Δ. Σκλάβου- Μ. Μπακέα- Ν. Σαριδάκη στην «Α»: «Ελεύθερο σε κάνουν οι δεσμεύσεις σου»

Τις συναντώ Τετάρτη βράδυ επί σκηνής. Αριστοκρατικές, ταλαντούχες και δυναμικές, οι Δήμητρα Σκλάβου, Μαρία Μπακέα και Νικολέττα Σαριδάκη κλέβουν τις εντυπώσεις μου από το πρώτο λεπτό, βλέποντας να ερμηνεύουν τη ζωή και το έργο της αξεπέραστης Μαρίκας Νίνου, μιας από τις μεγαλύτερες φωνές του ελληνικού τραγουδιού.

Σε μια σκηνική παράσταση που συνδυάζει τη ζωντανή μουσική και την αφήγηση της ιστορίας της με έναν διπλό μονόλογο, οι τρείς γυναίκες κερδίζουν δικαιολογημένα το θερμό χειροκρότημα του κοινού.
Μετά το τέλος της παράστασης «Με φώναζαν ΝτελίΜαρίκα», συνομιλώ μαζί τους. Φανερά συγκινημένη -καθώς η φωνή της Νίνου μέσα από κασέτες της εποχής πρωταγωνιστούσε στο σπίτι της οικογένειάς μου- ζητώ να κάνουμε μια συνέντευξη. Εκείνες δέχονται.
Και καθώς τα φώτα της σκηνής σβήνουν, η Δήμητρα, η Μαρία και η Νικολέττα μάς μιλούν για τη δική τους Νίνου, για τη Νίνου που αγάπησαν και ενσαρκώνουν στο θεατρικό σανίδι.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΛΑΚΗ

Τι στάθηκε η αφορμή κυρία Σκλάβου ώστε να ασχοληθείτε και να γράψετε ένα έργο, «τιμής ένεκεν» στη ζωή και στην πορεία της αξεπέραστης Μαρίκας Νίνου;

Δήμητρα Σκλάβου: Η έμπνευση της στιγμής ήταν η αφορμή για να ξεκινήσω να γράφω για την Μαρίκα Νίνου. Κάτι με πήγε από μόνο του προς τα εκεί όταν ένα πρωί Κυριακής, έχω φτιάξει καφέ κι ακούω τυχαία ένα podcast της Σεμίνας Διγενή για τη Νίνου. Ακούω, ακούω και φτάνει μετά από ώρα σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο της «Οι Απείθαρχοι», όπου μιλά ο Ρολάν Μπαρτ με τη Νίνου. Και εκεί βλέπω τη Μαρίκα Νίνου μπροστά μου, με τα σκουλαρίκια της, με το χαμόγελό της, με τις κινήσεις της τις αυθόρμητες. Τη βλέπω να κοιτά τον Τσιτσάνη στο πάλκο, όπως αναφέρω στο κείμενό μου: «Μα σαν ανεβαίναμε στο πάλκο, το χαμόγελό μου κι η ματιά του φλογερά».

Αυτό ήταν η αφορμή να θέλω να μάθω για τη ζωή της. Επηρεάστηκα επίσης πολύ όταν ακούγοντας και διαβάζοντας για τη ζωή της έμαθα ότι η Μαρίκα Νίνου γεννήθηκε μεσοπέλαγα. Συνέπεσε λοιπόν τον ίδιο καιρό και το ναυάγιο της Πύλου και αυτό με άγγιξε, με εξόργισε, με πόνεσε, διότι 700 ψυχές βρέθηκαν στον πάτο της θάλασσας. Άντλησα κι από εκεί πικρή έμπνευση για να γράψω. Ευτυχώς εκείνη έφτασε στον Πειραιά. Κι επίσης είχα μουσικά ακούσματα από τη Νίνου από την παιδική μου ηλικία. Αυτοί ήταν βασικά οι λόγοι.

Πώς νιώθει μια καλλιτέχνιδα κυρία Μπακέα, όταν καλείται να σκηνοθετήσει αλλά και να φωτίσει αθέατες πλευρές επί σκηνής της σπουδαίας αυτής φωνής;

Μαρία Μπακέα: Σίγουρα, αρχικά, ένιωσα μεγάλη την ευθύνη, γιατί καλείσαι να μπεις σε στενά σοκάκια άλλοτε φωτεινά και άλλοτε σκοτεινά, στη ζωή κάποιου άλλου ανθρώπου, τον οποίον και δεν γνωρίζεις προσωπικά. Μετά ήρθε το δημιουργικό άγχος για το πώς θα το διαχειριστώ όλο αυτό. Εν τέλει σήκωσα μανίκια και είπα πάμε. Σε αυτό το σημείο ήρθε η συγκίνηση και το δέος.

