Γράφει η Πέγκη Φαράντου: Διδάκτωρ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών – Συγγραφές – Ζωγράφος
«Ρωτάνε, να πούμε, να μάθουνε για μένα τι σόι άνθρωπος είμαι, πως είναι το σχέδιό μου, αν είμαι θαλασσινός και τούτο και κείνο. Αδελφέ μου αν σου αρέσει η συντροφιά μου, έλα εκεί που πηγαίνω, έλα να νοιώσεις μαζί μου τα ωραία έργα του Θεού, τον θησαυρό που έχουνε μέσα τους κρυμμένον οι απλοί άνθρωποι…».
Με αυτά τα λόγια, ο Φώτης Κόντογλου, μιλά για τον εαυτό του, στο κείμενο με τίτλο «Δροσίσετε την ψυχή σας στην καλωσύνη και αγιότητα». Μας προσκαλεί να πάμε μαζί του εκεί που πηγαίνει και να δούμε τα έργα του Θεού. Μας προσκαλεί να δούμε μαζί του σημεία στον κόσμο που ο άνθρωπος συνήθως προσπερνά αδιάφορα. Όλα αυτά που ο Θεός έπλασε με σοφία για τον άνθρωπο και που ο συγγραφέας δεν σταματά ποτέ να αναφέρει.
Τα σημεία αυτά, στα κείμενα του Φώτη Κόντογλου, δεν είναι μόνο περιγραφές εικόνων αλλά ολόκληρα ταξίδια. Σε αυτά τα ταξίδια βλέπεις την Ελλάδα μέσα από τα μάτια του συγγραφέα, νιώθεις την αλμύρα της θάλασσας, τη μυρωδιά του κάμπου, τα ζώα, τα φυτά, συνομιλείς με απλούς ανθρώπους που δεν φοβούνται να σου προσφέρουν ένα κέρασμα, σταματάς να δεις ένα ηλιοβασίλεμα. Παρατηρείς μαζί του έναν ναυτίλο που ταξιδεύει στο πέλαγος.
«Αυτό το παράξενο ζωύφι σαν είναι μπουνάτσα, ανεβαίνει στη φάτσα του νερού κι ανοίγει σαν να ‘ναι πανί ένα πετσί που το ‘χει διπλωμένο μέσα στο τσόφλι του, και ταξιδεύει σα βαρκούλα», μας περιγράφει στο κείμενο «Μια έμορφη ψυχή». Πόση ώρα θα παρατηρούσε το «παράξενο αυτό ζωύφι» μέχρι να αποτυπωθεί στο γραπτό του!
Καθώς όμως ταξιδεύεις μαζί του, νιώθεις να είσαι μέσα σε ένα πλοίο που όλο και απομακρύνεται από τον κόσμο που περιγράφει. Ψάχνεις τις ανοιχτές αυλόπορτες και τις βρίσκεις κλειστές, ψάχνεις την απλότητα στους ανθρώπους και δεν τη συναντάς. Ψάχνεις να βρεις τους ναυτίλους που ταξιδεύουν σαν βαρκούλες στη θάλασσα και δεν είναι πουθενά.
Ο κόσμος άλλαξε και άφησε να χαθούν οι ναυτίλοι μαζί και τόσα άλλα. Ο κόσμος άλλαξε, η προσοχή είναι στραμμένη σε διαφορετικά σημεία. Κανείς δεν θα πρόσεχε πια έναν μικρό ναυτίλο. Η προσοχή δεν στρέφεται πλέον στον κόσμο αλλά στο εγώ. Η φωτογραφική μηχανή στρέφεται στο εγώ και προσπαθεί με κάθε τρόπο να δείξει την τελειότητά του. Η βιομηχανία της ομορφιάς έχει βάλει τον άνθρωπο να αγωνίζεται να είναι αρεστός ανάλογα με τα πρότυπά της. Ο σύγχρονος άνθρωπος ξοδεύει τεράστια ποσά για να σταματήσει τον χρόνο, τη φθορά και να φτιάξει την εικόνα του. Τα πρόσωπα γεμίζουν με χημικά και μοιάζουν ψεύτικα, τα χέρια αποκτούν μεγάλα νύχια και δυσκολεύονται να αγγίξουν, χειρουργεία βάζουν και βγάζουν από το ανθρώπινο σώμα ανάλογα με τη βούληση του πελάτη. Χιλιάδες φωτογραφίες και αυτοφωτογραφίες (selfies) αποδεικνύουν την επιτυχία, την ευτυχία και την ομορφιά. Ο κόσμος άλλαξε, αλλάζει συνεχώς, με μεγάλη ταχύτητα και προσπερνά με ευκολία ό,τι δεν τον αφορά.
Ευτυχώς η αλλαγή αυτή δεν είναι μονόδρομος για όποιον δεν θέλει να ακολουθήσει. Ένας ναυτίλος εξακολουθεί να κολυμπά στη θάλασσα, ένα μικρό πουλάκι κελαηδάει κάθε πρωί σε κάποιο κλαδί, ένα λουλούδι κάθε μέρα ανθίζει. Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που ο λόγος τους δεν κρύβει συμφέρον. Κείμενα που εξακολουθούν να λένε αλήθειες, ψάλτες που συνεχίζουν να δοξολογούν τον Θεό στην Εκκλησία. Σε έναν άλλο κόσμο η ομορφιά δεν είναι αυτή που διαφημίζουν τα ινστιτούτα, αλλά αυτή της ψυχής του ανθρώπου. Ομορφιά που δεν σταματά να λάμπει και να στρέφεται με αγάπη και ενδιαφέρον για κάθε τι μικρό που συμβαίνει στον κόσμο…
