Η φήμη της Fiat ως η κορυφαία εταιρεία στη σχεδίαση και παραγωγή αυτοκινήτων πόλης χρειάστηκε δεκαετίες για να δημιουργηθεί, αλλά τελικά γιγαντώθηκε χάρη σε έναν νεαρό ιδιοφυή σχεδιαστή και τις δημιουργίες του, μεταξύ των οποίων και ένα πολύ περίεργο ταξί.
Πριν από ακριβώς 50 χρόνια η Fiat δημιουργούσε το 127, το πρώτο σύγχρονο supermini, το οποίο κατέκτησε το κοινό και τους ειδικούς, με το μοντέλο εκτός των άλλων να κερδίζει και τον τίτλο Car Of The Year του 1972. Το βλέμμα και η κατεύθυνση του θρυλικού Dante Giacosa, δημιουργού εκτός των άλλων του 500 και του 128, ήταν εκεί, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση πρωταγωνιστής ήταν ένας νεαρός σχεδιαστής, ο οποίος μάλιστα είχε φύγει από την ζωή πριν δει ολοκληρωμένο το δημιούργημα του. Ο Pio Manzù, γιος του διάσημου γλύπτη Giacomo Manzù (1908 – 1991), γεννήθηκε στο Μπέργκαμο το 1939 και θα έφευγε μόλις 30 χρόνια αργότερα σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα. Αρκούσαν όμως μόλις 5 χρόνια, από το 1964 έως το 1969 για να δημιουργήσει μερικά από τα πιο ξεχωριστά σχέδια αυτοκινήτων, μεταξύ των οποίων και το 127, αλλά και να αλλάξει τον τρόπο σκέψης στο χώρο του design αυτοκινήτων.
Για να τιμήσει τα 50α γενέθλια του 127, αλλά και τον ιδιοφυή σχεδιαστή του, το Εθνικό Μουσείο Αυτοκινήτου στο Τορίνο, δημιούργησε μια ξεχωριστή έκθεση, όπου το κοινό μπορεί να ανακαλύψει από κοντά 6 μοντέλα που σχετίζονται με το δημοφιλές supermini της Fiat, δύο 127 1ης σειράς, ένα Rustica, ένα Sport, ένα Top και ένα Panorama. Συνολικά περισσότερα από 5 εκατομμύρια αυτοκίνητα της σειρά 127 πέρασαν τη γραμμή παραγωγής μέχρι το 1987. Δίπλα τους θα βρεθεί και ένα πολύ περίεργο ταξί, το οποίο μπορεί μηχανολογικά να μην έχει άμεση σχέση με το 127, αλλά όντας επίσης δημιούργημα του Pio Manzù αποκαλύπτει ένας μέρος από την ιδιοφυία του Ιταλού σχεδιαστή.
Το φουτουριστικό ταξί με την ταπεινή καταγωγή
Το 1968 είναι η χρονιά των φοιτητικών και κοινωνικών διεκδικήσεων, αλλά παράλληλα και η εποχή που οι πόλεις αποκτούν τη σύγχρονη μορφή τους. Στην Ιταλία οι δρόμοι είναι γεμάτοι από ταξί που βασίζονται στο καινοτόμο Fiat 600 Multipla του Dante Giacosa, το οποίο εξελίχθηκε παράλληλα με το δημοφιλές Fiat 600 το 1956. Τη στιγμή που οι σχεδιαστές στο Τορίνο ετοιμάζουν το διάδοχο του 600, το 850, σκέφτονται να δημιουργήσουν και μια έκδοση του, η οποία θα είναι αφιερωμένη στις δημόσιες μετακινήσεις. Με την επιτυχημένη συνταγή του 600 Multipla να έχει συμπληρώσει μια πολυετή πορεία, η ιδέα είναι να παρουσιάσουν κάτι επαναστατικό και όχι μια απλή μετατροπή του 850. Παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή ήταν σύνηθες αντίστοιχες εργασίες να ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες, η εταιρεία αποφασίζει να την εμπιστευθεί στο Centro Stile Fiat και έναν από τους πλέον δημιουργικούς σχεδιαστές της εποχής, τον Pio Manzù. Εκείνος πιάνει άμεσα δουλειά με βάση τα μηχανικά μέρη του 850, ενώ λόγω της βασικής χρήσης του αυτοκινήτου σε αστικό περιβάλλον επιλέγει την έκδοση “Idromatic”. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα ημιαυτόματα συστήματα μετάδοσης στον κόσμο που η Fiat παρουσίασε στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Γενεύης το 1966 και συνδύαζε έναν μετατροπέα ροπής και έναν υδραυλικό συμπλέκτη. Το αυτοκίνητο συνέχιζε να έχει ένα χειροκίνητο κιβώτιο 4 σχέσεων, αλλά η απουσία συμπλέκτη έκανε εξαιρετικά πιο άνετη την οδήγηση σε συνθήκες υψηλής κίνησης.
