Μπήκαμε στην Μεγάλη Εβδομάδα και μοιραία κάθε χρόνο μας πιάνει μια νοσταλγία και ταξιδεύουμε στα χωριά μας. Εκεί που το Πάσχα σημαίνει μυρωδιές της άνοιξης, κατάνυξη αρώματα και γεύσεις, έθιμα και παραδόσεις. Η χώρα μας άλλωστε είναι γεμάτη από ήθη και έθιμα τα περισσότερα εκ των οποίων τα συναντάς τις μέρες των μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως το Πάσχα.
Ένα από αυτά, που φαίνεται να έχει τις ρίζες του σε διάφορα γεγονότα είναι και το ασβέστωμα των σπιτιών. Είναι ένα από τα έθιμα που θυμίζει το Πάσχα μιας άλλης εποχής. Η παράδοση του ασβεστώματος είναι βαθιά ριζωμένη στην Ελλάδα από την εποχή των αρχαίων πόλεων. Και ποιος δεν έχει ζήσει αυτή την εμπειρία το Πάσχα ειδικά όσοι έχουμε μεγαλώσει η έχουμε νησιώτική καταγωγή.
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας οι νοικοκυρές ειδικά στα νησιά συνήθιζαν να βάφουν τις αυλές τους με λευκό χρώμα. Το πιο βασικό που φρόντιζαν είναι να μη λερώνουν το έδαφος της αυλής. Για να γίνει σωστό το ασβέστωμα κάτι άλλο που έκαναν ήταν να επιλέγουν να το κάνουν σε ώρες που δεν περνούσαν πολλοί περαστικοί μπροστά από τα σπίτια. Τα σπίτια ασβεστώντονταν βέβαια τουλάχιστον άλλες δύο φορές το χρόνο εκτός από το Πάσχα. Αυτές οι δύο ήταν τα Χριστούγεννα και ο Δεκαπενταύγουστος.
Το έθιμο έχει βαθιές ρίζες η οποία σύμφωνα με διηγήσεις πολλές φορές διαφέρουν. Για παράδειγμα, λέγεται πως όταν κατέφθασαν οι Έλληνες της Σμύρνης το 1922, τους παραχωρήθηκαν, από το κράτος, τα πιο παλιά, κακής κατασκευής, πετρόκτιστα σπίτια. Εκείνοι όμως ήταν συνηθισμένοι σε έναν πιο πλούσιο, άνετο αλλά και καθαρό τρόπο ζωής. Αναζητούσαν, λοιπόν, τρόπους για να κάνουν τα σπίτια του να φαίνονται όμορφα και καθαρά, ξεκινώντας από τις αυλές, οι οποίες αποτελούσαν τον «καθρέφτη» του κάθε νοικοκυριού, εκείνη την εποχή. Έτσι, πριν από κάθε μεγάλη θρησκευτική γιορτή, οι Σμυρνιές έβγαιναν στις αυλές τους, έβγαζαν τα αγριόχορτα από τους κήπους, κλάδευαν και άσπριζαν, καθώς αυτό ήταν το μόνο μέσο καθαριότητος και περιποίησης που διέθεταν τότε.
Πολλοί νησιώτες μάλιστα διατήρησαν τον ασβέστη για να διώχνει τις ακτίνες του ήλιου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Έτσι βοηθούσαν να διατηρείται μία ανεκτή θερμοκρασία στο εσωτερικό του σπιτιού. Αυτή η αισιοδοξία που αποπνέει εξάλλου το λευκό χρώμα δεν χρειάστηκε πολύ πειθώ για να κάνει το ασβέστωμα ένα από τα πιο αγαπημένα και νοσταλγικά έθιμα στην Ελλάδα. Στο Πάσχα, βέβαια, έχει την τιμητική του θυμίζοντας σε πολλούς τα παιδικά μας χρόνια στο νησί σε άλλες ίσως πιο όμορφες εποχές…
