Βλέπουν συνεργασία για «Πράσινο Σημείο» και βορειότερα

Συμφωνία συνεργασίας των Δήμων Κηφισιάς και Διονύσου για την Ολοκληρωμένη Τοπική Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων αναμένεται να υπογράψουν οι δήμαρχοι Γ. Θωμάκος και Δ. Ζαμάνης.

Το Δημοτικό Συμβούλιο, στην τελευταία καλοκαιρινή του συνεδρίαση, ενέκρινε κατά πλειοψηφία μια νέα διαδημοτική συνεργασία ουσιαστικά, καθώς θα πρέπει να σημειωθεί πως αντίστοιχο σχέδιο έχει υπογραφεί και με το νότιο γείτονα Δήμο Λυκόβρυσης-Πεύκης.

Κοινή συνισταμένη αυτών των διαδημοτικών προσπαθειών είναι η διεκδίκηση πόρων και μέσων με την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων, για τη συγχρηματοδότηση των προβλεπόμενων έργων στο νέο τοπίο του περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων. Οι κοινές πρωτοβουλίες και δράσεις που περιλαμβάνουν, ωστόσο, είναι ενδεικτικές και όχι περιοριστικές. Όπως, για τη διαλογή αποβλήτων στην πηγή, την ανακύκλωση και αξιοποίηση υλικών, τη δημιουργία Πράσινων Σημείων, τη διαχείριση των οργανικών βιοαποβλήτων και ειδικότερα των φυτικών υπολειμμάτων κηποτεχνίας, καθώς και την κομποστοποίηση, αλλά και για την αναζήτηση κατάλληλων χώρων και τη δημιουργία εγκαταστάσεων για τη συλλογή, προσωρινή αποθήκευση, επεξεργασία και ενδεχόμενη αξιοποίηση στερεών αποβλήτων.

«Πρόκειται για συμφωνίες με την ελπίδα να βρεθούν χώροι και πόροι», επεσήμανε ο δήμαρχος Γιώργος Θωμάκος, σημειώνοντας, πάντως, πως ουδείς Δήμος έχει χρηματοδοτηθεί μέχρι σήμερα. Από την πλευρά της μείζονος μειοψηφίας επισημάνθηκε τόσο το γεγονός ότι ο Δήμος Κηφισιάς θα χάσει από τη μη υλοποίηση τέτοιων συνεργασιών ως μεγαλύτερος σε έκταση και με τα περισσότερα πράσινα απορρίμματα (Άννα Κορογιααννάκη), όσο και η προειδοποίηση (Βασίλης Βάρσος) «μη βρεθούμε προ εκπλήξεων από άλλες διαδημοτικές συνεργασίες για τη δημιουργία τέτοιων Σημείων στα όριά μας». Κατά της συμφωνίας συνεργασίας με τον Δήμο Διονύσου για την Ολοκληρωμένη Τοπική Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων ψήφισαν οι δημοτικοί σύμβουλοι Β. Βάρσος, Σ. Κύρλος, Α. Μήλας και παρών ο Α. Μπιτσάνης.  

Στρατηγικές επιλογές και άξονες σχεδιασμού

Οι γενικές αρχές αυτής της συνεργασίας, οι στρατηγικές επιλογές και οι άξονες σχεδιασμού περιγράφονται παρακάτω στο κείμενο που θα υπογράψουν οι δήμαρχοι Κηφισιάς και Διονύσου.

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

«Μείωση και επαναχρησιμοποίηση πριν την ανακύκλωση» (Reduce, Reuse and Recycle). Η επιδίωξη των 3R’s αφορά στη συγκράτηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους των αποβλήτων στην πηγή, σε προ-διαλογή, επαναχρησιμοποίηση και σε ανακύκλωση. Δηλαδή σε ουσιαστική επανατοποθέτηση απέναντι στο ποιο υλικό είναι χρήσιμο και ποιο υλικό πρέπει -τελικά- να απορριφθεί. Όμως, η πραγματική ανάγκη είναι ισχυρή και επιβάλλει ακόμη πιο προωθημένα βήματα, που δεν θα περιορίζονται στο στενό πλαίσιο μιας «διαχειριστικής λογικής».

