Ως «σημαντική ευκαιρία για το θεσμικό εκσυγχρονισμό και την αναπτυξιακή επανεκκίνηση του κράτους», χαρακτήρισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην εισήγησή του στη σχετική θεματική ενότητα κατά τη τρίτη ημερά του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου. Ο Γιώργος Πατούλης υπογράμμισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητά ειλικρινή συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων «για το γενικό καλό και όχι το κυβερνητικό και κομματικό καλό» και σημείωσε ότι η Συνταγματική Αναθεώρηση «μπορεί να αποτελέσει τη βάση να επιτευχθούν όλες εκείνες οι θεσμικές αλλαγές οι οποίες θα διαμορφώσουν τις συνθήκες προκειμένου να μη φεύγουν οι νέοι μας στο εξωτερικό».
«Δεν πάει άλλο η Ελλάδα να είναι ουραγός της Ευρώπης», τόνισε και πρόσθεσε ότι «το κράτος οφείλει να λαμβάνει υπόψη του τις θέσεις τις Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να μην την αγνοεί όπως κάνει η παρούσα κυβέρνηση». Ως ενδεικτικό παράδειγμα επικαλέστηκε την απουσία εκπροσώπου της Αυτοδιοίκησης Πρώτου Βαθμού από την Επιτροπή Διαλόγου για την Συνταγματική αναθεώρηση: «Η επιλογή της κυβέρνησης να αποκλείσει την ΚΕΔΕ από την Επιτροπή είναι κατάπτυστη και αποτελεί μαύρη σελίδα για την ιστορία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η χειραγώγηση της Αυτοδιοίκησης κάτι που φάνηκε ξεκάθαρα από το Κλεισθένη ο οποίος επικεντρώθηκε στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος και όχι σε αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις». Τόνισε, εξάλλου, ότι «η πρόθεση της κυβέρνησης να “καπελώσει” την Αυτοδιοίκηση φαίνεται και στο τρόπο που πραγματοποιούνται οι προσλήψεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση» και συμπλήρωσε: «Είναι ακατανόητο να μην μπορεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση να αποφασίζει για το προσωπικό που έχει ανάγκη, ιδιαίτερα στις ανταποδοτικές υπηρεσίες και να αποφασίζει η κυβέρνηση πόσες θέσεις και σε ποιους τομείς θα της εγκρίνει».
Ο Γιώργος Πατούλης με αφορμή και την επικείμενη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου από τις αρχές του 2019 επισήμανε ότι «δεν πρέπει να φοράμε κομματικά γυαλιά. Θέλουμε να τηρούνται οι αρχές της νομιμότητας και της διαφάνειας, αλλά με αντικειμενικές και αξιοκρατικές διαδικασίες χωρίς γραφειοκρατία». Πρόσθεσε, εξάλλου, ότι στόχος είναι να προωθηθεί η τοπική δημοκρατία, η ανάπτυξη, η συμμετοχικότητα των πολιτών, η αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση και η οικονομική και διοικητική της αυτοτέλεια, χωρίς τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους.
Ειδικότερα, όπως ανέφερε, τα ζητήματα που θα θέσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση Πρώτου Βαθμού είναι μεταξύ άλλων:
-Η φορολογική αποκέντρωση και ένα νέο συνταγματικό πλαίσιο για τους φορολογικούς πόρους των ΟΤΑ, ώστε να απαλλαγούμε από την άμεση εξάρτηση μας από το Κράτος, που καθιστά την συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτονομία μας «γράμμα κενό».
-Η αποκέντρωση με την εκχώρηση αρμοδιοτήτων και των αντίστοιχων πόρων, ακολουθώντας το πετυχημένο παράδειγμα των ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών κρατών.
-Η Συνταγματική καθιέρωση «Συμβουλίου Αυτοδιοίκησης», ως επίσημου κοινού θεσμικού εκπροσώπου της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης απέναντι στην εκτελεστική εξουσία και την κεντρική διοίκηση
-Η Συνταγματική κατοχύρωση υποχρεωτικής διαβούλευσης και νομοθετικής πρωτοβουλίας για τη συμμετοχή στο νομοθετικό έργο των θεσμικών φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
-Η ρητή αναφορά στον νέο καταστατικό χάρτη της χώρας των αρχών της εγγύτητας και της επικουρικότητας, βάσει των οποίων οι ΟΤΑ έχουν τεκμήριο αρμοδιότητας στις τοπικές δημόσιες υποθέσεις.
-Συνταγματικές τροποποιήσεις ως προς το εκλογικό σύστημα και τα πολιτικά δικαιώματα στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
-Η αποσαφήνιση επακριβώς της έννοιας των τοπικών υποθέσεων.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη σχετική θεματική ενότητα ο Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Δ. Καφαντάρης εισηγήθηκε μεταξύ άλλων τη θωράκιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με συγκεκριμένες προβλέψεις. Μεταξύ άλλων έκανε λόγο για την πρόβλεψη και τη συνταγματική καθιέρωση του Συμβουλίου Αυτοδιοίκησης το οποίο θα λειτουργεί ως θεσμικός συνομιλητής με τους νομοθέτες, ενώ χαρακτήρισε ως αναγκαία προϋπόθεση τη παράλληλη μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα όπως η νέα γενιά παρακρατηθέντων. Τέλος επανέλαβε την ανάγκη υιοθέτησης της νομοθετικής πρόβλεψης που ισχύει για το κοινοβούλιο, σύμφωνα με την οποία η εφαρμογή νέων εκλογικών συστημάτων γίνεται στις μεθεπόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Σπύρος Φλογαΐτης, στην τοποθέτησή του, χαρακτήρισε ως μείζων ζήτημα τον προσδιορισμό και το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων μεταξύ Κεντρικής Διοίκησης, του Πρώτου και Δευτέρου Βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επίσης έκανε λόγο για την ανάγκη φορολογικής αποκέντρωσης και πληρέστερης διασφάλισης των πόρων της Αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο της αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος.
