Το Cine -Δράση συνεχίζει τις προβολές του την Πέμπτη 3 Απριλίου στις 20.15 στο ΤΥΠΕΤ (Υμηττού και Πλαταιών) με την ταινία «Μια Τετάρτη του Μαΐου», το δυνατό μυθοπλαστικό ντεμπούτο του Ιρανού Vahid Jalilvand στο οποίο ένας άντρας και δυο γυναίκες μπλέκονται σε ένα σκοτεινό παιχνίδι της μοίρας. Ένα βραβευμένο στη Βενετία δράμα, που τοποθετεί τη γυναίκα στο επίκεντρο της κριτικής που ασκεί σε μια κοινωνία αμετακίνητης πατριαρχικής κουλτούρας και βαθιά αναχρονιστικών πρακτικών και που ταυτόχρονα επισημαίνει ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με την ματαιότητα της φιλανθρωπίας, ειδικά σε περιπτώσεις που απευθύνεται σε ανθρώπους που συνολικά συντρίβονται από τις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές ενός αυταρχικού, άδικου, θεοκρατικού καθεστώτος. Οι παθιασμένες ερμηνείες των ηθοποιών Niki Karimi και Sahar Ahmadpour, η σκηνοθετική οξυδέρκεια και οι σεναριακές ισορροπίες συμβάλλουν στην δημιουργία ενός ακόμα αντιπροσωπευτικού δείγματος του σύγχρονου ιρανικού κοινωνικού σινεμά, το οποίο ξεπέρασε ο Jalilvand στην επόμενη ταινία του «Περίπτωση Συνείδησης».
Η υπόθεση
Νωρίς το πρωί της Τετάρτης, 9 Μαΐου, μεγάλες ουρές φτωχών και ταλαιπωρημένων περιμένουν έξω από ένα κτίριο γραφείων σε μια πολυτελή γειτονιά της Τεχεράνης. Έχουν φτάσει εκεί παρακινημένοι από μια ασυνήθιστη καταχώρηση σε εφημερίδα σύμφωνα με την οποία ένας άντρας προσφέρει το ποσό των 30 εκατομμυρίων τομάν (περίπου 10.000 δολάρια) σε εκείνον που θα κρίνει ότι τα έχει περισσότερη ανάγκη. Πανικοβλημένη από τον τεράστιο αριθμό των συγκεντρωμένων η τοπική αστυνομία προσπαθεί να διαλύσει τα πλήθη προτού απομακρυνθούν από τον ευγενικό Τζαλάλ (Amir Aghaei) τον μεσήλικα, όχι ιδιαίτερα πλούσιο άνθρωπο που έβαλε την αγγελία. Λίγο μακριά από το πλήθος, ντυμένη με ένα φουσκωτό μαύρο τσαντόρ που την προσδιορίζει ως θρησκευόμενη στέκεται η Λέιλα (Niki Karimi) παρατηρώντας με λύπη τα γεγονότα προτού σπεύσει στη δουλειά της. Είναι η πρώην αρραβωνιαστικιά του Τζαλάλ, ο οποίος την εγκατέλειψε, αφήνοντας την μόνη στο χωριό τους στερώντας της την ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή. Σήμερα είναι παντρεμένη και ο παράλυτος σύζυγός της, χρειάζεται φροντίδα σχεδόν πλήρους απασχόλησης. Με αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να καλύψουν τα έξοδα μιας δαπανηρής επέμβασης που θα αποκαθιστούσε την υγεία του. Η πανέμορφη, ορφανή Σεταρέχ (Sahar Ahmadpour) ζει με την αυστηρή θεία της (Afarin Obeisi), της οποίας ο γιος (Borzou Arjmand) τρέφει ένα ανεκπλήρωτο πάθος για την όμορφη ξαδέρφη του. Εκείνη αγαπά τον Μορτεζά (Milad Yazdani), έναν νεαρό άνδρα από φτωχή οικογένεια, του οποίου την πρόταση γάμου η θεία της έχει αρνηθεί πολλές. Χωρίς να ενημερώσει τους συγγενείς της, τον παντρεύεται, αλλά όταν η αλήθεια αποκαλύπτεται, ο φθόνος του ξαδέλφου θα προκαλέσει προβλήματα και ο σύζυγος θα καταλήξει στη φυλακή. Για να αφεθεί ελεύθερος πρέπει, η έγκυος, πλέον Σεταρέχ να πληρώσει ως φόρο τιμής το ποσόν που δωρίζει ο αυτόκλητος ευεργέτης. Και ενώ παρακολουθούμε τις δύο υποταγμένες στη μοίρα και στους συζύγους τους γυναίκες, παρεμβάλλεται ένας άλλος γυναικείος χαρακτήρας. Είναι η σύζυγος του «ευεργέτη» (Kataneh Afsharinejad) που δεν διστάζει να εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για την αλλόκοτη ενέργεια του. Ο θυμωμένος της μονόλογος τοποθετεί την πράξη φιλανθρωπίας σε εντελώς άλλο πρίσμα. Και είναι αυτή που θα βοηθήσει το θεατή να κατανοήσει, τους λόγους, τα κίνητρα και την προέλευση αυτής της ιδιαίτερης πράξης.
