Γράφει ο Σπύρος Ευσταθόπουλος; Περιφερειακός Σύμβουλος Βόρειου Τομέα Αθηνών, Εντεταλμένος συντονιστής Περιφερειακού Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, ΕΣΠΑ και συγχρηματοδοτούμενων Ευρωπαϊκών Έργων, με τον Συνδυασμό «Νέα Αρχή για την Αττική»
Η σχέση του ανθρώπου με τον χώρο άλλαξε ριζικά κατά τον 20ό αιώνα. Οι πόλεις μας, ως συγκεντρώσεις ανθρώπων, οικοδομημάτων, θεσμών και υπηρεσιών, αναμφίβολα προσέφεραν και προσφέρουν σημαντικά οφέλη. Η ποσότητα, η ακρίβεια και η ανθεκτικότητα είναι κυρίως χαρακτηριστικά των βιομηχανικών προϊόντων. Η ισορροπία, η αρμονία, η ωραιότητα και η αμοιβαιότητα είναι όμως στοιχεία της αισθητικής δυναμικής η οποία είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση ενός ανθρώπινου οικοσυστήματος αναγκαίου για την ευημερία, την κοινωνική και την πολιτιστική ανάπτυξη των κατοίκων.
Όσο μας ενδιαφέρει λοιπόν η προστασία του Περιβάλλοντος και του φυσικού τοπίου, θα πρέπει να μας ενδιαφέρει και ο δημόσιος αστικός χώρος, γύρω από τον οποίο κινείται η κοινωνική αστική ζωή.
Το Περιβάλλον όμως και πιο συγκεκριμένα το αστικό, το οποίο είναι κάτι περισσότερο από τη Φύση, υποφέρει από την έλλειψη σεβασμού μας. Και όταν λέμε Περιβάλλον δεν εννοούμε μόνον ό,τι βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας, αλλά και ό,τι υπάρχει πίσω από την πλάτη μας, κάτω από τα πόδια μας, πάνω από το κεφάλι μας. Την αίσθηση του ανέμου, της βροχής, της μυρωδιάς και των ήχων.
Οι πλατείες με τη γυμνή τους όψη έχουν υποβαθμιστεί σε χώρους στάθμευσης. Οι πεζοί τρέχουν να σωθούν από τα αυτοκίνητα, σαν τους ηττημένους μπροστά στον νικητή. Οι φυσικοί ήχοι είναι ελάχιστα διακριτοί και καταπνίγονται από τους μηχανικούς, που διαπεραστικοί εισβάλλουν παντού ολοένα και περισσότερο.
Οι κακότεχνες εμπορικές πινακίδες, τα καυσαέρια και τα ηλεκτρικά καλώδια που μαστιγώνουν το οπτικό μας πεδίο αποδεικνύουν ότι το Περιβάλλον δεν περιλαμβάνει μόνον όσα ανήκουν στη Φύση, αλλά και όσα ανήκουν στον πολιτισμό.
Ο φωτισμός π.χ. μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως ένα μέσο που βοηθά στην αναγνώριση ή που παρέχει ασφάλεια, αλλά και ως τρόπος εισαγωγής του θεατρικού στοιχείου στο Περιβάλλον. Ένα συνηθισμένο κτίριο ή ένας κοινότατος δρόμος μπορούν να μεταμορφωθούν σε ένα παράξενο κόσμο, γεμάτο από εντυπωσιακά ανάγλυφα και έντεχνες σκιές.
Το τοπίο δεν είναι μόνον εικόνα. Είναι χώρος, χρόνος και δράση. Είναι το συναισθηματικό κλίμα που αυτό δημιουργεί. Θεωρώ ότι το να πλάθεις την ποιότητα της ημέρας είναι μεγάλη τέχνη. Απαιτεί όμως αλλαγές που να ενθαρρύνουν την αναζωογόνηση της κοινωνίας. Ας μεριμνήσουμε να γίνουν, επιτέλους, οι πόλεις μας πιο φιλικές, πιο καθαρές, πιο πράσινες την ημέρα και πιο ασφαλείς, ήρεμες και μαγικές τη νύχτα, πολύτιμες για τους πολίτες τους.
H Περιφέρεια Αττικής έχει ήδη προωθήσει μια σειρά από δράσεις προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση: Έχει ήδη ξεκινήσει από την Πεντέλη και το Ψυχικό η υπογειοποίηση των καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος μέσης τάσης και η απομάκρυνση πυλώνων υψηλής τάσης από τον αστικό ιστό (ΔΕΔΔΗΕ), αφαιρούνται σε τακτική βάση τα διαφημιστικά λάβαρα από τις κολώνες των μεγάλων οδικών αρτηριών, αντικαθίστανται σταδιακά οι λαμπτήρες με led νέας τεχνολογίας, αναβαθμίζονται τα τούνελ, οι πεζογέφυρες. Και έπεται συνέχεια….
Επειδή το «περιβάλλον» ενσωματώνει την ανθρώπινη παρουσία και δράση και αποτελεί το σημείο τομής πολλών σημαντικών αξιών, προσδιορίσαμε συνοπτικά εκείνες των οποίων τη διατήρηση επιθυμούμε. Είμαι, λοιπόν, υπέρ μιας αστικής οικολογίας που μέσα από μια δυναμική ισορροπία θα συνδυάζει τη λειτουργικότητα με την αισθητική.
