Στην Ελλάδα κανείς ποτέ δεν αναγνωρίζει τα λάθη του. Σε ό,τι αφορά στις επιβεβαιώσεις και διαψεύσεις των προβλέψεων που επίσημα κατατέθηκαν την τελευταία εικοσαετία, επικρατεί ένα απολαυστικό θέατρο του παραλόγου. Κάποιοι «ειδικοί» εξαφανίστηκαν, άλλοι προσαρμόστηκαν (αργά και βασανιστικά…) στην πραγματικότητα (αφού είναι δύσκολο να την αλλάξουν…) και ορισμένοι… θαρραλέοι επιμένουν στις ίδιες μπαρούφες, που πανηγυρικά έχουν διαψευστεί.
Και, τι γίνεται με τους λίγους που επιβεβαιώθηκαν; Μήπως τους ζήτησε κανείς συγγνώμη για τις… ειρωνείες που είχαν εισπράξει όλα αυτά τα χρόνια; Είχαμε κάποιου είδους αναγνώριση, για όσα τολμούσαν (σε πείσμα της «πολιτικώς ορθής» άποψης…) να προβλέψουν;
Κάθε άλλο! Η «κριτική» που ασκείται, ακόμη και σήμερα, σε όσους υπογραμμίζουν την πλήρη χρεωκοπία (οικονομική, πολιτική, ηθική, πολιτιστική) του συστήματος θυμίζει αμετανόητα μικρά παιδάκια, που επιμένουν να κάνουν σκανταλιές!
Με… δικά τους λόγια
Αποφασίσαμε, λοιπόν, να χρησιμοποιούμε όλο και πιο συχνά «δανεικές» απόψεις επωνύμων. Τόσο αυτών που (ως μικρή μειοψηφία, ακόμη και τώρα!) έχουν αντιληφθεί την σοβαρότητα της κρίσης, όσο και των (εξίσου ολίγων, πλέον…) που εμμένουν στις αποτυχημένες «αναλύσεις» τους, είτε με ασυνάρτητες «λογικές», είτε με επιστροφή σε αφοριστικές προπαγάνδες (ποιος Πάγκαλος;) που ανθούσαν πριν από 5-6 δεκαετίες.
Η δημοσίευση αυτών των «αποφθεγμάτων» έχει διττή χρησιμότητα. Αφενός προσθέτει «εγκυρότητα», αφετέρου επιτρέπει την αβίαστη εξαγωγή συμπερασμάτων από τους αναγνώστες μας, δίχως τη δική μας κουραστική «καθοδήγηση».
Eric Hobsbawm
Ο εβραϊκής καταγωγής διάσημος ιστορικός δεν ανήκε σ’ αυτούς που είχαν προβλέψει την κρίση. Κάθε άλλο! Είχε σαφώς εγκαταλείψει κάθε ελπίδα σοβαρών αλλαγών και σε ηλικία λίγο πριν τα 90(!), δεν περίμενε ότι θα βίωνε τα συγκλονιστικά γεγονότα που συνδέονται με την κατάρρευση του νεοφιλελευθερισμού (και όχι μόνο…).
Όμως ο Hobsbawm (92 χρονών σήμερα!), ήταν τουλάχιστον εξαιρετικά μαχητικός αντίπαλος του συστήματος και από τους λίγους που επισήμαναν επίμονα ότι η απουσία του αντίπαλου δέους (υπαρκτός σοσιαλισμός) έφερε κυρίως δυσμενή αποτελέσματα.
Ο σοφός αυτός άνθρωπος (που, επιμένουμε, δεν τόλμησε καν να σκεφτεί ότι το «πανίσχυρο» σύστημα ήταν υπό κατάρρευση!) συνεχίζει και σήμερα να αρθρογραφεί, πάντα από την οπτική γωνία της «αριστερής σοσιαλδημοκρατίας», της παλιάς καλής εποχής. Σε πρόσφατο άρθρο του στον «Guardian», με τον εύγλωττο τίτλο «Το μέλλον ανήκει στις μικτές οικονομίες», δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να… αναλύει όσα έγραφε η «ΑΜΑΡΥΣΙΑ» ήδη από το 1999!!!
