Είναι η πρώτη φορά που εισάγεται η δυνατότητα λειτουργίας Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης με τμήματα ειδικής αγωγής, μετά τη ψήφιση του νόμου 4186 τον Οκτώβριο του 2013, ο οποίος αναφέρεται σε θέματα του υπουργείου Παιδείας και περιλαμβάνει θέματα για την ειδική αγωγή.
Δύο νέα Δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης Ειδικής Αγωγής ξεκίνησαν τη λειτουργία τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη πιλοτικά. Σε αυτά τα Δημόσια ΙΕΚ πρόκειται να φοιτήσουν άτομα με προβλήματα σε όραση και ακοή.
Η έναρξη των μαθημάτων στα δύο ΔΙΕΚ Ειδικής Αγωγής έγινε την Τετάρτη 23 Απριλίου αυτής της χρονιάς. Στην Αγία Παρασκευή, στο συγκρότημα ΤΕΕ Κωφών και Βαρήκοων (Πίνδου 27), μέσα στη μεγάλη βδομάδα και το Πάσχα, το κτίριο πήρε «φωτιά» από τις προετοιμασίες προκειμένου να είναι όλα έτοιμα μέχρι το τέλος του μήνα για να ξεκινήσουν τα μαθήματα. Έτσι κι έγινε. Οι 25 πρώτοι μαθητές του πρώτου δημόσιου ΙΕΚ έκατσαν στα θρανία τους και παρακολούθησαν τα μαθήματα που είχαν επιλέξει. Τα τμήματα που λειτούργησαν είναι τρία:
Ξεναγός σε Μουσεία και Αρχαιολογικούς-Πολιτιστικούς χώρους για τυφλά και κωφά άτομα, τεχνικός Εφαρμογών Πληροφορικής-Πολυμέσα/Web designer-developper/video games, για άτομα με προβλήματα ακοής και βοηθός Φυσικοθεραπείας για άτομα με προβλήματα όρασης ή προβλήματα ακοής.
«Όλοι περιμέναμε να μπει σε λειτουργία από τη νέα σχολική χρονιά, τον Σεπτέμβριο του 2014, δηλαδή, και ξαφνιαστήκαμε όταν η πολιτική ηγεσία αποφάσισε να τα λειτουργήσει άμεσα σε πιλοτικό στάδιο. Η έναρξη έγινε στο εαρινό εξάμηνο του 2014, τον Απρίλιο», μας εξηγεί ο κ. Σάββας Δήμου, διευθυντής του ΙΕΚ. «Η απόφαση ίδρυσης δημοσιεύτηκε στις 8 Απριλίου με προφορική εντολή να ξεκινήσει άμεσα».
Πρώτη η Αγία Παρασκευή
Η Αγία Παρασκευή επελέγη γιατί εκεί υπήρχε ήδη το σχολικό συγκρότημα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο οποίο εδρεύει το ειδικό γυμνάσιο και λύκειο κωφών και βαρήκοων και το ειδικό ΤΕΕ και πληρούσε τις προϋποθέσεις. Υπήρχαν οι κατάλληλοι χώροι έχει ράμπες, οι τάξεις είναι στο ισόγειο, έχει κατάλληλα δάπεδα. Όταν το υπουργείο Παιδείας ενδιαφέρθηκε, ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος για τον τομέα της Παιδείας και δια βίου μάθησης, Μανώλης Κωνσταντακόπουλος, σε συμφωνία με το δήμαρχο Αγ. Παρασκευής, Βασίλη Ζορμπά, δέχτηκαν με χαρά να γίνει η Αγία Παρασκευή ο πρώτος Δήμος που θα φιλοξενήσει μια τέτοια προσπάθεια.
Όλοι οι πολίτες έχουν ίσα δικαιώματα στη γνώση και την κατάρτιση και στόχος του προγράμματος είναι τα άτομα με αναπηρία που τελειώνουν τα σχολεία Ειδικής Αγωγής να μπορούν, για πρώτη φορά στη χώρα μας, να αποκτήσουν, εάν το επιθυμούν, πρόσθετες δεξιότητες και διεξόδους που θα τους βοηθήσουν να ενταχθούν, με περισσότερα εφόδια, στην αγορά εργασίας.
