Την προηγούμενη βδομάδα, το λεκανοπέδιο πνίγηκε κυριολεκτικά από την κακοκαιρία. Τα έντονα καιρικά φαινόμενα μπορεί να είχαν προαναγγελθεί, αλλά αυτό που έπληξε τα βόρεια προάστια δεν το είχε προβλέψει κανένας. Ένα ασυνήθιστο για τα δεδομένα της Αττικής φυσικό φαινόμενο «χτύπησε» το πρωί της Πέμπτης 22 Οκτωβρίου το Μαρούσι, με έναν ανεμοστρόβιλο που σάρωσε την περιοχή στα σύνορά της με το Χαλάνδρι.
Ρεπορτάζ: Μαρία Πανάγου
Το αποτέλεσμα ήταν πολλά δέντρα να ξεριζωθούν και να πέσουν στους δρόμους, δημιουργώντας κυκλοφοριακό κομφούζιο, ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που έπεσαν πάνω σε παρκαρισμένα οχήματα. Το φαινόμενο ήταν ιδιαίτερα έντονο σε Τουρκοβούνια και Παλαιό Ψυχικό. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι δεν πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενο φαινόμενο στην Αττική, απλώς δεν το συναντάμε συχνά στην «καρδιά» των πόλεων.
«Είναι κάτι που σίγουρα θα ξαναδούμε στην Αττική και ενδεχομένως πιο έντονο», μας εξηγεί ο Μιχάλης Σιούτας, διδάκτωρ Μετεωρολογίας. «Πρόκειται για ένα φαινόμενο έντονο και συχνά επικίνδυνο, γι αυτό και η Πολιτεία πρέπει να λάβει μέτρα πρόληψης με έγκαιρες ενημερώσεις. Τα μέτρα τους πρέπει να λαμβάνουν και οι πολίτες», επισημαίνει ο κ. Σιούτας, κάνοντας σαφές ότι είναι επιβεβλημένο να μένουμε σε κλειστούς χώρους, όταν βλέπουμε ανεμοστρόβιλο και να μην παρασυρόμαστε από το πόσο θεαματικός είναι, προσπαθώντας να τον απαθανατίσουμε ή βιντεοσκοπήσουμε. «Επειδή συνοδεύεται πάντα από ισχυρές καταιγίδες και ανέμους, όταν βλέπουμε να ξεσπούν τέτοια φαινόμενα πρέπει να υποψιαζόμαστε ότι υπάρχουν πιθανότητες να εμφανιστούν και ανεμοστρόβιλοι. Γι’ αυτό σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν πρέπει να κινούμαστε στους δρόμους και σε ανοιχτούς χώρους».
Η τελευταία φορά που ανεμοστρόβιλος έκανε τόσο έντονη την παρουσία του σε κατοικημένη περιοχή -πριν από αυτήν της περασμένης βδομάδας- ήταν τον Ιούλιο του 2002,στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος».
Τα… προεόρτια
Η αλήθεια είναι ότι από τον Σεπτέμβριο παρατηρήθηκε αυξημένη δραστηριότητα στη χώρα μας, με τέσσερις ανεμοστρόβιλους και περισσότερους από 40 υδροστρόβιλους να εκδηλώνονται σε θαλάσσιες περιοχές. Ο καιρός μάς προειδοποιούσε ότι θα είναι άγριος περιστασιακά κι επικίνδυνος.
Βέβαια, στην Ελλάδα σημειώνονται ισχυροί ανεμοστρόβιλοι σε διάφορες περιοχές και η συστηματική έρευνα των τελευταίων δεκαπέντε ετών έχει αποδείξει ότι δεν είναι τόσο σπάνιο φαινόμενο, όσο θεωρείτο παλιότερα. Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια σημειώνονται κάθε χρόνο περίπου 15-20 σίφωνες ξηράς και περισσότεροι από 100 σίφωνες θάλασσας.
Οι ανεμοστρόβιλοι γενικά μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας. Οι εποχές μεγαλύτερης συχνότητας είναι το καλοκαίρι για τη Βόρεια Ελλάδα και ο χειμώνας για τη Νότια, ενώ την άνοιξη και το φθινόπωρο παρατηρούνται σε όλες τις περιοχές. Με μεγαλύτερη συχνότητα εμφανίζονται στο Ιόνιο και στα παράλια της Δυτικής Ελλάδας, ενώ αρκετά συχνά εμφανίζονται στις πεδινές περιοχές της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας.
Ο διδάκτωρ Μετεωρολογίας Μιχάλης Σιούτας μάς εξηγεί τι είναι και πώς προκαλείται το φαινόμενο:
«Οι ανεμοστρόβιλοι ή σίφωνες (tornado) είναι τοπικά φαινόμενα που εμφανίζονται στη διάρκεια ισχυρών καταιγίδων. Πρόκειται για τα πιο βίαια και καταστρεπτικά ατμοσφαιρικά φαινόμενα. Το πρώτο χαρακτηριστικό τους είναι η εμφάνιση ενός ισχυρού κονιορτοστρόβιλου στο έδαφος, ενώ σχεδόν ταυτόχρονα αναπτύσσεται νεφική χοάνη, η οποία κρέμεται σαν προβοσκίδα από ένα καταιγιδοφόρο σύννεφο. Συχνά οι ανεμοστρόβιλοι συνοδεύονται και από χαρακτηριστικό ήχο, παρόμοιο με διερχόμενου τρένου ή αεροπλάνου.
Το πέρασμά τους συνήθως διαρκεί λιγότερο από 10 λεπτά, με την ταχύτητα του στροβιλιζόμενου ανέμου να ξεπερνά τα 150 χιλιόμετρα την ώρα. Η καταστροφικότητα και η έντασή τους υπολογίζεται με την ευρωπαϊκή κλίμακα TORRO ή την αμερικανική κλίμακα FUJITA. Ένας τυπικός ανεμοστρόβιλος μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές, που αποτυπώνονται σε συγκεκριμένο «μονοπάτι» μήκους 5-10 χιλιομέτρων και πλάτους μέχρι 100 μέτρα ή περισσότερο. Οι ισχυροί ανεμοστρόβιλοι μπορεί να σπάσουν ή να ξεριζώσουν μεγάλα δένδρα, να καταστρέψουν υπαίθριους οικίσκους, αγροτικές εγκαταστάσεις, θερμοκήπια κ.λπ., να ανυψώσουν βαριά αντικείμενα, να μετακινήσουν αυτοκίνητα, να παρασύρουν υπόστεγα, στέγες σπιτιών. Μπορούν να προκαλέσουν επίσης το σοβαρό τραυματισμό, ακόμη και το θάνατο ανθρώπων, κυρίως εξαιτίας των παρασυρόμενων και εκτοξευόμενων αντικειμένων στη διάρκεια της σφοδρής ανεμοθύελλας.
Σίφωνες σχηματίζονται επίσης και πάνω από τη θάλασσα (waterspouts), οι οποίοι είναι λιγότερο ισχυροί συγκριτικά με τους σίφωνες ξηράς, ωστόσο και αυτοί είναι επικίνδυνοι, αφού μπορούν να ανατρέψουν βάρκες, να πλήξουν πλοία, να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές και όταν φτάσουν και προχωρήσουν στην ξηρά, ακόμη και θανάτους».
