Οι παλαιότεροι αναγνώστες θα θυμούνται ασφαλώς το ταξίδι μας στην Ινδονησία και την πεποίθησή μας ότι η χώρα αυτή που τότε (2003) βρισκόταν στο περιθώριο των διεθνών εξελίξεων, θα αποτελέσει σύντομα άλλη μία ανερχόμενη περιφερειακή υπερδύναμη.
Μία και πλέον δεκαετία αργότερα, η Ινδονησία αποτελεί δραστήριο μέλος του G20 ενώ τον περασμένο Απρίλιο οργάνωσε στην πόλη Μπαντούγκ μία εντυπωσιακή όσο και συμβολική «Συνδιάσκεψη Ασίας – Αφρικής». Εντυπωσιακή, επειδή συμμετείχαν ηγέτες 109 (!) κρατών από τις δύο ηπείρους, 16 χώρες-παρατηρητές και 25 διεθνείς οργανισμοί! Συμβολική, επειδή πριν 60 ακριβώς χρόνια είχε γίνει στην ίδια πόλη η πρώτη διηπειρωτική συνάντηση! Θυμίζουμε ότι εκείνη η πρωτοβουλία είχε ως έμπνευση τον αδικοχαμένο ηγέτη της Ινδονησίας Σοεκάρνο, που ανατράπηκε με λουτρό αίματος και δολοφονήθηκε από την αμερικανοκίνητη δικτατορία του πραξικοπηματία Σουχάρτο!
Ο μισός πλανήτης!
Τα δεδομένα έχουν αλλάξει αρκετά, σε σχέση με τη συνάντηση του 1955. Σύμφωνα με εκτιμήσεις που δημοσιεύτηκαν σε ειδησεογραφικά πρακτορεία όπως το κινεζικό «Σινχουά», σήμερα, οι χώρες των δύο ηπείρων έφτασαν πέρυσι να παράγουν το 37,5% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής, έχοντας αυξηθεί 47 φορές σε σχέση με τη δεκαετία του 1970. Ο πληθυσμός τους ξεπερνά κατά πολύ το 50% του πλανήτη. Το πιο σημαντικό είναι ότι στην ασιατική και την αφρικανική γη εντοπίζονται πλέον μερικές από τις πιο σημαντικές ανερχόμενες δυνάμεις παγκοσμίως , σε οικονομική, γεωπολιτική και στρατιωτική ισχύ, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ινδονησία, αλλά και η Νότια Αφρική, η Νιγηρία, η Αίγυπτος. Δυνάμεις που ανασκουμπώνονται, για να «αξιοποιήσουν» σε περιφερειακό αλλά και διεθνές επίπεδο τις ανακατατάξεις που γεννά η παρατεταμένη και βαθιά καπιταλιστική κρίση, αλλά και τους υψηλούς ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης, τα μεγάλα περιθώρια συγκέντρωσης κεφαλαίου, το πολυάριθμο και νεαρό εργατικό δυναμικό, τον τεράστιο και σε μεγάλο μέρος ανεκμετάλλευτο φυσικό πλούτο που έχουν να επιδείξουν.
Η Κίνα άτυπος ηγέτης
Στις εργασίες εγκρίθηκαν τρία ντοκουμέντα: Το «Μήνυμα του Μπαντούνγκ», η «Διακήρυξη για την Παλαιστίνη» αλλά και η «Διακήρυξη για την αναζωογόνηση της «Νέας Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης Ασίας Αφρικής» («New Asian African Strategic Partnership» – ΝΑΑSP). Σύμφωνα με ρεπορτάζ ασιατικών ΜΜΕ, σε αυτά διατυπώνεται απογοήτευση, επειδή οι οικονομικές σχέσεις των δύο περιοχών δεν έχουν εξαντλήσει τη δυναμική τους.
Η προσπάθεια «αναζωογόνησης» της ΝΑΑSP, που είχε υπογραφεί το 2005, αποτυπώνει ότι τα ανερχόμενα μονοπώλια των δύο περιοχών επενδύουν σημαντικά στην ενίσχυση της δράσης τους στις ασιατικές και αφρικανικές αγορές, αναζητούν τρόπους να «αντιμετωπίσουν» την παρουσία των πολυεθνικών κολοσσών της Δύσης. Δεν είναι τυχαία η επισήμανση που έκανε ο Πρόεδρος της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε, ότι οι ασιατικές και αφρικανικές χώρες «δεν πρέπει να αρκούνται πια σε ρόλο εξαγωγών πρωτογενών προϊόντων και εισαγωγών τελικών προϊόντων».
Μεγάλη γκάμα
Κύριοι κλάδοι στους οποίους θα κατευθυνθούν οι επενδύσεις είναι πρώτα από όλα αυτοί των Υποδομών και της Ενέργειας, που αντικειμενικά καλούνται να παίξουν κρίσιμο ρόλο για την ενίσχυση της βιομηχανίας, την αντιμετώπιση καθυστερήσεων και ελλείψεων που μέχρι σήμερα αποθάρρυναν αρκετές επενδύσεις (π.χ. εξαιτίας απουσίας σύγχρονων μεταφορικών δικτύων). Γι’ αυτό, άλλωστε, και η ατζέντα της Συνδιάσκεψης περιείχε ειδική συνάντηση με θέμα την ανάπτυξη «Έξυπνων Πόλεων», όπως βαφτίζονται μικρότερα ή μεγαλύτερα αστικά και βιομηχανικά κέντρα όπου παρέχονται σχεδιασμένα μια σειρά κίνητρα για τις επιχειρήσεις: Φτηνότερη ενέργεια, λιμάνια και αεροδρόμια, πιο «ευέλικτη» εργατική νομοθεσία, σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα κ.ά.
Με δεδομένους και τους άξονες που έθετε η NAASP το 2005, επενδύσεις αναμένονται και στους τομείς της «διατροφικής ασφάλειας» και του τουρισμού. Κρίσιμο εργαλείο για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων θα έχει η νεοσύστατη Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών (ΑΙΙΒ), στην ίδρυση της οποίας πρωτοστάτησε η Κίνα, ενώ και η Ινδονησία διεκδικεί κεντρικό ρόλο.
Η Κίνα σε τροχιά ηγέτη
Είναι εμφανές ότι η Κίνα προσδοκά να εξασφαλίσει σημαντική ώθηση για τα ιδιαίτερα σχέδιά της, με κύριο τους «Δρόμους του Μεταξιού» που φιλοδοξεί να ενώσουν Δύση και Ανατολή, εξασφαλίζοντας συν τοις άλλοις ένα καλό «πόστο» σε περιοχές με κρίσιμη γεωστρατηγική θέση στο χάρτη, όπως οι πύλες από και προς την ενεργειακά πλούσια Μέση Ανατολή. Οι εξελίξεις θα αλληλεπιδράσουν με τους συσχετισμούς δύναμης όχι μόνο στον οικονομικό τομέα, αλλά και σε άλλους, αφού, για παράδειγμα, η κινεζική παρουσία σε κρίσιμα λιμάνια παρέχει στο Πεκίνο και στρατιωτικά πλεονεκτήματα!
Όσο για τους Δυτικούς (μέχρι πρότινος…) «παγκόσμιους επικυρίαρχους», η νέα αυτή πρωτοβουλία αποτελεί άλλο ένα κακό νέο, αφού διαφαίνεται η περαιτέρω υποβάθμιση των έως πρότινος κυρίαρχων οργανισμών ελέγχου της παγκόσμιας οικονομίας (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα κ.λπ.).
