Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας δεν είναι για εμάς μια ημερομηνία στο ημερολόγιο. Είναι μια αφορμή να αναστοχαστούμε πάνω στην ψυχική νόσο, πάνω σε ζητήματα που επιδρούν στην ψυχική υγεία ατόμων και κοινωνιών και φυσικά πάνω στην ανάγκη για το συνεχές της φροντίδας.
Γράφει ο Δημήτρης Γαλάνης
Πρόεδρος Δ.Σ. της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (ΕΠΑΨΥ)
Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που μας απασχολούν όλους είναι το τραύμα – ένα συμβάν ή μια εμπειρία που μπορεί να καθορίσει τη ζωή ενός ανθρώπου και ταυτόχρονα να δοκιμάσει τις αντοχές μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Το τραύμα, είτε προκύπτει από κακοποίηση, απώλεια, πολεμικές συγκρούσεις, κοινωνικό αποκλεισμό, είτε από τις αντιξοότητες της καθημερινότητας, αφήνει αποτυπώματα πάνω στην ψυχή και το σώμα μας, κρύβεται ενίοτε πίσω από σοβαρές ασθένειες ή διαταραχές πρόσληψης τροφής, πίσω από νεανικές παραβατικές συμπεριφορές και εκφράσεις βίας, και εμφανίζεται συνήθως ως ένα «σύμπτωμα» σε ένα μέλος της οικογένειας.
Δεν αφορά μόνο το «μέσα» μας, αλλά και το «έξω» μας. Επηρεάζει τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους άλλους, που συμμετέχουμε στην κοινότητα. Γι’ αυτό και η απάντηση στο τραύμα δεν μπορεί να είναι μόνο ατομική. Χρειάζεται συλλογική φροντίδα. Για την ακρίβεια, το συνεχές της φροντίδας, δηλαδή τη θεραπεία του ατόμου και του περιβάλλοντός του στον χώρο του και την αδιάλειπτη υποστήριξή του σε όλες τις φάσεις της ασθένειας.
Η θεραπεία περνάει μέσα από την κοινότητα
Στην ΕΠΑΨΥ, εδώ και σχεδόν σαράντα χρόνια, έχουμε μάθει ότι η θεραπεία του τραύματος περνάει μέσα από την κοινότητα. Μέσα από την ευαισθητοποίηση της γειτονιάς και της κοινότητας, μέσα από την ευαισθητοποίηση των θεσμών (Τοπική Αυτοδιοίκηση, εθελοντικές ομάδες κ.ά.) μέσα από τις επισκέψεις των ειδικών στο σπίτι, μέσα από τα Κέντρα Ημέρας, τα Οικοτροφεία, τις Κινητές Μονάδες και τα προγράμματα υποστήριξης σε ενήλικες και εφήβους, στην Τρίτη Ηλικία και σε άλλες ευάλωτες ομάδες, στηρίζουμε τους ανθρώπους εκεί που ζουν. Δεν παρέχουμε μόνο θεραπευτικές υπηρεσίες, δεν βλέπουμε τον άνθρωπο μεμονωμένα, αλλά μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας, της γειτονιάς, της κοινωνίας. Προσφέρουμε στήριξη εκεί όπου ο ασθενής ζει ή εργάζεται.
Ας δούμε λοιπόν το τραύμα όχι μόνο ως πρόβλημα, αλλά και ως ευκαιρία να ενισχύσουμε τους δεσμούς μας, να χτίσουμε κοινότητες που μετουσιώνουν την οδύνη σε δύναμη αλληλεγγύης.
Με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, εγκαινιάζουμε έναν νέο κύκλο συνεργασίας με την ΑΜΑΡΥΣΙΑ, με την οποία και μοιραζόμαστε έναν κοινό στόχο: τη συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας γύρω από ζητήματα ψυχικής υγείας, τον αποστιγματισμό της ψυχικής νόσου και των ψυχικών δυσκολιών.
Η ψυχική υγεία δεν είναι μόνο υπόθεση των ειδικών, αλλά υπόθεση όλων μας: των μίντια, των γονιών, εκπαιδευτικών, γειτόνων, συναδέλφων, της Πολιτείας. Η ψυχική υγεία ανθίζει εκεί όπου η κοινότητα στηρίζει.
H ΕΠΑΨΥ αποτελεί τον μεγαλύτερο οργανισμό παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Συγκεκριμένα, στον βόρειο τομέα Αττικής λειτουργούν το Κέντρο Ημέρας Franco Basaglia, η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου, η μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης στην ψύχωση, το Κέντρο Ημέρας διαταραχών πρόσληψης τροφής, η μονάδα για την καταπολέμηση της νεανικής παραβατικότητας, καθώς και έξι στεγαστικές δομές. Παράλληλα, υλοποιεί επιστημονικές έρευνες για την τεκμηρίωση των παρεμβάσεων, εφαρμόζει καινοτόμες μεθόδους και προσπαθεί για τη βέλτιστη παροχή υπηρεσιών.
