«Σεισμό» στην Αυτοδιοίκηση αλλά και στην κυβέρνηση και στο Υπουργείο Εσωτερικών, ως προς τον τρόπο λειτουργίας και λήψης αποφάσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί απόφαση του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), σύμφωνα με την οποία η μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα Δημοτικά Συμβούλια στις Οικονομικές Επιτροπές και στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής, καθώς και η συγκρότηση των επιτροπών αυτών με πλειοψηφίες 3/5 υπέρ των παρατάξεων των δημάρχων μέσω του περίφημου «νόμου Θεοδωρικάκου», κρίθηκαν αντισυνταγματικές, με την υπόθεση να παραπέμπεται στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, η οποία θα λάβει και τις τελικές αποφάσεις.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της κατά πλειοψηφίας απόφασης του Γ’ Τμήματος,, οι επίμαχες διατάξεις (των νόμων 4623/2019 και 4625/2019) «παραβιάζουν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού»,.
Οι διατάξεις που έφερε στη Βουλή το καλοκαίρι του 2019 ο τότε υπουργός Εσωτερικών, ψηφίστηκαν πριν αναλάβουν καθήκοντα οι νεοεκλεγείσες δημοτικές Αρχές και εφαρμόστηκαν από την αρχή της τρέχουσας αυτοδιοικητικής θητείας, την 1η Σεπτεμβρίου 2019. Το σκεπτικό τους ήταν υπό η ανάγκη «κυβερνησιμότητας» των Δήμων, λόγω των παθογενειών που κρίθηκε ότι επιφέρει η εφαρμογή της απλής αναλογικής που ίσχυσε στις προ τριετίας αυτοδιοικητικές εκλογές. Το αποτέλεσμα ήταν ακόμα και αποφάσεις με σημαντικό οικονομικό βάρος να μεταφέρονται από τα κορυφαία πολιτικά όργανα των Δήμων και τα Δημοτικά Συμβούλια στις δύο Επιτροπές. Έχοντας αποκτήσει, λόγω των συγκεκριμένων διατάξεων ισχυρή πλειοψηφία σε αυτές, οι δημοτικές Αρχές είχαν την δυνατότητα να περνούν κάθε εισήγησή τους, ενώ η αντιπολίτευση περιορίστηκε σε ρόλο παρατηρητή, ενώ κρίσιμα θέματα για τους Δήμους δεν «χρειαζόταν» να περάσουν από το Δημοτικό Συμβούλιο.
Εξετάζοντας σχετική προσφυγή, το Γ’ Τμήμα του ΣτΕ δέχθηκε ότι οι επίμαχες διατάξεις ουσιαστικά άλλαξαν τους όρους του «εκλογικού παιχνιδιού» κατά παράβαση του Συντάγματος. Η πλειοψηφία του Τμήματος έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις τόσο για τη μεταφορά αρμοδιοτήτων όσο και για τον τρόπο συγκρότησης των επιτροπών, καθώς επίσης και για τον τρόπο συγκρότησης των διοικητικών συμβουλίων νομικών προσώπων των δήμων (Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης-Αρδευσης κ.λπ.).
Η συνέχεια στην Ολομέλεια
Η απόφαση του Γ’ Τμήματος του ΣτΕ αφορά αποκλειστικά τους δήμους και τις δημοτικές επιτροπές, καθώς στη συγκεκριμένη βαθμίδα Αυτοδιοίκησης αναφερόταν η προσφυγή. Πηγές του ΣτΕ εξηγούν ότι αν οι διατάξεις κριθούν εν τέλει αντισυνταγματικές και από την Ολομέλεια, τότε θα επηρεαστούν ανάλογα βάσει νομολογίας οι αντίστοιχες διατάξεις των «νόμων Θεοδωρικάκου» και για τις Περιφέρειες.
Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕφΣυν, εφόσον η απόφαση του Γ΄ Τμήματος γίνει δεκτή από την Ολομέλεια, οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί όλη αυτή την τριετία διατηρούν το «τεκμήριο νομιμότητας». Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ που επικαλείται πηγές από το ΣτΕ «κατά την πάγια νομολογία για ένα σύνολο διοικητικών (όχι μόνο δημοτικών) οργάνων, ο μη νόμιμος χαρακτήρας ορισμού μελών και συγκρότησης ενός οργάνου (εν προκειμένω των επιτροπών) δεν αποτελεί κατά κανόνα λόγο ακυρότητας των πράξεών τους. Επομένως, κατ’ αρχάς δεν έχουν κάποιο πρόβλημα, εκτός αν γίνει κάποια εμπρόθεσμη προσφυγή οπότε θα ληφθούν από τα αρμόδια δικαστήρια οι σχετικές αποφάσεις, τις οποίες αφενός κανείς δεν μπορεί να προκαταλάβει και αφετέρου η πτώση των πράξεων δεν ευνοείται από τη νομολογία δεκαετιών».
Διαβάστε επίσης: «Νόμος Θεοδωρικάκου»: Διαφωνεί με το σκεπτικό του ΣτΕ ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ
