Είναι δε χαρακτηριστικό, όπως αποδεικνύεται και παρακάτω ότι την τελευταία δεκαετία στην Αττική χτίστηκαν εκτάσεις ίσες με το αεροδρόμιο του Ελληνικού επί 18 φορές! Όπως είναι αναμενόμενο, η μεγαλύτερη οικιστική εξάπλωση παρατηρείται κατά μήκος της Αττικής Οδού. Οι δε επιστήμονες θεωρούν ότι η ανάσχεση της επέκτασης προς τα Μεσόγεια και η βελτίωση των συνθηκών στο κέντρο θεωρείται η μόνη βιώσιμη λύση.
Εκτός από την Πεύκη, οι δήμοι στους οποίους αυξήθηκε περισσότερο η δομημένη έκταση είναι ο Γέρακας, τα Βριλήσσια, το Μαρούσι, η Νέα Ερυθραία, η Κηφισιά, τα Άνω Λιόσια και οι Αχαρνές (Μενίδι).
Χτίζουν γύρω από την Αττική Οδό
Τα δεδομένα για τον «οικοδομικό χάρτη της Αττικής άλλαξαν με την προοπτική κατασκευής της Αττικής Οδού και του αεροδρομίου των Σπάτων. Η Πεύκη είναι πολύ κοντά στην Αττική, όπως και στην Εθνική Οδό.
Όπως αναφέρουν τα στοιχεία της μελέτης, ο πληθυσμός της Αττικής αυξήθηκε την προηγούμενη δεκαετία κατά 6,6% (περίπου 200.000 κατοίκους), ενώ η ζήτηση μεταφέρεται σταθερά προς τα Βόρεια και Δυτικά Προάστια, που θεωρείται ότι προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής. «Η αστική γη κάλυπτε το 15,1% της Αττικής το 1990 και 18,1% το 2000, δηλαδή καταγράφηκε αύξηση 3% σε μια δεκαετία» ανέφερε ο κ. Καρβούνης. Η έκταση αυτή, όπως συμπλήρωσε ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (και πρώην γ.γ. του Οργανισμού Αθήνα 2004) Κ. Καρτάλης, μεταφράζεται σε 90 τετραγωνικά χλμ., δηλαδή 18 φορές την έκταση του αεροδρομίου του Ελληνικού.
Η εξάπλωση της πόλης γίνεται κατά μήκος της Αττικής Οδού και περιφερειακά του νέου αεροδρομίου. Την ίδια στιγμή, οι δασικές εκτάσεις μειώνονται. Τη δεκαετία 1990-2000 οι δασικές εκτάσεις στην Αττική μειώθηκαν κατά 103 τ. χλμ., κυρίως λόγω πυρκαγιών. Ένα μικρό τμήμα από αυτά, τα 2,3 τ. χλμ. οικοδομήθηκαν, ενώ το υπόλοιπο παρέμεινε θαμνώδης έκταση. Χαρακτηριστικά, η πίεση για γη, αλλά και οι αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες, τριπλασίασαν την τελευταία τριετία τις κατεδαφίσεις μονοκατοικιών.
Η Αττική δεν μας… χωράει
Το σίγουρο είναι πως η Αττική πλέον δεν μας χωράει. Η Πεύκη έχει χάσει ουσιαστικά τον ρόλο της ως προάστιο. Είναι μια «γειτονιά», πακτωμένη στο ενιαίο συμπαγές σύνολο του Λεκανοπεδίου Αττικής.
Οι μεγαλύτερες πολεοδομικές πιέσεις ασκούνται στα Μεσόγεια, ενώ αντίθετα αραιώνει η οικιστική πυκνότητα στο δυτικό Λεκανοπέδιο και δημιουργούνται θύλακες «βιομηχανικής παρακμής» στο Πέραμα και το Λαύριο. Η μητροπολιτική περιοχή επεκτείνεται πέραν των ορίων της Αττικής, σε περιοχές των γειτονικών νομών, αλλά και σε ορισμένα από τα νησιά, όπως η Αίγινα και η Κέα. Από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται τάση επανακατοίκησης ορισμένων περιοχών του κέντρου, όπως του Ψυρρή και του Θησείου. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα της Kappa Research, το 71,9% των κατοίκων του Δήμου Αθηναίων δεν σκέφτονται να μετακομίσουν μέσα στα επόμενα χρόνια. «Αν η κατάσταση στο κέντρο βελτιωθεί, τότε θα ανακοπεί η επέκταση της πόλης» σημείωσε ο κ. Καρβούνης.
Τι μέτρα προτείνουν
Η μελέτη του ΙΣΤΑΜΕ στέκεται ιδιαίτερα την ανάγκη άμεσης ανάσχεσης της επέκτασης του πολεοδομικού συγκροτήματος της πρωτεύουσας. Ως μέτρα, προτείνει τη θέσπιση ζωνών οικιστικού ελέγχου στη βόρεια και ανατολική Αττική και τη μείωση των περιοχών προς ένταξη στο σχέδιο πόλης. Επίσης, την επιδότηση της κατεδάφισης παλαιών (όχι διατηρητέων) κτισμάτων, την υποχρεωτική υποβολή ανταλλαγμάτων σε πράσινο στις μεγάλες επενδύσεις (πέραν της εισφοράς σε γη), τη δημιουργία ισχυρών κέντρων σε Ελαιώνα, Θριάσιο και Μέγαρα και τη θέσπιση διοδίων για την πρόσβαση στο κέντρο της πόλης. «Η επέκταση πρέπει να ανακοπεί, ειδάλλως η Αττική θα καταλήξει ένα ενιαίο πολεοδόμημα», σημείωσε ο κ. Κ. Καρτάλης. «Αυτή τη στιγμή στα Μεσόγεια συντελείται ζημιά ανάλογη με αυτή που έφερε στην Αθήνα η αντιπαροχή το ’60 και το ’70».