H σκηνοθεσία
Όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοι Ιρανοί κινηματογραφιστές, ο Jalilvand υιοθετεί ένα προσγειωμένο, απαλλαγμένο από περιττά αισθητικά στοιχεία, λιτό σκηνοθετικό ύφος, που επικεντρώνει την προσοχή του στον ηθοποιό και κοιτάζει δευτερευόντως την οπτική σύνθεση του κάδρου. Βάζει σε προτεραιότητα το ατομικό δράμα, ενώ το κοινωνικοπολιτικό σχόλιο του είναι έμμεσο. Χειρίζεται με δεξιοτεχνία τις εντάσεις που σιγοβράζουν όσο εξελίσσεται η πλοκή και εκρήγνυνται σε στρατηγικά σημεία, ενώ αξιοποιεί τον διαθέσιμο χρόνο για να αναπτύξει ολοκληρωμένα τους χαρακτήρες. Κατακρίνει την αδικία χωρίς να περιορίζεται σε αυτήν αλλά επεκτείνεται σε μια ποικιλία προβλημάτων. Συμπάσχει με τους ήρωές του, παρακολουθεί τις προσωπικές τους διαδρομές χωρίς να εκβιάζει το συναίσθημα, αποφεύγοντας με χάρη τους μελοδραματισμούς. Σκιαγραφεί απαισιόδοξα, αλλά με έναν βαθύ ουμανισμό ένα δίκτυο διαπροσωπικών σχέσεων που διαμορφώνονται ανάμεσα σε τραυματισμένα άτομα, που έχουν βιώσει όλα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τη σκληρότητα μιας απάνθρωπης κρατικής πολιτικής και τους περιορισμούς ξεπερασμένων ηθών και εθίμων. Εμμέσως τονίζει ότι και αυτά τα πρόσωπα που λειτουργούν ως θύτες, όπως ο κακοποιητικός ξάδερφος της νεαρής Σεφαρέχ, η καταπιεστική θεία της και άλλοι, είναι στην πραγματικότητα και αυτοί θύματα ενός συστήματος που τα διαπαιδαγωγεί και τα διαμορφώνει με τρόπο που να το εξυπηρετούν στο διηνεκές αναπαράγοντας τις απαραίτητες για την επιβίωση του πρακτικές. Το φιλμ είναι κινηματογραφημένο από τον βετεράνο Morteza Poursamadi σε ένα σκοτεινό, νυχτερινό σύμπαν κατεστραμμένων ονείρων, με κοντινά στα πρόσωπα για να διαγράφονται βλέμματα, δάκρυα, μικρές κινήσεις μεταμέλειας ή αντίδρασης. Το σενάριο, γραμμένο από τον Jalilvand με τους Ali Zarnegar, Hossein Mahkam, χρησιμοποιεί το τέχνασμα της διαφήμισης, ίσως για να σχολιάσει τα φυλλάδια προς τους φτωχούς που χρησιμοποίησε ο πρώην πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ για να τονώσει τη δημοτικότητά του. Στην επιτυχία του φιλμ σημαντική είναι η συμβολή πλειοψηφίας των ηθοποιών, με ερμηνείες που αποτυπώνουν ρεαλιστικά τις εκάστοτε συναισθηματικές τους καταστάσεις. Δεν υπάρχουν αβανταδόρικα οσκαρικά στοιχεία στον τρόπο που ο καθένας αποδίδει τον χαρακτήρα που ενσαρκώνει. Από τη μεστή παρουσία του Amir Aghaee, που σχεδόν πάντοτε υποδηλώνει έναν ψυχικό πόνο κάτω από το ευγενικό προσωπείο του, τη θλίψη της Niki Karimi που διαγράφεται ξεκάθαρα μέσα από τις εκφράσεις του προσώπου της, έως την αυθεντικότητα της απόγνωσης της Sahar Ahmadpour, που αποδίδει με αξιοσημείωτη ευστοχία την εσωτερική αλλαγή στην ψυχοσύνθεση ενός νεαρού ατόμου που συνειδητοποιεί την αλήθεια του κόσμου που το περιβάλλει, τα πάντα λειτουργούν στην εντέλεια.
Ιράν, Δραματική, Πολιτική, 2015. Διάρκεια: 102’. Σενάριο: Vahid Jalilvand, Hossein Mahkam, Ali Zarnegar. Σκηνοθεσία: Vahid Jalilvand. Πρωταγωνιστούν: Niki Karimi, Amir Aghaei, Shahrokh Forootanian, Vahid Jalilvand, Borzou Arjmand, Afarin Obeisi, Saeed Dakh, Kataneh Afsharinejad, Sahar Ahmadpour, Milad Yazdani.
Εδώ το trailer: https://www.youtube.com/watch?v=OVN-DeqCOco
