Μάριος Θεμιστοκλέους: «Kάθε εμβόλιο είναι ένα μικρό βήμα προς την “Ελευθερία”»

Από την έντυπη έκδοση της IASIS που κυκλοφορεί

Συνέντευξη: Μαρια Τσιλιμιγκάκη

O κ. Μάριος Θεμιστοκλέους είναι ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Υπουργείου Υγείας και Συντονιστής του Εμβολιαστικού Σχεδίου «Ελευθερία». Με τη χώρα μας να έχει ξεπεράσει τα 5 εκατομμύρια εμβολιασμούς και τις παραλαβές εμβολίων να είναι κάθε μήνα μαζικές, η εργασία του αποτελεί αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο εν εξελίξει έργο της Κυβέρνησης…

Η συνέντευξη που παραχώρησε στην IASIS, με αφορμή το επετειακό της τεύχος, είναι ως εκ τούτου «επετειακή» και «ιστορική» με την ευρεία σημασία του όρου, καθώς στο μέλλον ελπίζουμε να μη χρειαστεί ξανά να διενεργήσουμε μαζικούς εμβολιασμούς με σκοπό τη σωτηρία μας από πανδημία.

Ελλάδα και Κύπρος παραλαμβάνουν εμβόλια κεντρικά από την ΕΕ. Μιλήστε μας γι’ αυτόν τον μηχανισμό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εξ αρχής, αποφάσισε μια κεντρική στρατηγική διαχείρισης των εμβολίων. Είναι μια στρατηγική «η ισχύς εν τη ενώσει» όπως λέμε, καθώς η διαπραγματευτική, χρηματοδοτική αλλά και επιστημονική δύναμη της Ε.Ε. των 27 κρατών είναι πολύ μεγαλύτερη από του κάθε κράτους χωριστά. Μέσω αυτού του κεντρικού μηχανισμού έγιναν οι συμφωνίες με τις φαρμακευτικές εταιρείες που θα μπορούσαν να παράξουν εμβόλια και χρηματοδοτήθηκαν οι έρευνες, ενώ διασφαλίστηκε η δίκαιη και ταυτόχρονη κατανομή εμβολίων ανά χώρα, ανάλογα με τον πληθυσμό της. Για μικρές πληθυσμιακά χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, το να συμμετέχουν σε ένα κοινό μηχανισμό προμήθειας των εμβολίων, είναι όπως καταλαβαίνετε, κρίσιμο θέμα. Φανταστείτε μια αρένα όπου όλες οι χώρες θα ανταγωνίζονται για το ποιος θα πάρει τα περισσότερα εμβόλια. Και επειδή γράφονται πολλά όπως π.χ. για το Ισραήλ, να σας πω ότι εμείς δεν θα παραχωρούσαμε το σύνολο των δεδομένων των πολιτών μας, έστω και ανωνυμοποιημένα, σε μια φαρμακευτική για να εξασφαλίσουμε εμβόλια. Συνολικά πάντως ναι, υπάρχει καθυστέρηση στην Ευρώπη ως προς την προμήθεια των εμβολίων και τη ροή του εμβολιασμού αλλά εκτιμώ ότι για εμάς θα ήταν πολύ πιο δύσκολη η εξίσωση αν είχε αποφασιστεί κάθε χώρα να κινηθεί μόνη της.

Είστε υπεύθυνος για την ΠΦΥ
και τους εμβολιασμούς. Πώς συνδυάζονται αυτές οι δυο αρμοδιότητες εν καιρώ πανδημίας και μαζικού εμβολιασμού;

