Είναι γνωστές οι στενές μας σχέσεις με το Ιράν. Τόσο ο εκδότης όσο και ο υπογράφων το έχουμε επισκεφτεί με επίσημη πρόσκληση, ενώ στο κτήριο της εφημερίδας μας έχουν διεξαχθεί αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις με τη συνεργασία της ιρανικής πρεσβείας. Είναι φυσικό, λοιπόν, να παρακολουθούμε πολύ στενά τις πρόσφατες θετικές εξελίξεις γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα της μεγάλης και ιστορικής αυτής χώρας.
Ο ιστορικός του μέλλοντος ίσως κατατάξει το άνοιγμα του Ομπάμα προς το Ιράν δίπλα στην ιστορική προσέγγιση των Νίξον – Κίσινγκερ προς τη μαοϊκή Κίνα – στρατήγημα που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην έκβαση του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και στην «απογείωση» της Κίνας σε οικονομικό επίπεδο! Επί δεκαετίες, οι ΗΠΑ στήριζαν την περιφερειακή στρατηγική τους στη Μ. Ανατολή σε δύο σταθερούς πυλώνες: το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία. Όμως ο βασικός εχθρός των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή είναι πλέον οι σουνίτες τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», οι οποίοι ενισχύθηκαν από κύκλους της Σαουδικής Αραβίας και άλλων σουνιτικών κρατών, για να αποτελέσουν πια έναν σύγχρονο μεσαιωνικό εφιάλτη για ολόκληρο τον Κόσμο!
Η έξοδος του Ιράν από τη διεθνή διπλωματική καραντίνα θα έχει άμεσες ευεργετικές συνέπειες στην οικονομία του. Η πρώτη τονωτική ένεση θα έρθει με την πρόσβασή του σε περιουσιακά στοιχεία της τάξης των 100 δισ. ευρώ, τα οποία είχαν δεσμευτεί στο εξωτερικό. Αμέσως μετά τη συμφωνία, οι υπουργοί Εξωτερικών Γερμανίας και Γαλλίας έσπευσαν στην Τεχεράνη, συνοδευόμενοι από εκπροσώπους μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, προκειμένου οι χώρες τους να «πλασαριστούν» σε προνομιακές θέσεις, ενόψει του ράλι επενδύσεων που αναμένεται στο Ιράν μετά την άρση των κυρώσεων. Όμως την πρώτη θέση στο βάθρο των νέων οικονομικών συμφωνιών θα έχουν ασφαλώς η Ρωσία και δευτερευόντως η Κίνα, χώρες που στήριξαν πολύπλευρα το επί δεκαετίες απομονωμένο και υπονομευόμενο από τη Δύση και τους τοπικούς συνενόχους της Ιράν!
Τρεις βασικοί χαμένοι
Είναι φανερό ότι στο φόντο της ιστορικής αυτής συμφωνίας (που αποτελεί έσχατη ευκαιρία να απομείνει κάτι θετικό στην ιστορία από τη διεθνή δράση του Ομπάμα…) υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι. Στους πρώτους συγκαταλέγονται, όπως είπαμε, η Ρωσία και η Κίνα, αλλά και όσες χώρες ή κινήματα εκπροσωπούν το σιιτικό στοιχείο, δηλαδή ό,τι απέμεινε από τη Συρία και το Ιράκ, η Χεζμπολάχ και οι σιίτες της Υεμένης και του Μπαχρέιν.
Αντίστοιχα, μεγάλοι χαμένοι είναι οι δύο μεγάλες σουνιτιτκές δυνάμεις, Σαουδαραβία και Τουρκία, ενώ και το Ισραήλ εμφανίζεται… εθελοντικά ως «θιγέν». Όμως τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι εντελώς διαφορετικά αν στο τιμόνι της διακυβέρνησής του δεν κυριαρχούσαν τα ακραία εθνικιστικά στοιχεία υπό τον Νετανιάχου… Ποτέ άλλοτε στην ιστορία του το κράτος του Ισραήλ δεν ήταν τόσο απομονωμένο σε μια μεγάλη διεθνή κρίση. Οι ύστατες ελπίδες του Νετανιάχου ότι το αμερικανικό Κογκρέσο, όπου πλειοψηφούν οι Ρεπουμπλικανοί, θα μπλοκάρει τη συμφωνία, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποδειχθούν όνειρο θερινής νυκτός.
Στην πραγματικότητα, εκείνο που ανησυχεί το Ισραήλ δεν είναι ο εξωπραγματικός κίνδυνος επίθεσης από το Ιράν, αλλά το πραγματικό ενδεχόμενο σχετικής υποβάθμισης της δικής του αξίας χρήσης, έναντι του αμερικανικού παράγοντα, ιδιαίτερα όταν η στρατιωτική του δράση ευνοεί σαφέστατα τον ISIS, ακριβώς όπως και αυτή των άλλων δυο προαναφερθέντων σουνιτικών δυνάμεων.
Η σαουδαραβική αντίδραση περιορίζεται προς το παρόν στον πόλεμο του πετρελαίου και στο δειλό άνοιγμα προς τη Ρωσία. Η μείωση των τιμών του πετρελαίου χτύπησε βέβαια καίρια το αμερικανικό ενεργειακό σχιστολιθικό «καμάρι», δημιουργώντας και πολλά παράλληλα προβλήματα, όμως ταυτόχρονα πλήγωσε όλες τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες και –τελικά- την ίδια τη χώρα του ακραίου σαλαφιτικού Ισλάμ, που ανακοίνωσε για πρώτη φορά περιορισμούς στις δαπάνες της!!! Όσο για το ρωσικό «φλερτ», θα περιοριστεί προς το παρόν σε πωλήσεις ρωσικών αμυντικών συστημάτων, τουλάχιστον για όσο οι αναχρονιστές του Ριάντ θα συνεχίσουν να απαιτούν την απομάκρυνση του Άσαντ, ως προϋπόθεση για τη διακοπή της συνεργασίας τους με τους τζιχαντιστές…
Τέλος, τα ανάμεικτα συναισθήματα της Άγκυρας αποτυπώθηκαν στην πρώτη αντίδραση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος καλωσόρισε μεν τις προοπτικές που ανοίγει για τις τουρκικές επιχειρήσεις η αναμενόμενη άρση των κυρώσεων, δεν παρέλειψε όμως να σημειώσει τις ανησυχίες του για τον ρόλο που θα παίξει μια ενδυναμωμένη Ισλαμική Δημοκρατία στη συριακή κρίση. Οι δύο χώρες βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα, με το Ιράν να αποτελεί τον ισχυρότερο υποστηρικτή του Σύρου προέδρου Μπασάρ Άσαντ και την Τουρκία να ενισχύει τους σουνίτες αντικαθεστωτικούς αντάρτες! Αντίστοιχα, η πορεία εξομάλυνσης στις αμερικανοϊρανικές σχέσεις, αναπόφευκτα θα αλλάξει τους περιφερειακούς συσχετισμούς ισχύος, σαφώς υπέρ του Ιράν…
Χρήστος Φωτιάδης
