Ο αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Αμαρουσίου και δημοτικός σύμβουλος της μείζονος μειοψηφίας Πέτρος Κούκουζας ήταν ο μοναδικός από τους ομιλητές κατά την συνεδρίαση του Σώματος για την αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση, ο οποίος υπεραμύνθηκε του «Κλεισθένη Ι», διαφωνώντας μόνο ως προς τον χρονικό διάστημα της δημόσιας διαβούλευσης.
Αναλυτικά, στην τοποθέτησή του είπε τα εξής:
«Ξεκινώντας την τοποθέτησή μου για το νομοσχέδιο που κατατέθηκε από το ΥΠ.ΕΣ. με θέμα τη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα ήθελα να διατυπώσω τη διαφωνία μου με τον τυπικό χρόνο διαβούλευσης που προβλέπεται έως τις 14.05.2018.
Θεωρώ πως αυτός ο χρόνος είναι λίγος ώστε οι αιρετοί αλλά και όλοι οι πολίτες να λάβουν ουσιαστική γνώση επί των διατάξεων του νομοσχεδίου, να υπάρξει πραγματική διαβούλευση στην κοινωνία και να διατυπωθούν προτάσεις που να οδηγήσουν σε ουσιαστικές βελτιώσεις και αποσαφηνίσεις.
Βέβαια ο ουσιαστικός χρόνος διαβούλευσης με τους φορείς θα είναι έως ότου κατατεθεί το νομοσχέδιο στη Βουλή περί τα τέλη Ιουνίου.
Φυσικά η πλειοψηφία της ΚΕΔΕ δε χρειάστηκε ούτε 5 ημέρες για να διατυπώσει την κάθετη και οριζόντια διαφωνία της και να ζητήσει την απόσυρση του νομοσχεδίου όπως εδώ και τρία χρόνια ο πρόεδρός της ζητά κατά καιρούς τις παραιτήσεις των Υπουργών της Κυβέρνησης.
Είμαι σε θέση να κατανοήσω απόλυτα την αρνητική στάση των συναδέλφων που δεν αποδέχονται το οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η χώρα και συνεπώς τις δεσμεύσεις της, οι οποίες δυστυχώς, κατά τη γνώμη μου, αποτελούν και τα όρια του νομοσχεδίου.
Όρια που είτε αφορούν στο Σύνταγμα είτε αφορούν στις δεσμεύσεις της χώρας ελέω μνημονίων και οικονομικής πολιτικής.
Υποθέτω πως η παραπάνω θεώρησή τους δεν τους εμποδίζει να αναγνωρίσουν πως η θέσπιση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος και στην Τ.Α. αποτελεί θετική και προπαντός δίκαιη παράμετρο του νομοσχεδίου και πραγματική τομή η οποία είμαι σίγουρος πως θα δικαιωθεί πλήρως από τις επόμενες γενιές.
Η λυσσαλέα επίθεση στην απλή αναλογική από την πλειοψηφία της ΚΕΔΕ είναι απόλυτα κατανοητή με τα μικροκομματικά κριτήρια που εκείνοι έχουν και το διακαή τους και αίολο πόθο για την ανατροπή της Κυβέρνηση.
Όμως οι αιρετοί και όχι μόνο, γνωρίζουν πως τουλάχιστον το αίτημα της καθιέρωσης της απλής αναλογικής ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα αίτημα του αυτοδιοικητικού κινήματος.
Όπως επίσης γνωρίζουν πως είναι το δικαιότερο σύστημα αφού αποτυπώνει τις επιλογές της κοινωνίας, ενώ το σημερινό εκλογικό σύστημα της απόλυτης κυριαρχίας του δημάρχου (ακόμα και εάν είναι μειοψηφία στην κοινωνία στον πρώτο γύρο των εκλογών), δεν εφαρμόζεται πια σχεδόν σε καμία ευρωπαϊκή χώρα.
Τελειώνοντας με το θέμα του εκλογικού νόμου, χωρίς να παραγνωρίζω τις δυσκολίες και τις δυσλειτουργίες που ενδεχομένως θα προκληθούν στον πρώτο καιρό της εφαρμογής του, πιστεύω πως θα συμβάλλει στην αποδυνάμωση του «ενός ανδρός αρχή», του δημαρχοκεντρικού συστήματος, προς όφελος της κουλτούρας των συνεργασιών, της συμμετοχής των πολιτών και τελικά της συνέργειας, που είναι απαίτηση και ανάγκη της σύγχρονης εποχής.
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι,
Στο άρθρο 76 που αναφέρεται στη συγκρότηση της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής φαίνεται πως ο αριθμός των συμμετεχόντων δημοτικών συμβούλων είναι ζυγός. Ελπίζω να πρόκειται για τυπογραφικό λάθος.