«Εμείς, οι άνθρωποι του χώρου, γνωρίζαμε ότι το υπουργείο είχε μεριμνήσει για τμήματα ή σχολεία ειδικής αγωγής στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση», μας λέει ο κ. Δήμου. «Για μετά δεν προβλεπόταν όμως τίποτα για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Κάποια μπορούσαν να παρακολουθήσουν μαθήματα Πανεπιστημίων, γιατί έμπαιναν με το 5%, αλλά με τα υπόλοιπα τι γινόταν»;
Ο κ. Σάββας Δήμου, έχει μεγάλη εμπειρία στα θέματα ειδικής αγωγής αφού έχει διατελέσει διευθυντής τα προηγούμενα χρόνια στα εργαστήρια ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης του Νέου Ηρακλείου. «Επειδή ήμουν ήδη διευθυντής και στο δημόσιο ΙΕΚ Μεταμόρφωσης μού ζήτησαν να αναλάβω σε αυτό το πρώτο στάδιο την οργάνωση και τη λειτουργία του νέου ΙΕΚ».
Τα μαθήματα ξεκίνησαν στις 30 Απριλίου στην Αγία Παρασκευή σε τρία τμήματα: Τεχνικών Εφαρμογών Πληροφορικής για άτομα με προβλήματα ακοής, βοηθών φυσικοθεραπευτών για άτομα με προβλήματα ακοής και ξεναγών αρχαιολογικών και πολιτιστικών χώρων και μουσείων για άτομα με προβλήματα όρασης.
Από το τελευταίο τμήμα θα βγουν ξεναγοί για μουσεία αφής, όπως αυτό της Καλλιθέας, το Βυζαντινό και το Αρχαιολογικό. Η πρακτική τους γίνεται σε ανοιχτούς και κλειστούς αρχαιολογικούς χώρους, σε μουσεία στην αρχαία αγορά, στον Κεραμικό, στον Κολωνό, στα οποία οργανώθηκαν πολλές επισκέψεις μετά τα πρώτα θεωρητικά μαθήματα.
Νέες ειδικότητες
Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο ξεκινάει και η λειτουργία τμήματος για την ειδικότητα του απομαγνητοφωνητή συνομιλιών-πρακτικών για άτομα με προβλήματα όρασης. Οι απόφοιτοι θα μπορούν να δουλέψουν στον Δήμο -θα είναι μάλιστα πολύτιμοι στα Δημοτικά Συμβούλια. Σήμερα εργάζονται άτομα με ειδικές ανάγκες σε αντίστοιχες θέσεις αλλά χωρίς πιστοποίηση σχολής. (Το τμήμα απομαγνητοφωνητών ενδεχομένως να λειτουργήσει σαν παράρτημα στον οίκο τυφλών στην Καλλιθέα).
Οι προϋποθέσεις
Για να γραφτεί κάποιος σε δημόσιο ή ιδιωτικό ΙΕΚ, γενικής ή ειδικής αγωγής, πρέπει να είναι απόφοιτος λυκείου. Κι αν στο πρώτο, πιλοτικό στάδιο τα μαθήματα αφορούν μόνο αισθητηριακές δυσκολίες (όραση, ακοή), το φιλόδοξο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας θέλει να εντάξει σε αυτό άτομα και με άλλες ιδιαιτερότητες, όπως αυτισμό υψηλής λειτουργίας, σύνδρομο άσπεργκερ ή άτομα με ήπια νοητική στέρηση. Τα προγράμματα και οι ειδικότητες είναι ίδια με των υπολοίπων ΙΕΚ, υπάρχουν όμως διαφορετικοί τρόποι εξέτασης. Ο μαθητής στο δημόσιο ΙΕΚ ειδικής αγωγής, μπορεί να εξεταστεί γραπτώς και προφορικώς, αλλά να του δοθεί περισσότερος χρόνος για να απαντήσει στα τεστ.
Η φοίτηση είναι διετής όπως σε όλα τα ΙΕΚ. Οι σχολικές χρονιές χωρίζονται σε τέσσερα εξάμηνα κι ένα πέμπτο εξάμηνο πρακτικής εξάσκησης -το οποίο μπορεί να πραγματοποιείται παράλληλα από το 3ο εξάμηνο. Η πρακτική εξάσκηση γίνεται σε εταιρείες και επιχειρήσεις και ο τρόπος πληρωμής του σπουδαστή, το επίδομά του και η ασφάλισή του ορίζεται από θεσμικό πλαίσιο.
