Με την τελευταία ταινία του Roman Polanski «Κατηγορώ…!» που τιμήθηκε με το Αργυρό Λιοντάρι στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας συνεχίζει τις προβολές της η Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine-Δράση. Η ταινία θα προβληθεί την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου στις 20.15 στο ΤΥΠΕΤ (Πλαταιών και Υμηττού).
Η συναρπαστική νέα ταινία του Roman Polanski είναι ένα στιβαρό, καλοδουλεμένο ιστορικό δράμα, μια αστυνομική και δικαστική ιστορία που τιμήθηκε με το Αργυρό Λιοντάρι στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Έχει στο επίκεντρο του τον αντισημιτισμό, τον μιλιταρισμό και τις κρατικές μηχανορραφίες και έρχεται να υπενθυμίσει ότι οι άνθρωποι που κατέχουν θέσεις ευθύνης, έχουν καθήκον να αντιστέκονται στη διαφθορά, στο κυρίαρχο ρεύμα της εξουσίας, στα βολικά ψέματα και τις εύκολες αλήθειες. Αναφέρεται στην υπόθεση Ντρέιφους μια από τις πιο διάσημες περιπτώσεις κακοδικίας στην ιστορία και ένα σκάνδαλο που συγκλόνισε την Γαλλία στα τέλη του 19ου -αρχές του 20ου αιώνα. Σαν υπόθεση ξεπέρασε τα σύνορα της στρατιωτικής δικαιοσύνης, δίχασε βαθιά την γαλλική κοινωνία και τους διανοούμενους, ανάγκασε τον Εμίλ Ζολά να δημοσιεύσει στην εφημερίδα «L’ Aurore» ανοιχτή επιστολή στον πρόεδρο της χώρας με τον τίτλο «Κατηγορώ…!», κίνηση για την οποία τιμωρήθηκε με ένα χρόνο φυλακή και χρηματικό πρόστιμο.
H υπόθεση της ταινίας
Η υπόθεση είναι λίγο-πολύ γνωστή. Στα τέλη του 19ου αιώνα η κυβερνητική εξουσία στη Γαλλία, χώρα ηττημένη στον Γαλλο-Πρωσικό Πόλεμο του 1870, αναζητούσε τρόπους να εκτονώσει τη λαϊκή οργή. Τι καλύτερο από την δημιουργία εσωτερικών εχθρών; Στις 5 Ιανουαρίου, 1895, ο Εβραίος λοχαγός Άλφρεντ Ντρέιφους, ένας νέος αξιωματικός του στρατού με πεντακάθαρο χαρακτήρα και άψογη φήμη, κατηγορείται άδικα για κατασκοπία προς όφελος της Γερμανίας και με βάση χαλκευμένες αποδείξεις καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη και εξορία στο Νησί του Διαβόλου. Το σχέδιο ήταν να στοιχειοθετηθεί η μόνιμη θεωρία περί διεθνούς εβραϊκής συνωμοσίας. Ανάμεσα στους μάρτυρες αυτού του εξευτελισμού ήταν ο Ζορζ Πικάρ, ένας αντισυνταγματάρχης, άνδρας τίμιος και πιστός στο καθήκον που μετά την σύλληψη του «κατασκόπου» ανέλαβε την διεύθυνση των μυστικών υπηρεσιών της Γαλλίας. Από τη θέση του ο Πικάρ διαπίστωσε γρήγορα, πως τα κρατικά μυστικά εξακολουθούν να διαρρέουν προς τους Γερμανούς και αντιλαμβάνεται την αθωότητα του εκτοπισμένου. Μετά την ανακάλυψη της αλήθειας θα κάνει τα πάντα για να αθωωθεί ο Ντρέιφους και για αυτό το λόγο θα εναντιωθεί στην συνομωσία της σιωπής που διακατέχει τους ανώτερους και τους συναδέλφους του και δεν θα διστάσει να πληρώσει το τίμημα που του αναλογεί.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Υπόθεση Ντρέιφους μεταφέρεται στο σινεμά, όμως ο Polanski δεν αφηγείται το θέμα του από την πλευρά του άδικα κατηγορούμενου λοχαγού, τον οποίο κρατά εσκεμμένα στο παρασκήνιο. Επικεντρώνεται στον Πικάρ, έναν κάθε άλλο παρά συνηθισμένο στρατιωτικό και χαρακτήρα σύνθετο με αντισημιτικές αντιλήψεις μεν, αλλά με εντιμότητα και επιμονή στην αναζήτηση της αλήθειας, που αρνείται να συμμορφωθεί με τις κυνικές υποδείξεις της ηγεσίας του στρατού. Η ακαμψία του είναι η ηθική στάση ενός ανθρώπου που εμμένει την απονομή δικαιοσύνης, με πάθος και με κίνδυνο της καριέρας και της ίδιας του της ζωής. Αυτό δείχνει να είναι το κεντρικό σημείο της ιστορίας, καθώς ο αγώνας του Πικάρ κατά της άποψης που συστηματικά καλλιεργούνταν και κυριαρχούσε στην κοινή γνώμη, κατά των ανωτέρων του και ενός μεγάλου μέρους της γαλλικής πολιτικής τάξης έσωσε την τιμή της Γαλλίας.
Ο Roman Polanski ήταν 86 ετών όταν έκανε την ταινία. Ανήκει σε εκείνη την κατηγορία των Ευρωπαίων σκηνοθετών που εδώ και τέσσερις- πέντε δεκαετίας έδωσαν και εξακολουθούν να δίνουν αριστουργήματα. Καθώς πλησιάζει το δημιουργικό τους τέλος όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ο κινηματογράφος θα είναι διαφορετικός και φτωχότερος χωρίς αυτούς. Πέρα από αυτό, ο Πολωνός σκηνοθέτης έχτισε μία από τις πιο έξυπνες, ανησυχητικές και σκοτεινές φιλμογραφίες όπου, σχεδόν πάντα, θεματικός πυρήνας είναι το «Κακό». Έτσι και εδώ το «κακό» συγκεκριμένο ή αφηρημένο, ανθρώπινο ή σατανικό, ρεαλιστικό ή ψυχολογικό αναλύεται με οξύτητα, ένταση, διαύγεια, χωρίς υποχωρήσεις στο διδακτισμό, χωρίς υπογραμμίσεις. Αντίθετα ο σκηνοθέτης μοιάζει να κάνει έκκληση στο μυαλό των θεατών, ζητά τον προβληματισμό τους, προκαλεί με την δύναμη και την ακρίβεια της τέχνης του την ηθική οργή τους. Και το πετυχαίνει χάρη στη στιβαρή και ρευστή αφήγηση του σεναρίου που βασίζεται στο βιβλίο του Robert Harris, το οποίο διαμόρφωσε για τον κινηματογράφο ο συγγραφέας με τη βοήθεια του Polanski. Η ευαίσθητη κάμερα του Pawel Edelman δημιουργεί την ταιριαστή με το θέμα καταπιεστική και ζοφερή ατμόσφαιρα. Η μουσική του Alexandre Desplat ντύνει διακριτικά τις εικόνες. Οι ερμηνευτικές επιδόσεις είναι έξοχες υποστηρίζοντας την απήχηση του φιλμ στο μυαλό και την ψυχή του θεατή. Ο Jean Dujardin, ως Πικάρ, εντυπωσιάζει με το ταλέντο και την προσωπική του γοητεία. Η Emmanuelle Seigner, ως παντρεμένη ερωμένη του συνταγματάρχη, αποπνέει ερωτισμό και θέρμη. Ο Mathieu Amalric είναι υποδειγματικά ακριβής ως αλαζονικός γραφολόγος.
Γαλλία, Ιταλία, Ιστορικό δράμα, 2019. Διάρκεια: 132’. Σκηνοθεσία:. Roman Polanski. Σενάριο: Robert Harris-Roman Polanski. Πρωταγωνιστούν: Jean Dujardin, Emmanuelle Seigner, Mathieu Amalric, Louis Garrel. Φωτογραφία: Pawel Edelman. Μουσική: Alexandre Desplat.