«Επαναπροσδιορισμός, ανασχεδιασμός, και επαναφορά» (Rethink, Redesign, and Restore) με την περιβαλλοντική αειφορία στον πυρήνα των επιλογών. Αυτά τα νέα 3R’s οδηγούν σε επανασχεδιασμό συστημάτων και διαδικασιών και σε υιοθέτηση νοοτροπίας και πολιτισμού που αντιμετωπίζει με σεβασμό το φυσικό περιβάλλον.

Ο ρόλος των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη πνεύματος ευθύνης και συμμετοχής των πολιτών και την υιοθέτηση αποτελεσματικών πρακτικών είναι πρωτεύων και η δημιουργία διαδημοτικών σχημάτων λειτουργεί ενισχυτικά και πολλαπλασιαστικά για την επίτευξη των στόχων.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΤΟΠΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Η διαχείριση αστικών αποβλήτων αποτελεί προτεραιότητα περιβαλλοντικής πολιτικής σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο. Η επίτευξη των στόχων που απορρέουν από τη νέα νομοθεσία για τα απόβλητα προϋποθέτει σημαντικές αλλαγές στη διαχείρισή τους, έτσι ώστε να γίνεται όλο και μεγαλύτερη αξιοποίηση των πόρων που εμπεριέχονται στα απόβλητα και να επιτυγχάνεται βελτίωση της περιβαλλοντικής προστασίας και της ποιότητας ζωής. Στη χώρα μας, παρά τη πρόοδο που σημειώθηκε κατά τα τελευταία χρόνια, υφίστανται ακόμα προβλήματα διαχείρισης.

Ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων προϋποθέτει την ανάπτυξη ενός συστήματος Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) για τον πρωτογενή διαχωρισμό των σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στους χώρους που παράγονται, αλλά και την δημιουργία μίας ή περισσοτέρων μονάδων επεξεργασίας για την διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων, στην κατεύθυνση:

Α. Της εδραίωσης μιας κοινωνίας ανακύκλωσης, βάσει των νέων στόχων που θέτει η Οδηγία 98/2008, όπως εντάχθηκε στο Εθνικό μας Δίκαιο με τον Νόμο 4042/2012 (Ποινική προστασία του περιβάλλοντος – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ – Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ – Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής).

Β. Της κάλυψης όλων των θεσμοθετημένων στόχων των αποβλήτων συσκευασίας και εκτροπής Βιοαποδομήσιμων Αστικών Αποβλήτων, όπως παρουσιάζονται στο νέο Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (2015), με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και την αποφυγή προστίμων που αναμένεται να επιβληθούν.

Οι Δήμοι Διονύσου και Κηφισιάς έχουν συντάξει, εγκρίνει και δημοσιοποιήσει Τοπικά Σχέδια για την Αποκεντρωμένη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

Α. Υιοθέτηση και ενσωμάτωση, στην πράξη, της διεθνούς εμπειρίας και των καλών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένης και της ιεράρχησης στη διαχείριση.

Β. Ικανοποίηση πάγιων στόχων για διαλογή στην πηγή καθαρών ανακυκλώσιμων και βιοαποδομήσιμων υλικών.

Γ. Μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών και της διάχυσης των ωφελειών που προκύπτουν στους δήμους και τους πολίτες.

Δ. Αξιοποίηση εγκαταστάσεων διαχείρισης μικρής κλίμακας και απλού μηχανολογικού εξοπλισμού και υποδομών, εύκολα διαχειρίσιμων, οικονομικών στην κατασκευή και τη λειτουργία, που δεν απαιτούν τεράστιες μεταφορές απορριμμάτων, είναι προσβάσιμες από τους πολίτες και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.

Ε. Δραστική μείωση των αναγκών για χρήση των ΧΥΤ.

ΣΤ. Ενίσχυση της δημόσιας διαβούλευσης και της κοινωνικής συμμετοχής, της ενημέρωσης πολιτών, επαγγελματιών και επιχειρήσεων, της στοχευμένης ευαισθητοποίησης πληθυσμιακών ομάδων και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

ΑΞΟΝΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Α.  Διαλογή στην πηγή

Α.1 Δίκτυο κάδων για την προδιαλογή οργανικών βιοαποβλήτων, ειδικότερα φυτικών υπολειμμάτων κηποτεχνίας, καθώς και ανακυκλώσιμων υλικών σε διακριτά ρεύματα.