Η παντελής απουσία οποιασδήποτε ρύθμισης ανακατανομής αρμοδιοτήτων. μόνο λόγω της μη απόδοσης των αντίστοιχων πόρων στην Τ.Α. ελέω μνημονιακών δεσμεύσεων μπορεί να εξηγηθεί.
Όμως στα σχετικά άρθρα (203, 204) προβλέπεται πως
Α. εντός τεσσάρων (4) μηνών οι διυπουργικές επιτροπές που θεσπίζονται για πρώτη φορά, με κατοχυρωμένη τη συμμετοχή της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ θα προτείνουν θετικό ανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων,
Β. η ίδρυση της Μόνιμης Επιτροπής Αρμοδιοτήτων Τ.Α. η οποία θεσπίζεται και αυτή για πρώτη φορά, όπου συμμετέχουν η ΚΕΔΕ και η ΕΝ.ΠΕ. με δύο εκπροσώπους η καθεμία και έχει ως αντικείμενο την εξέταση κάθε νομοσχεδίου όλων των Υπουργείων που μπορεί να έχει κάποια επίδραση στην Τ.Α.
Χωρίς καμία αμφιβολία, ακόμα και από τους πολέμιους του νομοσχεδίου, τα παραπάνω αποτελούν θετικότατες και καινοτόμες διατάξεις, με αυξημένο το ρόλο και τη συμμετοχή της Τ.Α. στο κέντρο λήψης των αποφάσεων .
Στις δίκαιες αλλαγές, που προωθούνται με το νομοσχέδιο είναι η κατηγοριοποίηση των δήμων και των υπολογισμών των ΚΑΠ με ευρύτερα κριτήρια και όχι μόνο τα πληθυσμιακά (άρθρο 183). Έτσι θα ενισχυθούν αποφασιστικά και δίκαια οι μικρότεροι και με πολλά προβλήματα δήμοι της επαρχίας.
Κάπως έτσι φθάνουμε σε ένα κυρίαρχο ζήτημα προβληματισμού. Τα οικονομικά των δήμων. Μήπως η παραπάνω αναφερόμενη κατηγοριοποίηση φέρει τη μείωση των χρηματοδοτήσεων σε κάποιους δήμους ;
Πρώτα – πρώτα ας είμαστε σαφής : Για να έχει επιτυχία η νέα κατανομή των πόρων στους δήμους πρέπει να υπάρξει η διασφάλιση πως θα υπάρξει βελτίωση των οικονομικών όλων των δήμων.
Σε αυτό το σημείο, κατά τη γνώμη μου, το νομοσχέδιο θα αδικηθεί εάν δεν αναγνωστεί με τα παρακάτω δεδομένα της χρονιάς που διανύουμε:
-Αύξηση των ΚΑΠ κατά 5% για το 2018
-Προγράμματα ενίσχυσης των δήμων ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ I & II συνολικού ύψους για το 2018 740 εκ. € και 2δις € εντός της προσεχούς 5ετίας (μέσω δανείων από το Τ.π.Δ. που θα αποπληρώνονται από το Κράτος)
-Ενίσχυση των δήμων για την αποπληρωμή των χρεών μετά από τελεσίδικες αποφάσεις
-Κρατική οικονομική ενίσχυση πάνω από 150 εκ. € στους γονείς για να μην μείνει κανένα παιδί εκτός παιδικού σταθμού,
Τα παραπάνω δείχνουν χωρίς αμφιβολία το δρόμο που επιθυμεί να ακολουθήσει η Κυβέρνηση για την οικονομική ενίσχυση της Τ.Α. μέσα στις μνημονιακές συνθήκες και με το βλέμμα στην έξοδο από τα μνημόνια μετά τον Αύγουστο του 2018.
Εκτός όμως από τα παραπάνω χρειάζεται και η απόδοση των παρακρατηθέντων και η σταδιακή επαναφορά όλων των πόρων που έχασε η Τ.Α. (περίπου το 60% των πόρων της) όλα αυτά τα χρόνια τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια των μνημονίων.
Και όταν μιλάω για πόρους, δεν ξεχνώ και τους ανθρώπινους πόρους, την υπαρκτή και έντονα προβληματική υποστελέχωση των υπηρεσιών και τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτή,
Όμως οφείλουμε όλες και όλοι να αναγνωρίσουμε πως από την εποχή της απαγόρευσης των προσλήψεων, από τη εποχή των απολύσεων των δημοτικών αστυνόμων και των σχολικών φυλάκων (από τον νυν αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης) περάσαμε στην εποχή των προσλήψεων των 8.800 εργαζόμενων στην καθαριότητα με απόλυτα διαφανείς διαδικασίες και αξιοκρατία, εμποδίζοντας την ιδιωτικοποίηση του τομέα της καθαριότητας που επεδίωκαν ορισμένοι δήμαρχοι.
