Κι εκεί που μεμψιμοιρούσαμε πως τα παιδιά μας δεν αγαπούν τη γλώσσα μας, εκεί που κακίζαμε τα Μ.Μ.Ε. για την κακοποίηση που της γίνεται, εκεί που προβληματιζόμασταν, εάν τελικά το μονοτονικό ωφέλησε ή έβλαψε, μια στρατιά νεαρών εραστών της παρουσιάζεται, που σαν ποτάμι βιάζεται να την κατακτήσει, πιέζοντας με κάθε τρόπο και απαιτώντας τη γνώση της ελληνικής γλώσσας.
Ο λόγος για τους οικονομικούς μετανάστες, κυρίως από τις παλιές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης. Εκτός από μια μερίδα εξ’ αυτών που τη μαθαίνουν, προκειμένου να βρουν δουλειά ευκολότερα, υπάρχει μια στρατιά φιλομαθέστατων σπουδαστών, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, με πανεπιστημιακούς και μεταπτυχιακούς τίτλους, που κάτω από σκληρές βιοποριστικές συνθήκες, βρίσκουν την ευκαιρία να πραγματώσουν το όνειρό τους, να μάθουν ελληνικά.
Ουκρανοί, Γεωργιανοί, Πολωνοί, Μολδαβοί, Ρώσοι, Σλάβοι, Αζέροι, Αιγύπτιοι, Αλβανοί, Βούλγαροι, δίνουν μια φωτεινή διέξοδο ψυχικής ευφορίας ενάντια στη μιζέρια της καθημερινότητας, μαθαίνοντας ελληνικά. Ο θρύλος του ξανθού στρατηλάτη που πέρασε κάποτε από τη χώρα τους γεννά μέχρι σήμερα θετικά συναισθήματα για κάθε τι ελληνικό.
Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος; Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει.
Πλούσια αλλά και δύσκολη η γλώσσα μας (5.000.000 λέξεις). Αλλά όπως λέει ο καθηγητής Φ. Παναγιωτίδης, το μεγαλείο της δε βρίσκεται στο λεξιλόγιο, αλλά στα μεγαλειώδη κείμενα που γράφτηκαν σ’ αυτή.
Οι σπουδαστές αυτοί έχουν δύο κυρίως χαρακτηριστικά που κάνει την προσφορά γνώσης από το διδάσκοντα άκρως ελκυστική.
1) Προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς
2) Είναι παιδιά φτωχών λαϊκών στρωμάτων και για τούτο διαθέτουν μια δυναμική που δεν συναντάται στους δικούς μας σπουδαστές.
Μέσα στα στενά όρια της επιβίωσης, σε ξένη χώρα, βρίσκουν χρόνο για διάβασμα, αλλάζουν συγκοινωνίες, χάνουν ακόμα και μεροκάματα, υποβάλλονται σε θυσίες, προκειμένου να μη λείψουν από το μάθημα.
Θα άξιζε βέβαια μια δημοσιογραφική έρευνα να βρούμε πόσοι είναι αυτοί οι σπουδαστές σ’ ολόκληρη την επικράτεια (σε δήμους, εκκλησία, φυλακές, Μ.Κ.Ο., μορφωτικά και κρατικά ιδρύματα, εθελοντικά μαθήματα κ.ά.).
Αυτή η εξάπλωση της γλώσσας γίνεται αθόρυβα και τελείως ανυποψίαστα από πλευράς κρατικού φορέα, που τα πρώτα χρόνια της μετανάστευσης άφησε ασυγχώρητα κενά σ’ αυτόν τον τομέα. Ευτυχώς δάσκαλοι, ιερείς, πρόσκοποι, κοινωνικοί λειτουργοί έσπευσαν με εθελοντική προσφορά να συμπληρώσουν το κενό. Μόνο από το πρόγραμμα του Δήμου μας «Μαθαίνω Ελληνικά» έχουν αποφοιτήσει μέχρι σήμερα 250 σπουδαστές με αρκετά καλή γνώση της ελληνικής, ύστερα από τετραετή φοίτηση. Το πρόγραμμα αυτό φέτος κλείνει τα 10 χρόνια λειτουργίας του. Μπορεί τα μεγάλα κέντρα του ελληνισμού – Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Εύξεινος Πόντος, Αίγυπτος να μην υπάρχουν πια, αλλά φαίνεται πως η ελληνική γλώσσα αποτελούσε μορφωτική προσδοκία των γηγενών. Έτσι η γλώσσα μας ξεφεύγει από τα αποκλειστικά τμήματα των δυτικών πανεπιστημίων και απλώνεται σε πλατιές πολυεθνικές μάζες ανθρώπων. Ολοένα και καινούρια τμήματα εκμάθησης ελληνικών ιδρύονται σε ανατολικά πανεπιστήμια, κάτω από την πίεση νέων σπουδαστών.
Χωρίς να είμαι ιστορικός, τολμώ να πω πως κάτω από τέτοιες περιθωριακές συνθήκες δεν διαμορφώνονται τα ιστορικά γεγονότα που καθορίζουν το μέλλον της ανθρωπότητας; Όταν ο Πατρο-Κοσμάς Αιτωλός (1714-1799) περιδιάβαινε -χρόνια πριν την επανάσταση- στα ελληνικά χωριά και έλεγε: «Γκρεμίστε τις εκκλησίες και κάνετε σχολεία ή όποιος δεν μάθει το παιδί του γράμματα θα τον καταραστώ», ποιος του έδινε σημασία; Ποιος πρόσεχε τον κοντούτσικο καλόγερο, που κουβάλαγε μαζί το σκαμνί του, για να γίνεται ορατός από το ακροατήριο των αμόρφωτων χωρικών; Πράγματα φτωχά και ταπεινά, το πόσο όμως σπουδαία απεδείχθησαν είναι σε όλους γνωστό, τόσο για το τραγικό του τέλος, όσο και για την επανάσταση του Γένους.
Αλλά και η αναγέννηση στη Δύση δεν ξεκίνησε από τους λόγιους Έλληνες που έφυγαν μετά την πτώση της Πόλης; Δεν είχε να κάνει το ιστορικό αυτό γεγονός με τις μετακινήσεις πληθυσμών;
Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο πιστεύω πως η ανθοφόρος άνοιξη της ελληνικής γλώσσας θα κυοφορήσει στο μέλλον απρόσμενους καρπούς. Μπορεί και να ζούμε ιστορικές, στιγμές, γιατί Ιστορία δεν είναι μόνο οι πολεμικές συρράξεις, οι αντεκδικήσεις κρατών, οι φιλοδοξίες ηγεμόνων. Ιστορία είναι και η πρόοδος, η τέχνη, ο πολιτισμός, η βελτίωση της ζωής, η γνώση, οι αλώβητες πανανθρώπινες αξίες που πορεύονται στο διάβα του χρόνου και που πατρίδα τους έχουν τούτο τον μικρό τόπο.
Ελένη Καραμπέτσου
δασκάλα στο πρόγραμμα
«Μαθαίνω Ελληνικά»