Α.2  Δίκτυο «πράσινων σημείων» με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας.

Α.3  Ειδικό Σύστημα αποκομιδής και μεταφοράς.

Β. Τοπική διαχείριση

Β.1 Δημιουργία χώρων υποδοχής και προσωρινής αποθήκευσης των προ-διαλεγμένων ανακυκλώσιμων υλικών, καθώς και επεξεργασίας/αξιοποίησης των φυτικών υπολειμμάτων κηποτεχνίας.

Β.2 Δημιουργία χώρων υποδοχής των προ-διαλεγμένων βιοαποβλήτων για την κομποστοποίηση (αερόβια, αναερόβια ή συνδυασμένη), τη συσκευασία και τη διάθεση του παραγόμενου κόμποστ.

Γ. Κοινωνική ευαισθητοποίηση και συμμετοχή

Γ.1 Δημόσια διαβούλευση μέσω ανοιχτών εκδηλώσεων, συσκέψεων με κοινωνικούς φορείς, διανομής και επεξεργασίας ερωτηματολογίων, συνελεύσεων, συγκρότησης ομάδων εργασίας κ.ά.

Γ.2 Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων μέσω ειδικών προγραμμάτων για μαθητές, επιμορφωτικών διαλέξεων και σεμιναρίων, διανομής ενημερωτικού υλικού, αξιοποίησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κ.ά.

ΔΙΑΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

ΟΙ ΔΗΜΟΙ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΚΑΙ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΚΟΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΞΟΝΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ΣΕ ΔΙΑΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΩΣ ΑΚΟΛΟΥΘΩΣ

Α. Οι Δήμοι Διονύσου και Κηφισιάς συμφωνούν και συναποδέχονται την από κοινού και επ’ αμοιβαία ωφελεία ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων για την υλοποίηση του σχεδιασμού που αφορά στην Αποκεντρωμένη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων.

Β. Οι κοινές πρωτοβουλίες και δράσεις περιλαμβάνουν, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά,

Β.1. τη διαλογή αποβλήτων στην πηγή, την ανακύκλωση και αξιοποίηση υλικών, τη δημιουργία Πράσινων Σημείων, τη διαχείριση των οργανικών βιο-αποβλήτων και ειδικότερα των φυτικών υπολειμμάτων κηποτεχνίας, καθώς και την κομποστοποίηση.

Β.2 την αναζήτηση κατάλληλων χώρων και την δημιουργία εγκαταστάσεων για τη συλλογή, προσωρινή αποθήκευση, επεξεργασία και ενδεχόμενη αξιοποίηση στερεών αποβλήτων.

Β.3. την υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης, κοινωνικής ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

Β.4 την υποστήριξη του σχεδιασμού με την εκπόνηση κατάλληλων ερευνών και μελετών.

Β.5 την αναζήτηση πόρων και μέσων με την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς και την σύνταξη προτάσεων και Τεχνικών Δελτίων για συγχρηματοδότηση των προβλεπόμενων στο σχεδιασμό έργων.      

Γ. Για το συντονισμό της συνεργασίας μεταξύ των συμβαλλομένων Δήμων υπεύθυνοι είναι οι δήμαρχοι ή οι αναπληρωτές αυτών, τους οποίους ορίζουν οι δήμαρχοι.

Δ. Κάθε τροποποίηση των όρων της παρούσας Συμφωνίας θα γίνεται κατόπιν έγγραφης συμφωνίας των συμβαλλομένων Δήμων.

Ε. Η παρούσα Συμφωνία τίθεται σε ισχύ με την υπογραφή της από τους νομίμους εκπροσώπους των Δήμων Διονύσου και Κηφισιάς και ισχύει για τρία (3) έτη, με δυνατότητα ανανέωσης κατόπιν συμφωνίας των συμβαλλομένων Δήμων. 

