Δεκάδες χιλιάδες ντοκουμέντα στη διάθεση των επισκεπτών
Το Επιμορφωτικό Κέντρο Βιβλιοθήκη/Αρχείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ “Χαρίλαος Φλωράκης” (ΕΚΧΦ) περιμένει και πάλι, μετά από τις θερινές διακοπές, όσους θέλουν να μελετήσουν την ιστορία του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματος, με ακόμα περισσότερα αρχειακά υλικά. Πρόσφατα προστέθηκαν στο ηλεκτρονικό του αρχείο 6.050 καινούργια έγγραφα (πάνω από 101.000 σελίδες).
Πολλά από αυτά δημιουργούν πλέον μια καινούργια υποενότητα, σχετική με τους κομμουνιστές στις φυλακές και τις εξορίες, από την ίδρυση του Κόμματος έως την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967. Σε αυτήν θα βρούμε πολύτιμες αποχαιρετιστήριες επιστολές μελλοθανάτων, όσο και διάφορες ονομαστικές καταστάσεις φυλακισμένων και εξορίστων, σημειώσεις και ανοιχτές επιστολές πολιτικών κρατούμενων και διάφορες χειρόγραφες μπροσούρες, από τις μεγαλύτερες φυλακές και τους τόπους εξορίας. Να σημειωθεί ότι κατόπιν παραχώρησης των Γενικών Αρχείων του Κράτους, στη διάθεση των ερευνητών είναι και ένα τμήμα των αρχείων της διοίκησης των Φυλακών Αίγινας, που περιέχει σχετικούς φακέλους γνωστών κομμουνιστών όπως του Πέτρου Ρούσσου, του Παντελή Σίμου – Καραγκίτση, Θανάση Κλάρα (Άρη Βελουχιώτη), Γιώργη Τρικαλινού, Θόδωρου Μάγγου (πέθανε κρατούμενος στην Ακροναυπλία το 1942), του Κώστα Τσάκου (Καπετάν Πολικού) και τόσων άλλων, από την περίοδο του Μεσοπολέμου και μέχρι το 1963.
Ντοκουμέντα και σπάνιες εκδόσεις
Σημαντικά εμπλουτισμένη είναι και η ενότητα που αφορά την χρονολογική περίοδο πριν την ίδρυση του ΣΕΚΕ, όπου ξεχωρίζουν τόσο η πλούσια σειρά τευχών του περιοδικού “Νουμάς”, όσο και πολλές σπάνιες εκδόσεις όπως π.χ. “Τα αίτια του Παγκοσμίου Πολέμου” του Κάρολου Χέλφεριχ (1915). Ο τελευταίος ήταν από τις “κεφαλές” του γερμανικού ιμπεριαλισμού, που ανάμεσα σε άλλα διετέλεσε και για πολλά χρόνια διευθυντής της εταιρίας “Σιδηροδρόμων της Βαγδάτης” στην Κωνσταντινούπολη και μέλος του διευθυντηρίου της Ντόιτσε Μπανκ (Deutsche Bank). Στην ίδια ενότητα, εξίσου σημαντική είναι και η “Στατιστική του Βιλαετίου Θεσσαλονίκης” (1910) του Ελληνικού Υπουργείου Στρατιωτικών.
Στην Ενότητα του Μεσοπολέμου έχουν προστεθεί πολλές προκηρύξεις, βιβλία και μπροσούρες τόσο του ΣΕΚΕ, όσο και του ΚΚΕ(ανάμεσα στα άλλα οι συγκλονιστικές “Αναμνήσεις από το Καλπάκι” του Χρ. Ριζόπουλου – Πάτρα 1933 και η “Πρωτομαγιά” του “Σοσιαλιστικού Βιβλιοπωλείου” – Αθήνα 1923), αλλά και τεύχη σε διάφορα προϋπάρχοντα έντυπα πολιτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων καθώς και σε φιλολογικά περιοδικά. Και σε αυτήν την ενότητα δεν λείπουν σπάνια βιβλία της εποχής. Αξιοσημείωτα είναι και τα τεύχη του “Le Populair” (όργανο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Γαλλίας) των χρόνων 1936/37. Στην ίδια ενότητα προστέθηκε και η εφημερίδα των Αρμενίων της Ελλάδας “Η Φωνή του Λαού” (“Ζογοβουρτί Τσαϊν”) 1930-31, με εκδότη τον κομμουνιστή Μηνά Μαρτικιάν – Κόκκινο, προσφορά του εγγονού του στο αρχείο του ΚΚΕ.
Στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης έχουν προστεθεί τεύχη σε πολλά προϋπάρχοντα έντυπα, κυρίως συνδικαλιστικών, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Προστέθηκαν και νέοι τίτλοι όπως π.χ. η “Ελεύθερη Λέσβος” και το “Εθνικό Εγερτήριο” του ΕΑΜ Λασιθίου.
