Φαντασία και πραγματικότητα
Όταν ο καθηγητής κ. Γιάνης Βαρουφάκης ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών, είχα γράψει ένα άρθρο σε τρεις συνέχειες στο καθημερινό φύλλο της Αμαρυσίας (Φεβρουάριος 2015), για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούσε τις ταινίες Επιστημονικής Φαντασίας προκειμένου να τεκμηριώνει τις οικονομικές θεωρίες και την εφαρμογή τους.
Από τα άρθρα του, τα οποία φιλοξενούνταν στο εβδομαδιαίο free-press περιοδικό LIFO και από τις σελίδες των βιβλίων του, είχαν παρελάσει οι ταινίες με τον Superman και τον Batman, η ταινία «Εισβολή» (Invasion of the body snatchers), το σήριαλ Star Trek, η ταινία «Πόλεμος των κόσμων» (War of the Worlds), οι πιο πρόσφατες «Εξολοθρευτής» (Terminator) και Blade Runner και το αγαπημένο του Matrix.
Διάβαζα με ενδιαφέρον, αυτά τα άρθρα και τα βιβλία του, επειδή με γοήτευε το γεγονός ότι συνδύαζε αυτό το είδος (την Επιστημονική Φαντασία) με την οικονομική θεωρία, για την εφαρμογή της στην πεζή πραγματικότητα. Δεν σχολίαζα τα κείμενά του. Παρέθετα τις ιδέες του, ως πληροφορίες και έμενα απλός θαυμαστής του.
Σήμερα, μετά από όσα συνέβησαν και φτάσαμε στην παραίτηση και εξαφάνισή του στα δύσκολα, μπορώ να πω ότι ο κ. καθηγητής, πηγαίνοντας συχνά στον κινηματογράφο, δεν είχε προλάβει να διαβάσει δυο συναφή μυθιστορήματα, ή τα είχε διαβάσει και το κρατούσε κρυφό. Το ένα είναι το «1984» του Τζορτζ Όργουελ και το άλλο, «Το τέλος της παιδικής ηλικίας» του Άρθουρ Κλαρκ.
«Το τέλος της παιδικής ηλικίας»
Στο «Τέλος της παιδικής ηλικίας» (γραμμένο το 1962), η υπόθεση αρχίζει όταν ο ανταγωνισμός των δύο Μεγάλων Δυνάμεων για την επικράτηση στο διάστημα βρίσκεται στo μάξιμουμ. Τότε ακριβώς, εμφανίζονται στον ουρανό τα διαστημόπλοια μιας πανίσχυρης φυλής εξωγήινων (οι γήινοι τούς αποκαλούν «Επικυρίαρχους»), οι οποίοι σταματούν τον παράλογο ανταγωνισμό και επιβάλλουν πολυετή ειρήνη στη Γη, μόνο με την επίδειξη δύναμης.
Αναφέρει ο συγγραφέας σε κάποιο σημείο: «Για να αλλάξει ένας κόσμος, τόσο που να είναι αγνώριστος, τα μόνα που χρειάζονται είναι μια καλή γνώση της κοινωνικής μηχανικής, μια καθαρή εικόνα του σκοπού που επιδιώκεται και δύναμη. Όλα αυτά τα είχαν οι Επικυρίαρχοι. Αν και ο σκοπός τους ήταν κρυφός, η γνώση τους ήταν ολοφάνερη, το ίδιο και η δύναμή τους».
Ηθικό δίδαγμα σήμερα: Αν δεν γνωρίζεις την κοινωνική πραγματικότητα, δεν έχεις ξεκάθαρο σκοπό και στόχο και δεν έχεις ισχύ, μην περιμένεις να πετύχεις απέναντι στους ισχυρούς.
«1984»
Στο «1984», (γραμμένο το 1948 με υπόθεση που διαδραματίζεται στο μελλοντικό 1984), ο κόσμος είναι χωρισμένος σε τρεις υπερδυνάμεις, την Ωκεανία, την Ευρασία και την Ανατολασία που βρίσκονται σε διαρκή πόλεμο μεταξύ τους.
Στην Ωκεανία, το «Κόμμα» κυβερνά με τέσσερα υπουργεία: το υπουργείο Ειρήνης (που οργανώνει τον πόλεμο με τις άλλες χώρες), το υπουργείο Αγάπης (στο οποίο εδρεύει η Αστυνομία της Σκέψης), το υπουργείο της Αφθονίας (που ασχολείται με τις διαρκείς ελλείψεις της αγοράς) και το υπουργείο της Αλήθειας (που έχει αναλάβει την προπαγάνδα).
Σ’ αυτό το τελευταίο υπουργείο, εργάζεται και ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, δουλειά του οποίου είναι να αλλάζει την ιστορία και το νόημα των λέξεων.
Σαν να λέμε σήμερα: «υπάλληλος στην Υπηρεσία Δημιουργικής Ασάφειας».
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ
