Tο άρωμα – το μεθυστικό και φευγαλέο πάντρεμα αποσταγμάτων από βότανα και μπαχαρικά, αγριόχορτα και αγριολούλουδα, φλοιούς δέντρων και εκκρίσεις ζώων- είναι μια από τις κινητήριες δυνάμεις του σύμπαντος.
Από πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι αντλούσαν ευχαρίστηση από την επάλειψη του δέρματός τους με αρωματικές ουσίες. Δια χρονικό και παγκόσμιο, το άρωμα είχε ανέκαθεν πρωτεύοντα ρόλο στις ιεροτελεστίες, στην ιατρική, στους μύθους, στις κατακτήσεις. Βοηθούσε τους ανθρώπους να προσευχηθούν, να θεραπεύσουν, να κάνουν έρωτα και πόλεμο, να προετοιμαστούν για τον θάνατο, να δημιουργήσουν.
Στον αρχαίο κόσμο τα αρωματικά ήταν περιζήτητα ως είδος πολυτελείας και οι δρόμοι του εμπορίου αναπτύχθηκαν, εν μέρει, γύρω από την αδιάκοπη αναζήτηση των συστατικών των αρωμάτων. Έχει λεχθεί ότι ένα από τα κίνητρα για την εξερεύνηση του κόσμου ήταν η αναζήτηση αρωμάτων.
Οι αρωματοποιοί, μια κλειστή αλλά ιδιάζουσα αδελφότητα, ήταν κληρονόμοι των μεθόδων και της φιλοσοφίας της αλχημείας, που στόχο είχε τη μεταμόρφωση της φυσικής ύλης σε θεϊκή ουσία. Κρατούσαν τις συνταγές τους μυστικές και πρόσφεραν τα φίλτρα τους, μέσα σε υπέροχα φιαλίδια, σε λίγους εκλεκτούς, οι οποίοι τα πλήρωναν εξαιρετικά ακριβά. Προς το τέλος του 19ου αιώνα η τεχνική που είναι γνωστή ως enfleurage τους έδωσε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν αποστάγματα από γιασεμί, άνθη πορτοκαλιάς και διατσέντο, και οδήγησε την τέχνη της αρωματοποιίας σε πλήρη άνθηση.
Η αλχημεία ήταν η αρχαία τέχνη που ανέλαβε να μετατρέψει την ακατέργαστη ύλη και, μέσα από μια σειρά μεταμορφώσεων, να της δώσει τέλεια και εξαφανισμένη μορφή. Η αλχημεία, η οποία συχνά αποκαλείται θεϊκή ή ιερή τέχνη, έχει πολύπλοκες και βαθιές ρίζες, που φτάνουν μέχρι την αρχαία Κίνα, την Ινδία και την Αίγυπτο, αλλά αναπτύχθηκε κυρίως στη μεσαιωνική Ευρώπη τον 17ο αιώνα.
«Μόνο ένα δέντρο, η πορτοκαλιά, αποδίδει τέσσερα αισθητά διαφορετικά έλαια: από τα φύλλα και τα κλαδιά της βγαίνουν πετιγκρέιν, από τα άνθη παράγουμε νερολί και απόλυτο ανθού πορτοκαλιάς, και από το φλοιό του φρούτου, αιθέριο έλαιο πορτοκαλιού».
Στο βιβλίο αυτό (εκδ. ΚΕΔΡΟΣ) η συγγραφέας Μάντυ Άφτελ, εξερευνά ένα χαμένο κόσμο στον οποίο το άρωμα εξυμνήθηκε από τους ποιητές, μελετήθηκε από τους φιλοσόφους και λατρεύτηκε παγκοσμίως για την ευεργετική επίδραση του στο σώμα και στην ψυχή. Μας παρέχει συναρπαστικά στοιχεία για την ιστορία και την προέλευση των αρωμάτων , τους δεσμούς με την αλχημεία και το ρόλο που έπαιξαν στους διάφορους πολιτισμούς.