Επόμενη κίνηση ήταν η μεγιστοποίηση της εκμετάλλευσης των εσωτερικών χώρων, αλλά και η εύκολη πρόσβαση. Η επιλογή ενός αμαξώματος δύο όγκων με μικρούς προβόλους και μεγάλες γυάλινες επιφάνειες προσέφερε άριστη ορατότητα, στοιχείο που ενίσχυαν και οι ψηλότερα τοποθετημένες θέσεις για τους επιβάτες. Ο Manzù συνέχισε την καινοτόμα προσέγγιση στο 850 City Taxi ακολουθώντας μια ασύμμετρη σχεδίαση. Στην αριστερή πλευρά υπήρχε μόνο μια συμβατική πόρτα για τον οδηγό, ενώ στη δεξιά πλευρά μια καινοτόμα ηλεκτρονικά ελεγχόμενη συρόμενη πόρτα. Ακόμα και η σχεδίαση των καθαριστήρων ξέφευγε από τα καθιερωμένα, με το μεγάλο παρμπρίζ να απαιτεί μια κίνηση «παντογράφου» από το μηχανισμό ώστε να καθαρίζει τη μέγιστη δυνατή επιφάνεια.
Αν η εξωτερική εμφάνιση ήταν ασυνήθιστη για την εποχή, τότε το εσωτερικό ήταν το λιγότερο φουτουριστικό. Οι πίσω θέσεις μπορούσαν να φιλοξενήσουν 3 επιβάτες, ενώ μέσω ενός αναδιπλούμενου καθίσματος υπήρχε χώρος και για έναν τέταρτο επιβάτη –ή περισσότερες αποσκευές- δίπλα στον οδηγό. Ο κύριος χώρος αποσκευών ήταν πάνω από τον πίσω τοποθετημένο κινητήρα. Το ταμπλό ήταν επενδυμένο με ένα μαλακό υλικό, υπήρχε μια μικρή τηλεόραση, ενώ ο οδηγός μπορούσε να μιλήσει με το κέντρο του μέσω του μικροφώνου που ήταν κρυμμένο μέσα στο σκίαστρο. Στοιχεία που σήμερα θεωρούνται καθιερωμένα είχαν προβλεφθεί από την ομάδα του Fiat City Taxi το 1968!
Οι καινοτομίες που αφορούν στην ασφάλεια του Fiat City Taxi ήταν ακόμα ένα στοιχείο που χρόνια αργότερα θα γινόταν μέρος της καθημερινότητας των αυτοκινήτων μαζικής παραγωγής. Η «σπαστή» κολώνα του τιμονιού ώστε να προστατεύει τον οδηγό σε περίπτωση μετωπικής σύγκρουσης, η εφαρμογή μαλακών υλικών στην καμπίνα και η ύπαρξη ειδικών ιμάντων ώστε να συγκρατούν τα πράγματα των επιβατών συνδυάζονταν με τον πρόδρομο του Bluetooth, την οθόνη που σήμερα έχει εξελιχθεί στα συστήματα πολυμέσων και την γυάλινη τρίτη πόρτα που βελτιώνει την ορατότητα και αποτελεί κοινό στοιχείο για όλα τα σύγχρονα supermini.
Ο Pio Manzù πρόλαβε να δει να ολοκληρώνεται το Fiat City Taxi, αλλά δυστυχώς όχι και το Fiat 127, το δημιούργημα του που θα καθόριζε τη μορφή των σύγχρονων supermini, θα χάριζε στη Fiat μια τεράστια εμπορική επιτυχία, αλλά κυρίως θα επιβεβαίωνε πέρα από κάθε αμφιβολία τη φήμη της ως την κορυφαία αυτοκινητοβιομηχανία στη σχεδίαση και κατασκευή αυτοκινήτων πόλης, φήμη που παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα, με τα Fiat 500 και Fiat Panda να κυριαρχούν στην κατηγορία τους στην Ευρώπη.
