Κάθε πρωί που ξυπνώ κοιτάζω πρώτα τον κατάλογο με τους πιο πλούσιους Έλληνες και άμα δεν βρίσκω το όνομα φεύγω για τη δουλειά.
Γράφει ο κοινωνιολόγος Γιώργος Σταυράκης
Αυτά είναι τα λόγια ενός εργαζόμενου. Ν’ αληθεύει ο ισχυρισμός πολλών από το πόπολο που λέει πως η χώρα μας έχει (και είχε) τους περισσότερους πλούσιους πολίτες και τη φτωχότερη εθνική οικονομία; Τώρα με την κοινωνική και οικονομική κρίση μάς έχουν όλους πείσει πως ακριβώς αυτό συμβαίνει στην ψωροκώσταινα.
Η κραυγαλέα ανισοκατανομή του εθνικού πλούτου και άρα ο ταξικός διαχωρισμός είναι μια μόνιμη κοινωνική αδικία από τα χρόνια των αρματολών και κλεφτών, ας μην κρυβόμαστε. Και μόνο από το παράδειγμα του συνταξιοδοτικού συστήματος βλέπουμε την προκλητική και αγεφύρωτη διαφορά των συντάξεων. Για παράδειγμα, άνθρωποι του μόχθου, συνταξιούχοι του ΙΚΑ παίρνουν 400 – 500 ευρώ σύνταξη, ενώ κάποιοι άλλοι «γαλαζοαίματοι», από τις γαλαντόμες ΔΕΚΟ, εισπράττουν τουλάχιστον διπλάσια σύνταξη, χωρίς να διαφέρουν σε προσόντα -τυπικά και ουσιαστικά- από τους πληβείους του ΙΚΑ.
Δεν πρόκειται να προσεγγίσω το θέμα ως οικονομολόγος. Άλλωστε αυτό το κάνουν για πολλά χρόνια τώρα μια πλειάδα από «ειδήμονες» και πολιτικούς, χωρίς ως τώρα να επιφέρουν την ποθητή λύση του ζητήματος. Δεν μπορούμε, ωστόσο, να παραβλέψουμε ότι στα χρόνια της σοσιαλιστικής πανδαισίας βλέπαμε χιλιάδες «νέο-μπουρζουά» να κατακλύζουν τα χιονοδρομικά κέντρα και τα ελιτίστικα νησιά μας, με τις πανάκριβες καγιέν και τα κότερα. Και μόνο από το νεαρό της ηλικίας τους, οι περισσότεροι από αυτούς τους μπον βιβέρ ήταν φανερό ότι δεν εργάστηκαν ούτε μια μέρα στη ζωή τους.
Η υποκρισία πολλών από τους πολιτικούς μας περί ισονομίας, περί ανθρωπισμού για τις αδύναμες κοινωνικές τάξεις, ήταν (και είναι) μια μόνιμη επωδός. Ανθρωποκεντρικός πολιτισμός εξ’ ορισμού είναι η θεωρία που βάζει τον άνθρωπο-πολίτη στο κέντρο της συλλογικής προσπάθειας, είτε αυτή αφορά μικρές κοινωνικές ομάδες, είτε το σύνολο μιας κοινωνίας-κράτους. Δεν επιτρέπει τις μεγάλες οικονομικές ανισότητες και περιορίζει τον ταξικό διαχωρισμό και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς. Έτσι κερδίζει την εμπιστοσύνη του κόσμου, αποκαθιστά τη συλλογική συνείδηση για συνεργασία και άρα, πρόοδο.
Η συλλογική συνείδηση, πριν και μετά την κρίση, μοιάζει να βρίσκεται σε διαδικασία παράλυσης, όσο δυσάρεστο και αν ακούγεται αυτό. Μεγάλες χώρες στην Ευρώπη και την Αμερική κάνουν άλματα προόδου, όχι γιατί είναι πιο ευφυείς, αλλά επειδή βιώνουν καθημερινά τη Δικαιοσύνη και τον Ανθρωπισμό σε όλα τα επίπεδα. Και δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι πολίτες πείθονται καλύτερα βιωματικά για τις ουσιαστικές προσπάθειες εκείνων που τους κυβερνούν. Νιώθουν αγανάκτηση όμως με το μεγάλο έλλειμμα συναίνεσης, την κούφια ρητορική και τα ξύλινα λόγια ακραίων στοιχείων της πολιτικής αρένας, που απαξιώνουν τις όποιες προσπάθειες εκείνων που μας κυβερνούν.
Η κοινωνία μας –πολίτες και πολιτικοί- πάσχει από το πατροπαράδοτο σύνδρομο του βολέματος. Να τα βολέψουμε τώρα και μετά 10-20 χρόνια ας βγάλουν κάποιοι άλλοι τα κάστανα από τη φωτιά. Με αυτή τη στρουθοκαμηλική νοοτροπία αντιμετωπίζονται πολλά εθνικά θέματα όπως, για παράδειγμα, η παιδεία, η ανεργία, η κοινωνική ασφάλιση (συνταξιοδοτικό), η υγεία κ.ά. Κυβερνήτες, με όραμα και τόλμη, χαράσσουν πολιτική και σχεδιασμό, θα έλεγα δογματικού χαρακτήρα, με ορίζοντα 30, 50 και 100 χρόνια μετά. Καλή είναι η Δημοκρατία και τα μεγάλα λόγια περί ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, για τα οποία επαίρονται οι πολιτικοί και η δικαιοσύνη. Ανθρώπινα δικαιώματα όμως δεν είναι μόνο η ανεξέλεγκτη ελευθερία, την οποία η ατιμωρησία τη μετέτρεψε σε ελευθεριότητα. Είναι περισσότερο η εφηρμοσμένη αξιοκρατία σε όλα τα επίπεδα. Ανθρωποκεντρική πολιτική δεν συναντάμε εύκολα ακόμη και σε χώρες της βόρειας Ευρώπης.
Στη δική μας περίπτωση το σύστημα και οι ανασφάλειες που εκπέμπει εξέθρεψε ένα νέο ανθρωπότυπο, με χαρακτηριστικά ατομικισμού και αδιαφορίας για την κοινή προσπάθεια, ό,τι δηλαδή βρίσκεται έξω από το σπίτι μας. Το ζητούμενο παραμένει. Να γίνουμε μια κοινωνία ανθρωποκεντρική. Μετά από πέντε χρόνια κρίσης, η οποία άλλωστε για εμάς τους Έλληνες δεν είναι δα και η πρώτη. Σύμφωνα με τον Τούρκο ιστορικό Ineslik, κάθε κρίση ή πολιτικός αποκλεισμός παραδόξως μας δυναμώνει, ανανήπτουμε και είναι τώρα που πρέπει να αλλάξουμε βηματισμό.
