Γράφει ο Αναστάσιος Αγγ. Στέφος – Ειδικός γραμματέας Π.Ε.Φ. αντιπρόεδρος του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
Πρόκειται για τον μέγιστο ναό της Ελλάδας, το λεγόμενο Ολυμπείον (96 μ. μήκος και 40 μ. πλάτος), του οποίου οι εργασίες ανοικοδόμησης άρχισαν τον 6ο π.Χ. αιώνα, επί Πεισίστρατου και ολοκληρώθηκαν 650 χρόνια αργότερα.
Το 132 μ.Χ. ο φιλέλληνας αυτοκράτορας Αδριανός, κατά τη διάρκεια των πανελληνίων αγώνων, τον αφιέρωσε στον Ολύμπιο Δία, τοποθετώντας, στο εσωτερικό του ναού, κολοσσιαίο χρυσελεφτάντινο άγαλμα του θεού, αντίγραφο του αντίστοιχου αγάλματος της Ολυμπίας, έργο του Φειδία. Οι Αθηναίοι, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, έστησαν, τεράστιο ανδριάντα του Αδριανού, όπισθεν του ναού. Από τους 104 κορινθιακούς κίονες (ύψους 17 μ.) έχουν απομείνει μόνο 15, ο ένας πεσμένος από κεραυνό.
Ο Γεώργιος Δροσίνης στην αυτοβιογραφία του «Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου» αναφέρει τους κίονες ως κολόνες και την περιοχή ως τόπο πολιτικών συγκεντρώσεων των Αθηναίων, κυρίως, όμως, για να γιορτάσουν την Καθαρά Δευτέρα, τα Κούλουμα, με αποκριάτικο γλέντι, όπως γίνεται σήμερα στον λόφο του Φιλοπάππου:
Μασκαράδες και πολίται στις κολόνες να βρεθείτε!
Αναφέρει, επίσης, ότι γύρω από τους πελώριους κίονες του ναού υπήρχαν και υπαίθρια καφενεδάκια, με ωραία θέα, στα οποία προσέφεραν τον καλοψημένο ερατεινό καφέ και διέθεταν ακόμη και αργιλέ.
«Βαριά ξαπλωμένος εις του Διός τους στύλους σαν θεριακλής Σουλτάνος τον αργιλέ ρουφάω», αναφέρει ο Γεώργιος Σουρής, εκδότης του «Ρωμηού», στην αρχή του ποιήματός του «Στους Στύλους». Η μακρινή, άλλωστε, θέα του Κοιμητηρίου (σήμερα Α’ Νεκροταφείο) ενέπνευσε και τον Δημήτριο Παπαρρηγόπουλο να γράψει το περίφημο ποίημα «Ο φανός του Κοιμητηρίου Αθηνών» (βλ. «Φάνης Κωστόπουλος, «Γεώργιος Δροσίνης. Αποχρώσεις από το έργο του και τη ζωή του». Φ.Μ.Δ., Κηφισιά 2020).