«Ζήσαμε τις προσπάθειες υλοποίησης των δύο βασικών μοντέλων: τις κεντρικού σχεδιασμού οικονομίες σοβιετικού τύπου και τις άνευ ουδενός περιορισμού και ελέγχου οικονομίες της ελεύθερης καπιταλιστικής αγοράς. Οι πρώτες κατέρρευσαν το 1990. Οι δεύτερες καταρρέουν τώρα, ενώπιόν μας»!
Ο Hobsbawm θεωρεί, όπως κι εμείς, ότι η σημερινή κρίση είναι χειρότερη (ασύγκριτα, λέμε εμείς) από εκείνη του 1930 και αποκλείει την επιστροφή στα δύο παλιά συστήματα, με την μορφή που τα ζήσαμε. «Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι πρέπει να υποτιμήσουμε τα εντυπωσιακά κοινωνικά και πνευματικά επιτεύγματα των καθεστώτων σοβιετικού τύπου», λέει ο τίμιος ιστορικός, καθιστώντας ακόμη πιο έκθετους τους γελοίους «δημόσιους κατήγορους» του επίσημου αντικομμουνισμού.
«Κατηγορώ» της σοσιαλδημοκρατίας
«Μέχρι την κατάρρευση της ελεύθερης αγοράς, που άρχισε το περασμένο έτος, ακόμη και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και τα άλλα μετριοπαθή αριστερά κόμματα παραδέχονταν όλο και συχνότερα την επιτυχία του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς. Στην οικονομική τους πολιτική, ο Μπλερ και ο Μπράουν θα μπορούσαν να θεωρηθούν η Θάτσερ με παντελόνια»!
Με σταράτα λόγια εξηγεί και τις αιτίες των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων της Βρετανίας: «Απορρύθμισε τις αγορές της, πούλησε τις βιομηχανίες της, ανέστειλε τα μέτρα για τόνωση των εξαγωγών της και επένδυσε στην ανάδειξή της σε παγκόσμιο κέντρο χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Γι’ αυτό και η κρίση της βρετανικής οικονομίας είναι ολέθρια και η ανάκαμψή της πολύ πιο δύσκολη».
Το «δια ταύτα»
Τι προτείνει ο Hobsbawm; «Η οικονομική ανάκαμψη είναι το μέσον και όχι ο σκοπός. Σκοπός είναι οι ζωές των ανθρώπων, οι ευκαιρίες και οι ελπίδες τους. Αν οι άνθρωποι που ζουν στο Λονδίνο δεν ζουν καλά, δεν μας αποζημιώνει το ότι αποτελεί παράδεισο για τους βαθύπλουτους.
Μπορούν οι άνθρωποι να βρουν αξιοπρεπή δουλειά; Αν όχι, τι σημασία έχουν όλα αυτά τα πολυτελή εστιατόρια; Βρίσκουν καλά σχολεία για τα παιδιά τους; Αν όχι, τότε δεν έχουν νόημα τα αναγνωρισμένα πανεπιστήμια που εκτρέφουν νομπελίστες.
Το κριτήριο της προόδου δεν είναι ιδιωτικής φύσης, αλλά δημόσιας. Αυτό σημαίνει δημόσια μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία, που να στοχεύει στη βελτίωση του κοινωνικού συνόλου. Αυτή είναι η βάση για την πρόοδο και όχι την μεγιστοποίηση των κερδών. Ακόμη και η προστασία του περιβάλλοντος προϋποθέτει την απομάκρυνση από την ελεύθερη αγορά και την στροφή στη συλλογική δράση»!
Χρήστος Φωτιάδης
