Γράφει ο Γεώργιος Γενετζάκης, φιλόλογος στο Χαλάνδρι
Με αφορμή συνέντευξη του καθηγητή Ψυχιατρικής Θάνου Ασκητή στην εκπομπή του ΟPΕΝ «Μαζί τώρα», στις 23/09/2025, και τη διατύπωσή του ότι «το σπίτι μας έχει ανάγκη υγείας», θα ήθελα να εκφράσω κάποιες σκέψεις.
Αναντίρρητα, η κάθε νέα γενιά διαφοροποιείται από τις προηγούμενες με ποικίλους τρόπους, οι οποίοι, έστω και αν χαρακτηρίζονται ενίοτε αρνητικά -χάλασε η νεολαία μας-, δεν παύουν να εκφράζουν την ομορφιά, την ιδιαιτερότητα και τη δημιουργικότητα της νιότης μέσα στις νέες κοινωνικές συνθήκες. Φαίνεται μάλιστα πως διαχρονικά οι νέοι βρίσκουν τελικά τον κοινωνικό βηματισμό τους, αναλαμβάνοντας το κόστος αλλά και το κέρδος της διαφοροποίησής τους από τους μεγαλύτερους.
Τελευταία, ωστόσο, η διανόηση ανησυχεί για τις πιθανότητες υγιούς προσαρμογής στην κοινωνία ενός τμήματος της σύγχρονης νεολαίας, λόγω της μεγάλης και ασυνήθιστης απόκλισής του από τις παραδοσιακές αξίες και την εκδήλωση μίας σειράς από άκρως ανησυχητικές συμπεριφορές. Έτσι, όλο και περισσότεροι έφηβοι εντάσσουν το χασίς στη διασκέδασή τους, αδιαφορώντας για τις σοβαρότατες ψυχοσωματικές επιπτώσεις της ψυχοτρόπου αυτής ουσίας.
Παράλληλα, τείνουν να λειτουργήσουν ως επιδημία τα αλκοολούχα ποτά και το κάπνισμα στις νεαρές ηλικίες, με καταστροφικές συνέπειες για τον οργανισμό τους, η νοσηρή εξάρτησή από το κινητό τους, ο ναρκισσισμός και η μαζοποίησή τους από τα κελεύσματα της μόδας, η ολοένα αυξανόμενη υπονόμευση του νεανικού σώματος με τη δερματοστιξία (τατουάζ), η συχνή περιφρόνηση των κανόνων του Κ.Ο.Κ, με συνέπεια την αύξηση των τροχαίων δυστυχημάτων στην επικράτεια –με νεκρούς, τραυματίες αλλά και ανάπηρους νέους ανθρώπους. Επιπρόσθετα, παρατηρείται στον νεανικό κόσμο μία πρωτοφανής ένταση οπαδικής βίας και εμφάνιση συμμοριών, ενώ συγχρόνως αυξάνεται το ποσοστό των νέων με πρωτόγνωρα ψυχοσωματικά προβλήματα και μαθησιακές δυσκολίες.
Αναμφισβήτητα, αρκετοί νέοι, γόνοι συγκροτημένων οικογενειών, είναι πολύ καλύτεροι συγκριτικά με τους αντίστοιχους πριν από 100 χρόνια, λόγω των σημερινών θετικών συνθηκών: υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, περισσότερες ελευθερίες, καλύτερη εκπαίδευση και εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία. Νεολαία ταλαντούχα με ήθος και γνώσεις! Αντίθετα, τα παιδιά από προβληματικά περιβάλλοντα, έχουν αυξημένες πιθανότητες σήμερα να είναι πιο ευάλωτα σε αρνητικές επιρροές και πιο επικίνδυνα στην παραβατικότητά τους από παλαιότερες νεανικές γενιές, επειδή εκμεταλλεύονται αρνητικά τα προαναφερθέντα σημερινά πλούσια κοινωνικά δεδομένα.
Η επιστημονική κοινότητα αποδίδει σημαντικό ποσοστό ευθύνης αυτής της κατάστασης, εκτός των άλλων, στη λειτουργία των συγχρόνων οικογενειών, ιχνηλατώντας ψυχοπαθολογία σε αρκετές από αυτές. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι οι σημερινοί νέοι των ανεπτυγμένων κοινωνιών αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα. Καταρχάς μεγαλώνουν βιώνοντας έντονα την συστηματική απουσία και των δύο γονιών λόγω της πολύωρης εργασίας τους, με αποτέλεσμα ο καθοδηγητικός τους ρόλος να υποκαθίσταται μερικώς, αλλά καταλυτικά, από την τηλεόραση αρχικά και κατόπιν από τα Μ.Κ.Δ.
Παράλληλα, η κόπωση των γονέων από την υπερεργασία τούς καθιστά προβληματικούς συνομιλητές με τα τέκνα τους και συχνά υπερβολικά επιεικείς. Προτιμούν να τους προσφέρουν υλικά αγαθά, και όχι τόσο ποιοτική διαπαιδαγώγηση, επειδή αυτή προϋποθέτει συστηματική προσπάθεια: το θετικό τους παράδειγμα, θέσπιση ορίων, ελεύθερο χρόνο και πνευματική σίτιση, στοιχεία που κτίζουν με ασφάλεια την αξιακή υποδομή και τις αντιστάσεις του νέου.
Επιπρόσθετα, ένα συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό των συγχρόνων ζευγαριών είναι σε διάσταση, γεγονός που μειώνει την ουσιαστική εποπτεία των παιδιών, τραυματίζει σοβαρά τον ψυχισμό τους, συμβάλλει στη δημιουργία αναποτελεσματικών αντιστάσεων, καθιστώντας τα συνεχώς οργισμένα και ευάλωτα σε αρνητικές συμπεριφορές, η υιοθέτηση των οποίων «αναπληρώνει» και συγχρόνως προβάλλει δυναμικά το γονεϊκό έλλειμμα.
Επομένως, η σύγχρονη Ελληνική οικογένεια έχει άμεση ανάγκη ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Είναι απολύτως αναγκαίο η Πολιτεία, η Εκκλησία και άλλες Μ.Κ.Ο. με την καθοδήγηση ειδικών να σταθούν αρωγοί στο έργο της γονεϊκής αγωγής, διότι γονέας δεν γεννιέσαι, γίνεσαι. Η ικανότητά μας να γεννάμε παιδιά δεν συνεπάγεται την αυτονόητη ορθή διαπαιδαγώγηση τους στις σημερινές πολύπλοκες κοινωνικές συνθήκες. Επομένως, διαμορφωνόμαστε σωστοί γονείς μόνο με σύγχρονα πνευματικά εφόδια. Το να μεγαλώσουμε ένα παιδί με επιμέλεια αποτελεί άθλημα.