Και μια και μιλήσαμε για καθαριότητα το μυαλό μας πηγαίνει στις ανταποδοτικές υπηρεσίες και τα τέλη.
Το νομοσχέδιο προβλέπει την ένταξη στις ανταποδοτικές υπηρεσίες και του πράσινου, κατά τη γνώμη μου θετική εξέλιξη. Αλλαγή όμως υπάρχει και στις κατηγορίες των ανταποδοτικών τελών όπως και στη δυνατότητα ο ανώτατος συντελεστής να είναι ο δεκαπλάσιος του γενικού συντελεστή της κατοικίας.
Έτσι θα οδηγηθούμε είτε στη μείωση των δημοτικών τελών της κατοικίας είτε στην αύξηση των δημοτικών τελών των μεγάλων υπερτοπικής χρήσεως ακινήτων. Και προσέξτε «απαγορεύεται η με οποιονδήποτε χρήση ή δέσμευση των πόρων που προέρχονται από την είσπραξη του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας, φωτισμού και πρασίνου για την κάλυψη οποιουδήποτε άλλων δαπανών και υποχρεώσεων» (άρθρο 182)
Οπωσδήποτε θετική τομή αποτελεί η έναρξη της διαδικασίας αποδυνάμωσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (η οποία προστατεύεται από το Σύνταγμα), με τη θεσμοθέτηση του ελεγκτή νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας.
Θετικότατη τομή αποτελεί το πνεύμα ενίσχυσης των συμμετοχικών και συλλογικών διαδικασιών.
Τα τοπικά δημοψηφίσματα με αποφασιστικό χαρακτήρα,
η ενίσχυση του θεσμού της επιτροπής διαβούλευσης (εκλογή πολιτών μέσα από λίστα ενδιαφέροντος, σύγκληση τέσσερις φορές τουλάχιστον το χρόνο από τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου),ο δημοκρατικός έλεγχος ,η αναβάθμιση των τοπικών συμβουλίων, που μέχρι σήμερα είναι διακοσμητικά, δίνοντας τους την δυνατότητα διαχείρισης κονδυλίων για έργα της περιοχής τους.
και τέλος η αναγέννηση του θεσμικού ρόλου της Τ.Α. (η συμμετοχή της Κ.Ε.Δ.Ε σε διάφορες επιτροπές αποφάσεων μνημονεύεται πολλές φορές στο νομοσχέδιο)
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι
Άφησα τελευταίο το κεφάλαιο που αφορά στο ”ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ” το οποίο δεν καταργήθηκε όπως θα ήθελα προσωπικά, όμως δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε πως άλλαξε ριζικά.
Με την παράγραφο 10 του άρθρου 194 ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ I καταργούνται σημαντικές αρνητικές διατάξεις του νόμου 4093/2012 οι οποίες επαναλαμβάνονται στο άρθρο 4 του νόμου 4111/2013 που ενδεικτικά αναφέρουν:
“O O.T.A. που υπάγεται υποχρεωτικά στο Παρατηρητήριο συνεπάγεται την υποχρέωση εφαρμογής των παρακάτω παρεμβάσεων:
περιορισμό των προσλήψεων, αύξηση ιδίων εσόδων από φόρους και τέλη, αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής Τ.Α.Π. κ.α.
Κλείνοντας θα ήθελα να πω πως εάν ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ήταν ο νόμος που ψηφίστηκε ως «το μακρύ χέρι του μνημονίου», ο ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ I είναι ο νόμος που θα ψηφιστεί με το βλέμμα στη μεταμνημονιακή εποχή, χωρίς να λέω πως δεν λειτουργεί εντός των ασφυκτικών ορίων που έθεσαν οι μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας.
Είμαι αισιόδοξος πως τα επόμενα βήματα :
α) η έξοδος από τη μνημονιακή επιτροπεία
β) η Συνταγματική αναθεώρηση και
γ) ο “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ II“
θα οδηγήσουν στην πλήρη αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων και αναβάθμιση της Τ.Α. σε ελεγχόμενο μεν πολιτειακό θεσμό, ουσιαστικό συμμέτοχο στην ανάπτυξη.
Συμπερασματικά το νομοσχέδιο που κατέθεσε το Υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να αποτελέσει βάση για συζήτηση, κριτική και βελτίωση».