Νέα υλικά για όλες τις ενότητες και τις περιόδους
Η περίοδος 1945-1949 ενισχύθηκε σημαντικά με συνδικαλιστικά έντυπα από διάφορες πόλεις και κλάδους, ακόμα και με νέους τίτλους όπως η “Παντριατατική”. Καινούργιοι τίτλοι είναι μεταξύ άλλων και ο “Σκαπανεύς της Μακρονήσου”, καθώς και διάφορα έντυπα της Κρήτης.
Η λιγότερο γνωστή στον ευρύτερο κόσμο πολιτιστική δουλειά στο ΔΣΕ φωτίζεται και από το νέο απόκτημα του ΕΚΧΦ με τίτλο “Στο σταυροδρόμι της Πυρσόγιαννης (και άλλα τρία μονόπρακτα)” έκδοση “Ν. Γενιάς” (Ελεύθερη Ελλάδα, Αυγ. 1949). Πρόκειται για το σχεδιασμένο ως πρώτο τεύχος της σειράς “Η μικρή βιβλιοθήκη της ΕΠΟΝ”, που θα ασχολούνταν με “…την ψυχαγωγία στρατού και λαού”. Στην ίδια περίοδο ανήκουν και τα 6 τεύχη της σειράς “Καινούργια Χρονιά – Πολιτική Εγκυκλοπαιδική Λαϊκή Επιθεώρηση” (1945-46), αλλά και η ειδική έκδοση του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου αφιερωμένη στην 28η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης (1917-1945) όπου αρθρογραφούν οι: Νίκος Καζαντζάκης, Γιάννης Κορδάτος, Άγγελος Αγγελόπουλος, Νίκος Κιτσίκης, ο αντιστράτηγος Αλέξανδρος Οθωναίος κι ο Μάρκος Αυγέρης.
Εμπλουτισμένη είναι και η ακολουθούμενη χρονική περίοδος 1950-1967. Πολλά υλικά είναι αυτά που αφορούν στο ναυτεργατικό κίνημα και τη ναυτιλία. Έχουν προστεθεί όμως και πολλά βιβλία όπως για παράδειγμα το “Αντίλαλοι από τα Κάτεργα” έκδοση Λαϊκός Αγώνας, Βουδαπέστη 1963, όπου συγκεντρώθηκαν τόσο οι “Ματωμένες Βίβλοι” από τα κάτεργα στην Ελλάδα, όσο και λογοτεχνικά έργα που σχετίζονται με τις απηνείς διώξεις των κομμουνιστών και των ιδεών τους. Ξεχωριστά πρέπει να αναφερθούν τα φύλλα του “Ελεύθερου Δεσμώτη” των πολιτικών κρατούμενων της Αίγινας.
Σημαντικά εμπλουτίστηκε και η ενότητα της πολιτικής προσφυγιάς όπου προστέθηκαν πάρα πολλά φύλλα, κυρίως στη “Νέα Ζωή” (Ρουμανία) και στο “Νέο Δρόμο” (ΕΣΣΔ).
Νέα ντοκουμέντα προστέθηκαν γενικά και σε όλες τις άλλες ενότητες (από τα επίσημα κείμενα του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, και την περίοδο του αντιδικτατορικού αγώνα μέχρι και τον Ριζοσπάστη 1944/45, ακόμα και στις εκφωνήσεις του Ρ/Σ “Ελεύθερη Ελλάδα” του 1948). Συνολικά τα ντοκουμέντα του ηλεκτρονικού αρχείου του ΕΚΧΦ ξεπερνούν πλέον τις 101 χιλιάδες (101.104). Όλα μαζί, αλλά και το καθένα ξεχωριστά αποτελούν συγκινητικές μαρτυρίες τόσο του κόπου ανάκτησης αρχειακού υλικού από τις λάσπες της καταστροφικής πλημμύρας (μιας πολυσύνθετης διαδικασίας που συνεχίζεται με σταθερούς ρυθμούς), όσο και των προσπαθειών των φίλων του Αρχείου της ΚΕ του ΚΚΕ να βρουν και να δωρίσουν στο ΚΚΕ ακόμα περισσότερα αρχειακά υλικά. Πρέπει όμως να γίνουν και αφορμή για να κατανοηθεί από ακόμα περισσότερους ανθρώπους η σημασία της δωρεάς αρχείων και άλλων ιστορικών τεκμηρίων στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Το Επιμορφωτικό Κέντρο – Βιβλιοθήκη – Αρχείο «Χαρίλαος Φλωράκης» βρίσκεται στην οδό Χαρίλαου Φλωράκη 6 (πρώην Πυθίας) στο Χαλάνδρι. Όσοι ενδιαφέρονται να το επισκεφθούν μπορούν να επικοινωνούν στο τηλέφωνο 210.6851.129, στο φαξ 210.6899.566 και την ηλεκτρονική διεύθυνση ekxf@otenet.gr. Αναλυτικές πληροφορίες για τη λειτουργία του και το υλικό που φιλοξενεί βρίσκονται αναρτημένες και στην ιστοσελίδα του (www.ekxf.gr).
