Το 2020 επισκίασε η εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά η χρονιά κόμισε στον Δήμο Χαλανδρίου την έγκριση από τη Διαχειριστική Αρχή Αστικών Καινοτόμων Δράσεων (UIA) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του προγράμματος ανάδειξης και αξιοποίησης τμήματος του Αδριάνειου Υδραγωγείου που διασχίζει την πόλη σε μήκος 5 χιλιομέτρων, από τον Συνοικισμό μέχρι την οδό Κόδρου, για την άρδευση των κοινόχρηστων χώρων πρασίνου. Το Χαλάνδρι, που προκρίθηκε με την πρότασή του «Κρυμμένες Πολιτιστικές Ταυτότητες που επανεμφανίζονται μέσα από δίκτυα νερού» ανάμεσα σε 222 άλλες, πρόκειται να λάβει από την Κομισιόν 3,15 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση του έργου.
Το Αδριάνειο βρίσκεται στο επίκεντρο του Τεχνικού Προγράμματος το 2021, που ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από το Δημοτικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με ενημέρωση από τη διοίκηση του Δήμου, το έργο προβλέπει τη δημιουργία του πρώτου αρδευτικού δικτύου σε αστική περιοχή. Δημόσιοι χώροι και κάτοικοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πότισμα το νερό του υδραγωγείου ενώ ένα μεγάλο έργο ανάπλασης θα συνοδεύσει την υδραυλική εγκατάσταση, η οποία στην οδό Ελ Αλαμέιν θα γίνει προσβάσιμη από το κέντρο της πόλης με διάνοιξη της παραρεμάτιας ζώνης.
Μαζί με τον Δήμο Χαλανδρίου μετέχουν ως εταίροι του προγράμματος η ΕΥΔΑΠ ΑΕ, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης – Πάντειο Πανεπιστήμιο , το Αρχιτεκτονικό Γραφείο «Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕ», το Mediterranean Institute of nature and Anthropos (Medina), η ΑΜΚΕ «Όχι Παίζουμε» και ο Συνεταιρισμός Εργαζομένων Μηχανικών Commonspace. Από την τοπική κοινωνία θα συνδιαμορφώσουν το πρόγραμμα οι εξής φορείς: Σύλλογος Ρεματιάς, η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας του Δήμου και τα σχολεία: 2ο – 3ο – 6ο – 7ο – 8ο Γυμνάσιο, 2ο – 3ο – 4ο Λύκειο Χαλανδρίου.
Από το 125 μ.Χ. έως… σήμερα
Λίγα λόγια για το υδραγωγείο του Αδριανού: πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ρωμαϊκές σήραγγες, δεδομένου ότι είναι ένα αμιγώς υπόγειο υδραγωγείο το οποίο κατασκευάστηκε μεταξύ 125 και 140μΧ, προκειμένου να μεταφέρει νερό από τις πηγές της Πάρνηθας στη ρωμαϊκή συνοικία της Αθήνας, το τμήμα δηλαδή της σημερινής πόλης που περιβάλλεται από το Καλλιμάρμαρο, την Πύλη του Αδριανού, το Ολυμπιείο και τη Βουλή. Κεκλιμένο σε όλο το μήκος του, ο βασικός του κορμός ξεκινά από το Ολυμπιακό Χωριό (σε υψόμετρο 250μ) και καταλήγει στη γνωστή σε όλους μας Δεξαμενή, διασχίζοντας τους σημερινούς δήμους Αχαρνών, Κηφισιάς, Μεταμόρφωσης, Ηρακλείου, Αμαρουσίου, Χαλανδρίου και Ψυχικού, για να συνεχίσει μέσω Αμπελοκήπων μέχρι τον Λυκαβητό.
Διαθέτει 465 φρεάτια, τα 130 από τα οποία είναι ακόμη εμφανή. Η οροφή του είναι στο μεγαλύτερο μήκος της αψιδωτή και σε μικρότερο ποσοστό (18%) τριγωνική. Παρότι οι απόψεις των αρχαιολόγων διίστανται, φαίνεται ότι λειτούργησε μέχρι την Τουρκοκρατία. Στο υδραγωγείο δεν εντάσσονται οι, μέχρι σήμερα ορατές, τοξωτές υδατογέφυρες του Περισσού και της Φιλοθέης, που αποτελούν τμήμα μεταγενέστερου, επιφανειακού υδραγωγείου των υστερορωμαϊκών χρόνων (του 5ουαι). Τμήμα του Αδριάνειου είναι, όμως, μια δεύτερη σήραγγα που μετέφερε νερό από την Πεντέλη, ξεκινώντας χονδρικά από τη Μονή Πεντέλης και καταλήγοντας στη σημερινή οδό Ελ Αλαμέιν στο Χαλάνδρι, όπου πιστεύεται ότι κατέληγε σε κυκλική δεξαμενή, η υπερχείλιση της οποίας διοχετευόταν στο υδραγωγείο του Αδριανού.