Οι «ειδικές» ανάγκες του προγράμματος
«Αν μιλούσαμε με όρους οικονομικούς, αν κάποιος το έβλεπε σαν επιχείρηση, θα έλεγε ότι είναι ασύμφορο να το λειτουργήσει», μας εξηγεί ο Σάββας Δήμου. «Η ειδική εκπαίδευση είναι κάτι που κοστίζει. Το Κράτος ευτυχώς δείχνει ευαισθησία σε αυτό το κομμάτι. Τα άτομα με προβλήματα ακοής παραδείγματος χάριν, θα πρέπει να έχουν καθηγητές που γνωρίζουν άπταιστα την Ελληνική νοηματική γλώσσα. Αυτό όμως είναι δύσκολο. Πόσοι φυσικοθεραπευτές ή γιατροί έχουν τέτοιες γνώσεις; Στις προσλήψεις λοιπόν, εκτός από τους ωρομίσθιους καθηγητές ειδικότητας προσελήφθη και διερμηνέας.
Σε αυτό το πρώτο εξάμηνο στο μάθημα της φυσικοθεραπείας εκτός από τον ειδικό που δίδαξε μαλάξεις, ρευματολογία, ορθοπεδική και άλλα, υπήρχε και διερμηνέας για να μεταφράζει. Στο μάθημα των ατόμων με προβλήματα όρασης, εκτός από τους αρχαιολόγους, τους ιστορικούς, προσελήφθησαν και 2 καθηγητές εξειδικευμένοι στην κινητικότητα των τυφλών για την καθημερινή τους διαβίωση. «Οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης προσανατολίζονται δύσκολα, συχνά δυσκολεύονται στη μετακίνηση από το μεταφορικό μέσον μέχρι το κτίριο της σχολής. Οι εξειδικευμένοι καθηγητές λοιπόν βοηθούν πολύ στα πρώτα βήματα του σπουδαστή, μέχρι να προσαρμοστεί στα νέα του δεδομένα», εξηγεί ο κ Δήμου. Συνολικά στο ΙΕΚ απασχολούνται 20 καθηγητές-εκπαιδευτές μαζί με τους διερμηνείς.
Μάχη με το χρόνο
Τα πρώτα αποτελέσματα είναι πολύ καλά, το πιλοτικό πρόγραμμα φαίνεται να έχει πετύχει. Οι άνθρωποι πίστεψαν πολύ σε αυτό και δούλεψαν με κέφι κι ενάντια στο χρόνο. Το εαρινό εξάμηνο στα υπόλοιπα ΙΕΚ ξεκίνησε στις 26 Φεβρουαρίου, σε αυτό της ειδικής αγωγής ξεκίνησε τέλος Απριλίου, ωστόσο, οι ώρες μαθημάτων έγιναν όλες, αφού αντί για 20 διδάσκονταν 35 ώρες εβδομαδιαίως.
Την 1η Οκτωβρίου ξεκινάει το β’ εξάμηνο για τους ήδη υπάρχοντες και το πρώτο για τους καινούργιους.
«Θέλουμε να δούμε τις προτιμήσεις των νέων σπουδαστών, να κάνουμε κάτι σα γκάλοπ. Μπορεί να ρωτάνε για παράδειγμα αν υπάρχει τμήμα μαγειρικής. Αν μαζευτούν πολλά τέτοια αιτήματα θα φτιάξουμε ίσως και τμήμα μαγειρικής», λέει ο διευθυντής του ΙΕΚ.
Αιτήσεις για τη νέα χρονιά θα γίνουν ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας του Υπουργείου Παιδείας και της γενικής γραμματείας δια βίου μάθησης. Μέσα στις προτάσεις όμως για τα ΙΕΚ ειδικής αγωγής είναι να μπορούν να γίνονται αιτήσεις και στα κατά τόπους Ινστιτούτα, δηλαδή στης Αγίας Παρασκευής αλλά και το δημόσιο ΙΕΚ της Μεταμόρφωσης, προκειμένου να διευκολύνονται οι σπουδαστές.
