Ήταν το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου, του τραγικού έτους 1989. Η τύχη του ευρωπαϊκού σοσιαλιστικού πειράματος είχε ήδη κριθεί. Το πολυδιαφημισμένο «γκρέμισμα του τείχους» οι αναίμακτες αντεπαναστάσεις, το ξεπούλημα των «αδελφών χωρών» απ’ τον Γκορμπατσόφ, ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Για την ίδια την Σοβιετική Ένωση απέμεναν μόλις δυόμιση χρόνια, μέχρι να κατέβει απ’ το Κρεμλίνο το σφυροδρέπανο, στ’ όνομα του οποίου είχαν καταγραφεί ασύλληπτοι ηρωισμοί, μέσα από μια πολυτάραχη διαδρομή. Πίσω της άφηνε εποποιείες και λάθη, λάθη από εσφαλμένες εκτιμήσεις, αλλά και από τον μανιασμένο πόλεμο που είχε κηρύξει στο σοσιαλιστικό πείραμα ο πανίσχυρος καπιταλισμός.
Σειρά στις αντεπαναστατικές ανατροπές είχε πάρει η Κίνα. Μια χώρα που δοκιμάστηκε πάρα πολύ από «περίεργες» επιλογές του μεγάλου ηγέτη της και είχε οδηγηθεί σε βαθειά εχθρότητα με τον ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό πόλο. Γενικός γραμματέας του κόμματος ήταν το 1989 ο Ζάο Ζιγιάνγκ, γνωστός και ως ο «Κινέζος Γκορμπατσόφ»! Επικεφαλής της δεξιάς πτέρυγας του ΚΚΚ και θιασώτης της πλήρους καπιταλιστικοποίησης, με πρόσχημα τον πολυκομματισμό και τις γνωστές «ελευθερίες». Ναι, αυτές που (μεταξύ άλλων…) μετέτρεψαν τις κάποτε υπερήφανες γυναίκες της ΕΣΣΔ σε παραδουλεύτρες (οι πιο τυχερές) ή σε πόρνες…
Στην κόψη του ξυραφιού
Η αντεπανάσταση εγκαταστάθηκε στην κεντρική ιστορική πλατεία του Πεκίνου, «συμπτωματικά» λίγες μέρες μετά την (πρώτη και τελευταία) επίσκεψη του Γκορμπατσόφ στο Πεκίνο! Μέρες ολόκληρες, χιλιάδες κόσμου διαδήλωναν εκεί, με στόχο ασαφή. Ακόμα και σήμερα, δυτικοί αναλυτές που σέβονται την αλήθεια δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν ποιες ήταν οι δυνάμεις που -με τίμια αφέλεια- στόχευαν πράγματι σ’ ένα καλύτερο σοσιαλιστικό μέλλον και ποιοι ήταν ανάμεσά τους οι «χειριστές» αυτών των ελπίδων. Πολλοί απ’ τους «ηγέτες» των κινητοποιήσεων βρέθηκαν κατόπιν στις ΗΠΑ, κάποιοι άλλοι όμως ανήκουν σήμερα στην «νεοαριστερή» πτέρυγα του ΚΚΚ.
Ανεξάρτητα από τις εξαιρετικά λεπτές αυτές αναλύσεις, που ίσως χρειαστούν δεκαετίες για την ολοκλήρωσή τους, γεγονός παραμένει ότι η Κίνα βρέθηκε ένα βήμα πριν την καταστροφή. Κι αν τότε η «κυρίαρχη άποψη» έλεγε ακριβώς το αντίθετο, τα είκοσι χρόνια που μεσολάβησαν έκριναν την αλήθεια.
Ένα σημαντικό λιθαράκι στην επιβεβαίωσή της βάζει και ένα βιβλίο που εμφανίζεται ως «απομνημονεύματα» του Ζάο Ζιγιάνγκ. Σύμφωνα με τους εκδότες, πρόκειται για απομαγνητοφώνηση εκμυστηρεύσεων του ανατραπέντος ηγέτη, που μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος, έζησε σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Αν πράγματι είναι αυθεντικές οι εξομολογήσεις του Ζάο, τότε φαίνεται ότι τον χαρακτήριζε η ίδια «αφέλεια» που διέκρινε τον… αυθεντικό Γκορμπατσόφ: «Το μόνο που ζητούσαν από εμάς αυτοί οι άνθρωποι ήταν να διορθώσουμε τα σφάλματά μας. Δεν προσπαθούσαν να ανατρέψουν το πολιτικό σύστημα», εμφανίζεται να λέει! Είκοσι χρόνια αργότερα, η συντριπτική πλειοψηφία του 1,3 δισ. Κινέζων γνωρίζουν καλά ποια θα ήταν η τύχη τους, αν η «κινεζική περεστρόικα» κατάφερνε να επιβληθεί εκείνον τον δραματικό Ιούνιο…
Χρήστος Φωτιάδης