Το άρωμα ήταν από πολύ παλιά ένα όπλο στο οπλοστάσιο της αποπλάνησης. Η Κλεοπάτρα, που σύμφωνα με κάποιες διηγήσεις δεν ήταν όμορφη γυναίκα, είχε αναγάγει την τέχνη του καλλωπισμού σε επιστήμη. Πριν αρχίσει να χρησιμοποιείται ως καλλυντικό, το άρωμα θεωρούνταν ένα όχημα προς το βασίλειο του πνεύματος.
Η παλαιότερη και πιο καθολική και διαχρονική χρήση των αρωματικών ουσιών στις θρησκευτικές τελετές είναι καύση τους, που αποσκοπεί στον εξαγνισμό, στην επικοινωνία με τον κόσμο των πνευμάτων, στην έμπνευση και στη μεταφορά της ψυχής (το λιβάνι χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλο τον κόσμο). Το άρωμα όχι μόνο λειτουργούσε σαν μονοπάτι προς τα ιερά μέρη, αλλά και ότι τα μέρη αυτά ανέδιδαν όμορφα αρώματα.
Οι Άραβες αναμίγνυαν μόσχο με πίσσα, έτσι ώστε τα τζαμιά ανέδιδαν για πάντα ένα θεϊκό άρωμα. Στην χριστιανική παράδοση η γλυκιά μυρωδιά της αγιότητας επεκτείνεται και στους αγίους και θεωρείται σημείο της αγιότητας και της αγνότητάς τους. Ορισμένα έλαια έχουν μια μακροχρόνια σχέση με υο διαλογισμό και τις πνευματικές πρακτικές. Το λιβάνι, το σανταλόξυλο και το μύρο έχουν υιοθετηθεί από πολλές θρησκευτικές παραδόσεις για την ικανότητά τους να γαληνεύουν και να χαρίζουν διαύγεια, και γενικά να μας φέρνουν ξανά σε επαφή με τον εαυτό μας. Η γλυκιά, ρητινώδης μυρωδιά της βενζόης σταθεροποιεί και εστιάζει το νου στο διαλογισμό και στο στοχασμό…
Τα περισσότερα σύγχρονα αρώματα είναι «γραμμικά», σχεδιασμένα για να παράγουν ένα ισχυρό και ακαριαίο αποτέλεσμα, να επιδρούν στις αισθήσεις αμέσως και να εξατμίζονται γρήγορα. Είναι στατικά, δεν αναμιγνύονται με τη χημεία του σώματος αυτού που τα φορά, ούτε εξελίσσονται πάνω στο δέρμα. Η παρακμή της αρωματοποιίας με φυσικά υλικά δεν αποτέλεσε μόνο υλική απώλεια αλλά και πνευματική. Τα φυσικά αρώματα εξελίσσονται πάνω στο δέρμα, αλλάζοντας με το χρόνο και ανταποκρινόμενα με μοναδικό τρόπο στη χημεία του σώματος.
Το άρωμα άνοιγε πάντα ένα μονοπάτι προς τη ψυχή, και όποιος βυθιστεί σε αυτό είναι βέβαιο ότι θα βιώσει μια ευχάριστη αλλαγή χάρη στην εμπειρία. Η περιέργεια του αναγνώστη μπορεί να τον παρακινήσει να δοκιμάσει μερικά αποστάγματα που προτείνει η Μάντυ Άφλερ ή να φτιάξετε μερικά απλά μίγματα. Η βύθιση σε έναν αρωματισμένο κόσμο, τον κόσμο της αρωματοποιίας, θα μεταβάλλει τη συνείδησή σας και θα αναδυθείτε από αυτή έχοντας μεγαλύτερη επίγνωση του εαυτού σας…
Διαβάστε το. Πρόκειται για αριστούργημα.
Η Μάντυ Άφτελ, η δημιουργός της φίρμας Aftelier, παρασκευάζει μοναδικά στο είδος τους αρώματα τα οποία διαθέτει σε ιδιώτες ή σε εταιρείες. Εκτός από το «Άρωμα και αλχημεία», έχει γράψει άλλα τρία βιβλία. Ζει στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας.
