Πρώτα σημειώθηκε η άγρια επίθεση από «αγνώστους» κατά του Κωστή Χατζηδάκη, που είχε ως αποτέλεσμα να διακομιστεί αιμόφυρτος ο πρώην υπουργός της ΝΔ στο νοσοκομείο. Ελάχιστους μήνες μετά ήρθε το γιαούρτωμα του τέως αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Θεόδωρου Πάγκαλου. Λίγο αργότερα προέκυψαν οι μαζικότατες συγκεντρώσεις των λεγόμενων «αγανακτισμένων» στην πλατεία Συντάγματος με τις μούτζες και τα υβριστικά συνθήματα να κατευθύνονται προς τη Βουλή ως μια μικρή εκδίκηση για τις πολιτικές διαχείρισης της οικονομικής κρίσης.
Έπειτα, το 2012 υποστήκαμε ως κοινή γνώμη ένα σοκ, όταν είδαμε ότι η ελεύθερη λαϊκή έκφραση στις απανωτές κάλπες του Μαΐου και του Ιουνίου είχε δώσει το αδιανόητο ποσοστό του 7% στους τραμπούκους της Χρυσής Αυγής με τα ακλόνητα εθνικοσοσιαλιστικά πιστεύω. Και αν η συσσωρευμένη λαϊκή οργή ήταν μια δικαιολογία για το εκλογικό αποτέλεσμα του Μαΐου, μέχρι τις εκλογές του Ιουνίου είχε μεσολαβήσει ο τραμπουκισμός της πάντοτε μαχητικής βουλευτού του ΚΚΕ, Λιάνας Κανέλλη, από τον οξύθυμο χρυσαυγίτη βουλευτή Ηλία Κασιδιάρη. Αυτή η πρωτοφανής ενέργεια έτυχε ομόθυμης καταδίκης από τον πολιτικό κόσμο αλλά μία μεγάλη μερίδα πολιτών έσπευσε να δικαιολογήσει τον Κασιδιάρη με επιχειρήματα όπως ότι «η Κανέλλη σπάει τα νεύρα» ή «είναι ανυπόφορη» και συμπέρασμα ότι «καλώς έπαθε ό,τι έπαθε».
Ενώ το μένος κατά της πολιτικής ελίτ έμοιαζε εύλογο ανεξαρτήτως του πόσο ακραίες ήταν οι εκδηλώσεις του, λίγοι ήταν αυτοί που διέκριναν πως όλα τα παραπάνω περιστατικά ήταν κομμάτια ενός ενιαίου παζλ εκχυδαϊσμού και εκφασισμού της κοινωνίας μας. Ίσως η πρώτη φορά που χρειάστηκε να δούμε την αλήθεια κατάματα ήταν τον Απρίλιο του 2013, όταν έγινε πρωτοσέλιδο η ντροπιαστική ιστορία των Μπαγκλαντεσιανών εργατών στα χωράφια της φράουλας στη Μανωλάδα Ηλείας, οι οποίοι είχαν αποκομίσει τραύματα από καραμπίνες επειδή είχαν το θράσος να ζητήσουν τα δεδουλευμένα τους. Μεμονωμένο περιστατικό; Ίσως πρωτοφανές ως προς την ωμότητά του. Αλλά και πριν από αυτό, ποιός αγνοούσε τις ιστορίες για τους Αλβανούς μετανάστες, οι οποίοι δούλευαν ανασφάλιστοι στις βαμβακοφυτείες της Θεσσαλίας και έφταναν να συλλαμβάνονται για παράνομη είσοδο στη χώρα μετά από καταγγελίες των εργοδοτών τους που δεν ήθελαν να πληρώσουν τα δεδουλευμένα μεροκάματά τους;
Τώρα, πριν λίγες μέρες, γράφτηκε ο θλιβερός επίλογος στην υπόθεση της εξαφάνισης του 20χρονου φοιτητή Βαγγέλη Γιακουμάκη, ο οποίος είχε πολλάκις πέσει θύμα εκφοβισμού και άγριων επιθέσεων εντός της σχολής του και της πανεπιστημιακής εστίας. Δεν αντέδρασε κατάλληλα και τελικά οδηγήθηκε στην αυτοχειρία. Συγχρόνως, η αμείλικτη στατιστική πραγματικότητα δηλώνει πως τουλάχιστον 1 στους 4 μαθητές Γυμνασίου έχει υποστεί bullying. Τα δήθεν χαριτωμένα πειράγματα στον «χοντρό», τον «κοντό», τον «σπυράκια», την «αδελφή» ή το «φυτό» μπορεί να στιγματίζουν ψυχές, αλλά δεν προξενούν εντύπωση, διότι θεωρούνται αμελητέα σε σύγκριση με τα επίσης συχνά κρούσματα σωματικής βίας κατά συμμαθητών.
