Γράφει η Δρ. Μαρία Γιαλλούση
Συγγραφέας του βιβλίου Shopping for Love
Για τον έρωτα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (2024, εκδ. ΚΨΜ)
Oι ένθερμοι μελετητές των «νέων» μορφών αγάπης, συγγένειας και οικογένειας τις αντιμετωπίζουν ως τη νέα κοινωνική ανατροπή μετά την τελευταία που προκάλεσαν τα αντισυλληπτικά, η οποία συνέδεσε τον γάμο με τη σεξουαλική οικειότητα. Όμως η αγάπη- συντροφικότητα είναι, όπως ισχυρίζεται η Kollontai (1977), ένα σημαντικό κοινωνικό συναίσθημα στον επαναστατικό αγώνα, αλλά δεν αποτελεί αυτοσκοπό και οι αλλαγές στις μορφές της δεν συνιστούν κοινωνικό μετασχηματισμό.
Η υπόθεση ότι αυτό συμβαίνει οδηγεί στην ιδέα – απάτη πως η αλλαγή της οικογενειακής κατάστασης αλλά και του φύλου, της σεξουαλικότητας, του αριθμού και/ή των σεξουαλικών συντρόφων ή/και των παιδιών επιφέρει αλλαγή στις υλικές συνθήκες ανταλλαγής και ελευθερία από την εκμετάλλευση στον καπιταλισμό. Η εμπιστοσύνη, για παράδειγμα, των singles στη διά μέσου του διαδικτύου ερωτοτροπία και στο «περιστασιακό σεξ» ως «αντίδοτα» στην αστική οικογενειακή μορφή του «ζευγαρώματος – γάμου και της οικογενειακής αγάπης» δεν δηλώνει διακοπή από τις σχέσεις ιδιωτικής ιδιοκτησίας ή αγάπης και σεξουαλικότητας που συντηρεί ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής.
Η προαναφερθείσα εμπιστοσύνη αποτελεί δείκτη τόσο για την όλο και μεγαλύτερη επέκταση της εμπορευματοποίησης της αγάπης και της σεξουαλικότητας των ανθρώπων όσο και για τις ιστορικές μετατοπίσεις των πρακτικών παραγωγής, αλλά όχι των σχέσεων παραγωγής, οι οποίες ασκούν πίεση στις παλιές μορφές οικογένειας ως θεσμού χρήσιμου για την αναπαραγωγή του καπιταλισμού.
Ως εκ τούτου, οι οικογενειακές και οι συγγενικές σχέσεις σήμερα, χρειάζεται να είναι «ευέλικτες» όσον αφορά τις πρακτικές αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης και τα χρονοδιαγράμματά τους, το κοινωνικό φύλο και τις σεξουαλικές σχέσεις, την κατανόησή τους για το τι είναι συντροφικότητα και τι είναι αγάπη. Η Adshade (2017) αναλύει τρεις τέτοιες προοπτικές «ευέλικτης» ζωής άμεσα συνυφασμένης με τα μελλοντικά προηγμένα sexbots, προηγμένα όσον αφορά την «ανθρωπινότητά» τους, αφού στο προβλέψιμο μέλλον τα sexbots θα έχουν συνείδηση, αυτοσυνείδηση και ελεύθερη βούληση. Επιπλέον υποστηρίζει ότι με το κατάλληλο νομικό καθεστώς οι πολίτες θα μπορούν να παντρεύονται τα sexbots τους, νόμιμα. Η πρόσβαση στην τεχνολογία sexbot, υποστηρίζει η Adshade, δεν θα αλλάξει τη βιολογική επιταγή των ανθρώπων να θέλουν να μοιραστούν τη ζωή τους για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Όμως αυτό που μπορεί να αλλάξει είναι η στάση των ανθρώπων απέναντι στην αποσύνδεση της σεξουαλικής οικειότητας από την οικογενειακή τους ζωή. Που σημαίνει ότι ένα άτομο θα μπορεί να επιλέγει ένα ανθρώπινο ον για την οικογενειακή του ζωή και να επιλέγει (ή καλύτερα να παραγγέλνει) ένα sexbot για να καλύπτει τις σεξουαλικές επιθυμίες – ανάγκες του. Για παράδειγμα, δύο ετεροφυλόφιλες γυναίκες μπορεί να επιλέξουν να δημιουργήσουν οικογένεια και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους μαζί σαν παντρεμένο ζευγάρι, αλλά να καλύπτουν τις σεξουαλικές τους ανάγκες με την τεχνολογία sexbot. Καταλήγοντας, η Adshante ισχυρίζεται ότι τα sexbots θα πρέπει να είναι εύκολα προσιτά, έτσι ώστε το μέσο νοικοκυριό να μπορεί να έχει ένα. Αυτό το στοιχείο είναι ίσως το πιο δύσκολο να προβλεφθεί. Η αυξανόμενη ζήτηση για σεξ εκτός γάμου σχεδόν σίγουρα οδήγησε στην ευρεία υιοθέτηση της αντισύλληψης. Ενδέχεται η αλλαγή στη στάση απέναντι στον γάμο -με την αποσύνδεση σεξουαλικής οικειότητας και οικογένειας- να έχει ήδη ξεκινήσει και να οδηγεί στην υιοθέτηση της τεχνολογίας sexbot, και όχι το αντίστροφο.
• Adshade, M. (2017). «Sexbot-Induced Social Change: An Economic Perspective». In John Danaher and Neil McArthur (Eds), Robot Sex: Social and Ethical Implications. Cambridge: The MIT Press. pp. 289-300
• Kollontai, A. (1977). Selected Writings. Trans. Alix Holt. New York: Norton.