Συνδυάζονται εκ των πραγμάτων. Καταρχάς, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας είναι αυτή που διενεργεί το 50% των τεστ για COVID-19 που γίνονται σε δομές του ΕΣΥ. Επίσης, μην ξεχνάμε ότι από την αρχή της κρίσης τα Κέντρα Υγείας, σ’ όλη τη χώρα, κατηύθυναν υπεύθυνα τους πολίτες -ανάλογα με την περίπτωση- στηρίζοντας έτσι πρακτικά τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, που σηκώνουν το μεγάλο βάρος της πανδημίας. Αλλά στο θέμα των εμβολιασμών, είναι η ΠΦΥ που έχει αναλάβει το μεγαλύτερο βάρος και σωστά έχει γίνει. Όλες οι δομές της ΠΦΥ, σε όλη τη χώρα, διενεργούν εμβολιασμούς, σε καθημερινή βάση, και όπως ξέρετε η επιχείρηση «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» πάει εξαιρετικά. Τι εννοώ; Ότι σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, το οποίο τρέχει την πλατφόρμα των ραντεβού, έχουμε οργανώσει ένα πολύ καλό σύστημα εμβολιασμού. Ο πολίτης δεν δυσκολεύεται, δεν ταλαιπωρείται δεν περιμένει σε ουρές, δεν νοιώθει δηλαδή πολίτης β’ κατηγορίας στο ίδιο του το κράτος. Και δεν σας κρύβω ότι αυτή η λειτουργία, μελλοντικά, θα είναι η βάση για τη μεταρρύθμιση της ΠΦΥ. Μια μεταρρύθμιση που έχει αργήσει πολλά – πολλά χρόνια

Πόσα και ποια εμβόλια κατά του κορωνοϊού χρησιμοποιούνται αυτή τη στιγμή; Περιμένουμε κι άλλα;

Η χώρα μας συμμετέχει στον μηχανισμό κοινής προμήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνολικά αναμένεται να παραλάβει, βάσει συμβάσεων, περισσότερα από 27.000.000 δόσεις εμβολίων που αντιστοιχούν στον εμβολιασμό 16 εκατομμυρίων πολιτών. Τη στιγμή αυτή έχουν εγκριθεί από τον ΕΜΑ και διενεργούνται εμβολιασμοί στη χώρα μας και από τις τέσσερις εταιρείες: τη Pfizer, τη Moderna, την AstraZeneca και τη Johnson & Johnson. Αναμένουμε την έγκριση του εμβολίου της Curevac και ίσως αργότερα του εμβολίου της Sanofi. Έχουν ολοκληρωθεί οι διερευνητικές συνομιλίες για περαιτέρω συμβάσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των φαρμακευτικών εταιριών Novavax (έως 200.000.000 δόσεις σε επίπεδο Ε.Ε.) και Valneva (έως 60.000.000 δόσεις σε επίπεδο Ε.Ε.).

Υπήρξαν, τελικά, περιστατικά σοβαρών παρενεργειών 
σε εμβολιασθέντες στην Ελλάδα; Πόσα και τι είδους;

Η ασφάλεια αποτελεί βασικό πυλώνα του επιχειρησιακού μας σχεδίου και με βάση αυτό έχουμε ενεργοποιήσει όλους τους μηχανισμούς μας. Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, οι υγειονομικές μας Αρχές η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων και η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών είναι σε άμεση συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης, έτσι ώστε να συνεκτιμώνται όλα τα περιστατικά και από τις υπόλοιπες χώρες. Πρακτικά, θα σας έλεγα ότι μπορούμε να παρακολουθούμε σε realtime όλους τους εμβολιασμούς, να αναφέρονται τα τυχόν ανεπιθύμητα περιστατικά στην Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων και να μπορούμε να παίρνουμε τη σωστή απόφαση, στη σωστή στιγμή. Καταγράφονται και αξιολογούνται όλες οι κίτρινες κάρτες και ο ΕΟΦ συνεργάζεται άριστα με την Εθνική Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης και ενημερώνουμε εγκαίρως και με διαφάνεια τους πολίτες.