Η εισήγηση στο Δημοτικό Συμβούλιο

Ένα σύντομο ιστορικό για την κατάρτιση του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου Κηφισιάς, τις διαδημοτικές συνεργασίες και τους άξονες σχεδιασμού έδωσε στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και το Δημοτικό Συμβούλιο, η εντεταλμένη σύμβουλος Περιβάλλοντος, Ρόζυ Χαριτοπούλου.

Το Δημοτικό Συμβούλιο της Κηφισιάς ενέκρινε με την Απόφαση Αρ. 20/2016 (ΑΔΑ: ΩΚΖΔΩΕΜ-Γ30) τη μελέτη με τίτλο: “Κατάρτιση Τοπικού Σχεδίου Δράσης για αναβάθμιση διαχείρισης των Αποβλήτων του Δήμου Κηφισιάς στο πλαίσιο της «Κοινωνίας Μηδενικών Αποβλήτων», με χρήση καινοτόμων προτύπων, τεχνολογιών & μεθόδων διαχείρισης”, όπως εκπονήθηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο σε συνεργασία με την Ομάδα Έργου, που είχε συσταθεί για αυτό τον σκοπό (αρ. Αποφ. 200/2015, 20-5-2015) και τις Υπηρεσίες.

Στη συνέχεια η Μελέτη κατατέθηκε στην Περιφέρεια Αττικής και στο αρμόδιο όργανό της, τον Ειδικό Διαβαθμικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) και αποτέλεσε μαζί με άλλα Τοπικά Σχέδια Δήμων του Νομού Αττικής τη βάση του Περιφερειακού Σχεδιασμού Αττικής, ο οποίος βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τελικό στάδιο προετοιμασίας και έγκρισης.

Υπενθυμίζεται, ότι το Τοπικό Σχέδιο του Δήμου Κηφισιάς καταλήγει στους εξής άξονες:

«Η ανακύκλωση (μπλε κάδος για συσκευασίες και άλλα ρεύματα) επιλέγεται σαν μέθοδος γιατί συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, μειώνει τον όγκο των αποβλήτων που καταλήγουν σε ταφή, εξοικονομεί πόρους και είναι μία αποδεκτή από τους πολίτες λύση. Μαζί με την ανακύκλωση επιλέγεται και μία (συμπληρωματική) μέθοδος για την διαχείριση των βιοαποβλήτων, ώστε να εκτρέπονται από την ταφή και να παράγονται χρήσιμα προϊόντα (compost – λίπασμα). Η επιλογή της Κομποστοποίησης (αερόβια) αντί της αναερόβιας επεξεργασίας προτείνεται για λόγους κόστους (κυρίως το αρχικό κόστος της επένδυσης) και απλής τεχνολογίας. Στην πρόταση λαμβάνεται μέριμνα και για ειδικά ρεύματα αποβλήτων όπως μπαταρίες κτλ, τα οποία περιέχουν αρκετές ουσίες που είναι επικίνδυνες για το περιβάλλον και τον άνθρωπο (βαρέα μέταλλα κ.ά.).

Στο ίδιο συλλογιστικό πλαίσιο και ακολουθώντας τις Διεθνείς πρακτικές για τον Μηδενισμό των Αποβλήτων, προτείνεται η κατασκευή ενός τουλάχιστον «Πράσινου σημείου» όπου θα γίνεται συλλογή και διαχείριση ανά ρεύμα απορριμμάτων, κυρίως ανακυκλώσιμων συσκευασιών, αποβλήτων ειδικών ρευμάτων όπως μπαταρίες, Ηλεκτρονικό εξοπλισμό, Ογκώδη, Οικοδομικά Απορρίμματα κλπ.

Επίσης στο εν λόγω Πράσινο σημείο θα συγκεντρώνονται και όλες οι ποσότητες που προκύπτουν από επιχειρήσεις του Δήμου Κηφισιάς στις οποίες θα έχει διατεθεί ειδική Πρέσα Χαρτιού κάθετης συμπίεσης σύμφωνα με το προτεινόμενο σχέδιο διαχείρισης. Η αξιοποίηση όλων των απορριμμάτων θα προωθούνται στην αγορά (μεταπώληση) και τα προβλεπόμενα έσοδα θα διατίθενται για τα κόστη συντήρησης και λειτουργίας της εγκατάστασης και μελλοντικά ίσως και για νέες επενδύσεις – επεκτάσεις.