Κι αν προς τα παιδιά απαιτείται ένας βαθμός επιείκειας, δικαιολογίες δεν μπορούν να υπάρξουν για τους τραμπούκους συμφοιτητές του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Όπως, ακόμη, στερεύει ο νους από δικαιολογίες για τους πολυάριθμους ψευτόμαγκες που ξυλοφορτώνουν τις συζύγους ή τις συντρόφους τους ξανά και ξανά, ψάχνοντας διέξοδο για τα νεύρα και τις ανασφάλειές τους. Όπως, φυσικά, προκαλούν αηδία τα εκατοντάδες περιστατικά βάναυσης θανάτωσης αδέσποτων σκυλιών και γατιών από πάσης λογής ψυχανώμαλους ανά την επικράτεια, που προσπαθούν να εκτονώσουν διάφορα απωθημένα, επιδιδόμενοι σε έναν ελεεινό συναγωνισμό μοχθηρότητας. Η ωμή βία έχει πολλά πρόσωπα και πολλά θύματα…
Όμως πρώτο βήμα προς την εδραίωση του αυταρχισμού είναι η ανοχή προς τις εκδηλώσεις του. Άλλωστε, καθώς φαίνεται, αρκετοί στο μικρόκοσμο της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων γνώριζαν το πρόβλημα του Βαγγέλη αλλά κανείς δεν βρήκε το χρόνο, τη διάθεση ή το θάρρος να καταγγείλει το οτιδήποτε.
Το επόμενο στάδιο προς την εξαχρείωση είναι η αυξανόμενη εξοικείωση με φαινόμενα που κανονικά θα έπρεπε να προκαλούν αποστροφή, με τη χυδαιότητα και με τη συνολική νοοτροπία του, «γιατί έτσι μου γουστάρει». Αλήθεια, πόσοι είναι αυτοί που έχουν τείνει χείρα συμπόνιας προς κάποιο «παιδί των φαναριών», που αδίστακτα εξωθήθηκε στην επαιτεία από τους γονείς του; Πόσοι έχουν αντιδράσει στις καταλήψεις των Πανεπιστημίων και στα διάφορα μικροπολιτικά παιχνίδια που κατά καιρούς παίζονται πάνω στο κουφάρι της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Πόσοι έχουν αρνηθεί πεισματικά να σταθμεύσουν στη σηματοδοτημένη θέση ΑΜΕΑ ακόμα και αν αυτό είχε ως συνέπεια μερικούς παραπάνω γύρους για την εξεύρεση θέσης στάθμευσης;
Είναι πλέον ολοφάνερο πως οι σπόροι του φασισμού ήταν φυτεμένοι στην ψευτοσυντηρητική νεοελληνική κοινωνία πολύ πριν γίνει βίωμα το Μνημόνιο, που πλέον μετονομάστηκε σε «Συμφωνία» από τους κυβερνώντες μας. Ο άξεστος αντικοινοβουλευτισμός της Χρυσής Αυγής είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα μιας βαθιάς αξιακής κρίσης και έφτασε να λειτουργεί και ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τον εξαγνισμό της συλλογικής συνείδησής μας.
Στον απόηχο της αυτοκτονίας του Βαγγέλη Γιακουμάκη νιώθουμε οργή και λύπη αλλά αυτό δεν αρκεί. Είναι καιρός να αφαιρέσουμε το πέπλο της υποκρισίας. Τραμπουκισμοί, αυταρχισμός, χυδαιότητα και βία εντοπίζονται -στη μία ή την άλλη μορφή τους- στις περισσότερες εκφάνσεις της ζωής και τα περισσότερα θύματα παραμένουν ανώνυμα. Υπήρχαν προτού γίνει μόδα ο όρος «bullying». Θα υπάρχουν όσο υπάρχει ανοχή. Αλλά ανοχή ίσον συγκάλυψη και συγκάλυψη ίσον συνενοχή.
Kωνσταντίνος-Αντώνιος Γρίβας
Ασκουμενος δικηγόρος δ.σ.α.