Πότε αναμένετε να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός σε όλο τον πληθυσμό της χώρας;

Μέχρι στιγμής, έχουν διενεργηθεί πάνω από 6.300.000 εμβολιασμοί και έχουμε ξεπεράσει το 25% των πλήρως εμβολιασμένων και το 36% έχουν εμβολιαστεί τουλάχιστον με μια δόση. Η δυναμικότητά μας είναι κοντά στους 100.000 εμβολιασμούς ημερησίως, και όταν αυξηθούν οι παραδόσεις, μπορούμε να αυξήσουμε και τη δυναμικότητα. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού εξαρτάται από δύο παράγοντες: από τις παραδόσεις των εμβολίων και από τη συμμετοχή του πληθυσμού. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε πολύ κοντά στον στόχο της ανοσίας.

Μιλήστε μας για εσάς. Ποια είναι η πορεία που σας έφερε στη θέση που κατέχετε σήμερα;

Αυτή ίσως είναι η πιο δύσκολη ερώτηση. Είμαι γιατρός, νευροχειρουργός, σπούδασα στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και μετά εργάστηκα και εξειδικεύτηκα στη Μεγάλη Βρετανία. Τα τελευταία χρόνια, εργαζόμουν ως επιμελητής νευροχειρουργός στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία». Τον τελευταίο χρόνο, πραγματικά έγινε μια σημαντική αλλαγή στην επαγγελματική μου πορεία που -για να είμαι ειλικρινής- δεν έχω προλάβει καν να αποτιμήσω, γιατί σχεδόν μόλις εντάχθηκα στον διοικητικό μηχανισμό ξεκίνησε η κρίση της πανδημίας. Στην αρχή, με διαφορετικό ρόλο, έπρεπε να αντιμετωπίσουμε την έλλειψη υγειονομικού υλικού και υλικοτεχνικής υποδομής, αν θυμάστε… Νομίζω ότι ζήσαμε τότε, με τον υπουργό Βασίλη Κικίλια, έναν πραγματικό παγκόσμιο πόλεμο, για να βρεθούν σε μια διεθνή αγορά που ήταν σε πανικό, από αναπνευστήρες μέχρι μάσκες κι από αντισηπτικά έως στολές μιας χρήσης για τους υγειονομικούς. Μιλάμε για καταστάσεις θρίλερ…

Από το καλοκαίρι ανέλαβα τη θέση του Γενικού Γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και πάλι σχεδόν αμέσως, ανέλαβα την οργάνωση και τον συντονισμό του εμβολιαστικού σχεδίου «Ελευθερία». Ξέρετε, ένα τέτοιο εγχείρημα που αφορά όλη τη χώρα, όλους τους πολίτες από 16 ετών και πάνω, είναι μια τεράστια ευθύνη. Δεν σας κρύβω ότι κάθε μέρα, κάθε εμβόλιο που γίνεται χωρίς να ταλαιπωρηθεί ο πολίτης, που έρχεται στο κέντρο εμβολιασμού, είναι για εμένα μια μικρή «νίκη», ένα μικρό «βήμα» πιο κοντά στον στόχο μας. Έχοντας βιώσει ως γιατρός πολλές συγκινητικές στιγμές στη ζωή μου, δεν μου είναι άγνωστο το συναίσθημα αυτής της ικανοποίησης, που νοιώθεις όταν κάνεις το σωστό, όταν δίνεις στους άλλους. Η μεγάλη διαφορά όταν ασκείς διοίκηση είναι ότι μπορείς να κάνεις το σωστό για εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια άλλους.

Μιλήστε μας για την επέκταση των εμβολιασμών και σε εφήβους μετά το καλοκαίρι. Έχει αναφερθεί σ’ αυτό και ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας

Το εμβόλιο της εταιρείας Pfizer πήρε έγκριση για διενέργεια εμβολιασμών και στις ηλικίες 12 έως 15 ετών, από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Τις επόμενες μέρες θα εξεταστεί το θέμα και από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και αν έχουμε το πράσινο φως και από την Επιτροπή, τότε θα ενταχθεί και αυτό στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό ακολουθώντας την ηλικιακή προτεραιοποίηση.