Παράλληλα προτείνονται δράσεις επικοινωνίας και προώθησης των ήδη εφαρμοσμένων σε ένα μικρό βαθμό πρακτικών και μεθόδων με στόχο την επέκτασή του σε όλο το φάσμα του Δήμου αλλά και την επίτευξη της μέγιστης συμμετοχής των πολιτών.

Αυτές οι πρακτικές που θα ενισχυθούν περιγράφονται ακολούθως:

1. 1.  Η διαλογή στην πηγή: οργάνωση της συλλογή των απορριμμάτων. Η διαχείριση των αποβλήτων δεν είναι ένα τεχνολογικό πρόβλημα, αλλά οργανωτικό, όπου η προστιθέμενη αξία δεν είναι τόσο η τεχνολογία, αλλά η συμμετοχή της κοινότητας, η οποία καλείται να συνεργαστεί σε ένα σημαντικό βήμα για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής Αειφορίας.
2. 2.  Μείωση των αποβλήτων: κατανομή και προώθηση της οικιακής κομποστοποίησης, αντικατάσταση των πιατικών και των πλαστικών μπουκαλιών, η χρήση του νερού της βρύσης (υγιέστερο και πιο ελεγχόμενο από το εμφιαλωμένο), η χρήση των υφασμάτινων πανιών υγιεινής, η αγορά γάλακτος από ειδικές βρύσες (χύμα), η αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας με επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες.
3. Επαναχρησιμοποίηση και επισκευή: η κατασκευή κέντρων για επισκευές, την επαναχρησιμοποίηση και την αποδόμηση των κτηρίων, όπου τα ανθεκτικά αγαθά, έπιπλα, ρούχα, έπιπλα, υδραυλικά, συσκευές, επισκευάζονται, επαναχρησιμοποιούνται και πωλούνται. Αυτό το είδος υλικών, το οποίο αποτελεί περίπου το 3% του συνόλου των αποβλήτων, αλλά έχει μεγάλη οικονομική αξία, που μπορεί να εμπλουτίσει τις τοπικές επιχειρήσεις, με την άριστη απόδοση της απασχόλησης όπως αποδεικνύεται από πολλές εμπειρίες στη βόρεια Αμερική και την Αυστραλία.

Παράλληλα προτείνεται η εφαρμογή του συστήματος «Πληρώνω όσο Πετάω» – PAYT και συλλογής «Πόρτα – Πόρτα» ειδικότερα στην περιοχή της Εκάλης.

Οι τελικές αποφάσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων (επεξεργασία και διάθεση) θα παρθούν ούτως ή άλλως σε επίπεδο Περιφέρειας και αναμένεται ο Δήμος Κηφισιάς να εξειδικεύσει τα έργα προς χρηματοδότηση και τις συνεργασίες με όμορους Δήμους σε συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές (ΕΔΣΝΑ, Περιφέρεια)».

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΑΞΟΝΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Για την καλύτερη προώθηση των δράσεων, που επιλέχθηκαν, έχουν ήδη γίνει πρώτες συζητήσεις με όμορους Δήμους, ώστε να προκύψουν οι κατάλληλες συνεργασίες, που θα μπορέσουν να τύχουν χρηματοδότησης.

Οι Υπεύθυνοι του Δήμου έχουν ήδη συμμετάσχει σε συναντήσεις και ενημερωτικές ημερίδες για την δυνατότητα χρηματοδότησης συγκεκριμένων έργων. Στο πλαίσιο αυτό προέκυψαν προτάσεις για συνεργασία από άλλους Δήμους. Συγκεκριμένα ο Δήμος Διονύσου πρότεινε την υπογραφή Συμφώνου Συνεργασίας για τον από κοινού Σχεδιασμό συγκεκριμένων Δράσεων, όπως περιγράφονται στο συνημμένο Σύμφωνο Συνεργασίας.