η ανθρώπινη φύση, η διαφθορά, η σεξουαλικότητα και το υποσυνείδητο.
Έχει λάβει πολλές διακρίσεις, όπως: Χρυσό Φοίνικα για την ταινία Ατίθαση Καρδιά (1990), Χρυσό Λιοντάρι για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο (Βενετία, 2006), είχε δεκαπέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ σε διάφορες κατηγορίες, αν και δεν έχει κερδίσει ποτέ.
Ο Λιντς είχε ασχοληθεί επίσης με τη ζωγραφική, τη μουσική, τη λογοτεχνία και τη φωτογραφία. Ήταν γνωστός για την προσήλωσή του στον υπερβατικό διαλογισμό, ο οποίος επηρέασε βαθιά την καλλιτεχνική του έκφραση και θεωρείται ένας από τους πιο επιδραστικούς και μοναδικούς καλλιτέχνες του 20ού και 21ου αιώνα, με έργο που παραμένει πηγή έμπνευσης για νέους δημιουργούς. Αξίζει να θυμηθούμε την κινηματογραφική προσφορά του (με χρονολογική σειρά).
1977 – Eraserhead
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Λιντς. Ένα αλλόκοτο, ασπρόμαυρο έργο που χρειάστηκε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί. Η πλοκή ακολουθεί τον Χένρι Σπένσερ (Τζακ Νανς), έναν άνδρα που ζει σε μια βιομηχανική δυστοπία και αναγκάζεται να φροντίσει το παραμορφωμένο παιδί του. Με έντονα σουρεαλιστική ατμόσφαιρα, θολώνει τα όρια μεταξύ εφιάλτη και πραγματικότητας. Οι θεματικές της ταινίας περιλαμβάνουν το άγχος για την πατρότητα, τη μοναξιά και την αποξένωση.
1980 – Ο Άνθρωπος Ελέφαντας (The Elephant Man)
Μια συγκινητική βιογραφία βασισμένη στη ζωή του Τζόζεφ Μέρικ, ενός άνδρα που ζούσε στο περιθώριο λόγω των σωματικών του παραμορφώσεων. Πρωταγωνιστούν οι Τζον Χερτ και Άντονι Χόπκινς. Ο Λιντς εδώ ισορροπεί τη συναισθηματική ένταση με την αισθητική του ματιά, δημιουργώντας ένα βαθιά ανθρώπινο έργο που εξετάζει τη συμπόνια και την αξιοπρέπεια.
1984 – Dune
Ο Λιντς ανέλαβε να προσαρμόσει το κλασικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Φρανκ Χέρμπερτ με τον Κάιλ ΜακΛάχλεν και την Βιρτζίνια Μάντσεν. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από πολιτικές ίντριγκες, μάχες για την εξουσία και την πνευματική αναζήτηση σε έναν εξωγήινο κόσμο. Παρόλο που η ταινία δέχτηκε αρνητικές κριτικές για το χαοτικό σενάριο και τη δυσκολία παρακολούθησης, ξεχώρισε για την εντυπωσιακή σκηνογραφία και τη μουσική.
1986 – Μπλε Βελούδο (Blue Velvet)
Η ταινία ξεκινά με μια φαινομενικά αθώα σκηνή σε μια μικρή πόλη, αλλά γρήγορα αποκαλύπτει έναν σκοτεινό κόσμο γεμάτο βία και διαφθορά. Ο πρωταγωνιστής, Τζέφρι Μπομόντ (Κάιλ ΜακΛάχλαν), ανακαλύπτει ένα κομμένο αυτί σε ένα χωράφι και μπλέκεται σε μια επικίνδυνη έρευνα. Με θέματα όπως η δύναμη, ο φόβος και η σεξουαλικότητα, η ταινία είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του Λιντς. Πρωταγωνιστεί επίσης, η Ιζαμπέλα Ροσελίνι.
1990 – Ατίθαση Καρδιά (Wild at Heart)
Μια ταινία δρόμου, στην οποία οι χαρακτήρες που υποδύονται ο Νίκολας Κέιτζ και η Λόρα Ντερν προσπαθώντας να ξεφύγουν από το παρελθόν τους, αντιμετωπίζουν απειλές από έναν κόσμο γεμάτο βία και υπερβολή. Η ταινία, γεμάτη αναφορές στο The Wizard of Oz, αναμειγνύει το γκροτέσκο με την ευαισθησία.
1992 – Ο ύποπτος κόσμος του Twin Peaks (Twin Peaks: Fire, walk with me)
Μια ταινία που λειτουργεί ως προοίμιο στη σειρά Twin Peaks. Παρουσιάζει τις τελευταίες ημέρες της Λόρα Πάλμερ (Σέριλ Λι) και εμβαθύνει στον εσωτερικό της κόσμο. Είναι πολύ πιο σκοτεινή και δραματική από τη σειρά, αποκαλύπτοντας την τραγική πλευρά της ζωής της ηρωίδας.
1997 – Χαμένη Λεωφόρος (Lost highway)
Μια μυστηριώδης και βαθιά σουρεαλιστική ταινία (με τον Μπιλ Πούλμαν και την Πατρίσια Αρκέτ) που εξερευνά τη διαταραχή της ταυτότητας και την αντίληψη της πραγματικότητας. Με δύο παράλληλες αφηγήσεις (ανώνυμες βιντεοκασέτες προμηνύουν την καταδίκη ενός μουσικού για φόνο και η φίλη ενός γκάνγκστερ παρασύρει έναν μηχανικό) που διαπλέκονται, η ταινία προκαλεί τον θεατή να αναζητήσει νόημα σε έναν φαινομενικά άλυτο γρίφο.
1999 – The Straight story
Βασισμένη σε αληθινή ιστορία, αυτή η ταινία είναι η πιο… προσιτή δουλειά του Λιντς. Αφηγείται την πορεία ενός ηλικιωμένου άντρα, του Άλβιν Στρέιτ (Ρίτσαρντ Φάνσγουορθ), ο οποίος ταξιδεύει εκατοντάδες μίλια με μια χλοοκοπτική μηχανή για να επανορθώσει τη σχέση του με τον αποξενωμένο αδερφό του. Πρόκειται για μια συγκινητική ιστορία συμφιλίωσης.
2001 – Οδός Μαλχόλαντ (Mulholland Drive)
Μια από τις πιο αινιγματικές ταινίες του Λιντς, που συνδυάζει τον τρόμο, το νουάρ και το σουρεαλιστικό στοιχείο. Η ταινία εστιάζει σε δύο γυναίκες, τη Μπέτι (Ναόμι Γουότς) και τη Ρίτα (Λόρα Χάρινγκ), που προσπαθούν να αποκαλύψουν την ταυτότητα της δεύτερης. Η ταινία εξερευνά τα όνειρα, τις φιλοδοξίες και την καταστροφική πλευρά του Χόλιγουντ.
2006 – Inland Empire
Το πιο φιλόδοξο και πειραματικό έργο του Λιντς, με θολή αφηγηματική δομή και έντονα ψυχολογικά θέματα. Η ταινία παρουσιάζει την κατάρρευση της πραγματικότητας για μια ηθοποιό (Καρολίνα Γκρούσγκα) κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων μιας ταινίας. Η διάρκεια και ο αφαιρετικός χαρακτήρας της ταινίας, την καθιστούν δύσκολη, αλλά μοναδική εμπειρία.