Αφού εγκαταλείφθηκε για μερικούς αιώνες (λόγω κατάπτωσης τμήματος της σήραγγας) υπέστη υποστηλώσεις στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Το υδραγωγείο δέχθηκε μια τελευταία επέμβαση/επισκευή από την εταιρία ΟΥΛΕΝ στις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε λειτούργησε για τελευταία φορά. Η ΕΥΔΑΠ ξεκίνησε την έρευνα και καταγραφή του το 1999, σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, το ΕΜΠ, την Ομάδα Αστικής Σπηλαιολογίας και το ερευνητικό γραφείο Urban Speleo Engineering. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Εποχή», ο πρώτος δήμος που αξιοποίησε το υδραγωγείο του Αδριανού είναι της Μεταμόρφωσης που, εδώ και μία εικοσαετία, αρδεύει όλες τις εκτάσεις του αστικού του πρασίνου με νερό προερχόμενο από αυτό.
Σ. Ρούσσος: «Δημιουργία δικτύου άρδευσης 5 χλμ.»
Λεπτομέρειες της πρότασης του Δήμου που του εξασφάλισε την ένταξή του στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρουσίασε ο δήμαρχος Σίμος Ρούσσος, μιλώντας, πριν από λίγες εβδομάδες, στον ραδιοφωνικό σταθμό 9.84 και στο δημοσιογράφο Γιώργο Αποστολίδη. «Το γεγονός ότι το Χαλάνδρι βρίσκεται αυτή τη στιγμή δίπλα σε πόλεις όπως οι Βρυξέλλες, η Γάνδη, η Βουδαπέστη, η Βερόνα και άλλες μας γεμίζει περηφάνια και μας δημιουργεί μεγάλο αίσθημα ευθύνης, για να ανταποκριθούμε», σημείωσε. Όπως τόνισε ο «πρώτος πολίτης» της πόλης, το Αδριάνειο Υδραγωγείο αποτελεί ένα μοναδικό τεχνολογικά έργο υδροδότησης του αρχαίου κόσμου, το οποίο είναι ακόμα «ζωντανό» και έχει νερό που μπορεί, μετά από κάποια επεξεργασία, να αξιοποιηθεί.
Στο πλαίσιο αυτό η πρόταση της δημοτικής Αρχής επικεντρώνεται σε τρία σημεία, σύμφωνα με τον ίδιο: «Η προσπάθεια μας είναι τριπλή, αφενός να αναδειχθεί το μοναδικό μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να ψηφιοποιηθεί και να αρχειοθετηθεί όλη η πληροφορία που αφορά στο Υδραγωγείο, ώστε να αναδειχθεί αυτό ως τμήμα της ταυτότητας της πόλης. Αφετέρου να αναδειχθεί το ίδιο μνημείο, να αξιοποιηθεί το νερό και κατά τρίτον να αναπλαστεί η περιοχή του Συνοικισμού και να συνδεθεί με το κέντρο της πόλης μέσω της ανάδειξης του μνημείου και όλης της παραρεμάτιας ζώνης, με τη δημιουργία ενός δικτύου άρδευσης 5 χλμ. από το νερό του Υδραγωγείου».
Όπως εξήγησε ο δήμαρχος, μέσω του δικτύου αυτού «θα ποτίζονται οι κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, αυτοί που υπάρχουν αλλά και αυτοί που θα δημιουργηθούν από την ανάπλαση των περίπου 8,5 στρεμμάτων στην περιοχή του Συνοικισμού». Ο κ. Ρούσσος υπογράμμισε επίσης ως πολύ θετικό το γεγονός ότι η έναρξη του προγράμματος συμπίπτει με τα έργο συμμετοχικού προϋπολογισμού που είναι σε εξέλιξη στην περιοχή του Συνοικισμού, για την ανάπλαση της παραρεμάτιας ζώνης, «Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα για τα επόμενα χρόνια», πρόσθεσε.
Δείτε επίσης: Στηρίζει τους ξεριζωμένους Αρμένιους ο Δήμος