Και οι τρεις ενσαρκώνετε επί σκηνής τη ζωή της. Εσύ, Δήμητρα, με τη Μαρία Μπακέα σε έναν διπλό μονόλογο και η Νικολέττα Σαριδάκη ερμηνεύοντας με τρόπο μοναδικό τραγούδια της που έχουν αφήσει εποχή. Ποια τα συναισθήματα; Εντοπίσατε κοινά στοιχεία προσωπικότητας ανάμεσα σε εσάς και εκείνη;

Μαρία Μπακέα: Οι άνθρωποι έχουμε μέσα μας τα πάντα, αρκεί να κινηθείς κάθε φορά προς κάποια κατεύθυνση, αρκεί να είσαι ανοιχτός και διαθέσιμος να φέρεις στην επιφάνεια στοιχεία του χαρακτήρα σου που ήδη έχεις. Με μια πρώτη ματιά θα σου πω ότι δεν μοιάζουμε σε τίποτα. Δουλεύοντας όμως τον χαρακτήρα βρέθηκα πολλές φορές να εκπλήσσομαι γιατί και εγώ έχω κινηθεί σε ανάλογη κατάσταση όπως η Νίνου, ή αντίστοιχα έχω σκεφτεί με τον ίδιο τρόπο.

Δήμητρα Σκλάβου: Συναισθήματα πολλά. Αφενός για τη ζωή της και πως αυτή αντανακλά πάνω μου. Αφετέρου για τη σκηνική παρουσία και ερμηνεία μας ως τριπλή εκδοχή της γυναίκας Μαρίκας Νίνου. Η ζωή της μου δίνει ένα σχήμα τεθλασμένης που ξεκινάει από πολύ χαμηλά, ανεβαίνει, ανεβαίνει και ξαναπέφτει απότομα. Αρχικά νοιώθω μια βαθιά ενσυναίσθηση για όλες τις καλές και κακές στιγμές της. Να πω για την αγωνία που νοιώθω αν θα ζήσει, πώς θα τα καταφέρει η ίδια και η οικογένειά της. Σαν κακό παραμύθι η ζωή της, που όμως σου δίνει από την αρχή την αίσθηση πως κάτι καλό θα γίνει… και γίνεται.

Κυριαρχεί με την τσαχπινιά της και το πείσμα της. Με το τσαγανό και τον αγώνα της. Πολλή δύναμη και μεγάλο κουράγιο μου δίνει. Περνάω πολύ καλά στη σκηνή μαζί της, όταν βρίσκεται στα μπουλούκια, όταν ξεκινάει το τραγούδι, όταν συναντάει τον Τσιτσάνη, τη Μαργαρώνη, τον Χιώτη, τον Μητσάκη, τον Περπινιάδη. Ακόμα κι όταν έρχεται η ρήξη με τον Τσιτσάνη, νιώθω όμορφα, νιώθω τη δύναμή της, την αισιοδοξία της. Όμως το ‘53 όλα αλλάζουν και η πορεία της παίρνει την κατηφόρα. Ο λυγμός ανεβαίνει στον λαιμό, νιώθω άβολα, πολλές φορές μού έρχονται κλάματα και σφίγγονται οι λέξεις.

Αυτός ο συνεχής αγώνας της Νίνου να αποδείξει ότι αξίζει, μου ταιριάζει εμένα. Νιώθω αγωνίστρια στη ζωή μου, τίποτα δεν μου χαρίστηκε μέχρι τώρα. Τίποτα δεν της χαρίστηκε και της Νίνου. Κι όταν γίνεται γνωστή δεν γίνεται υπερφίαλη και αλαζόνας. «Τον καταδεχόμουν εγώ τον κόσμο…» αναφέρω στο κείμενό μου. Μόνο με τον άνθρωπο δίπλα σου καλύπτεις τα κενά και προχωράς, μόνο με συντρόφους κοντά σου αλλάζεις ή προσπαθείς να αλλάξεις αυτό τον κόσμο και να τον κάνεις καλύτερο, να βάλεις ένα λιθαράκι.

Επίσης η Νίνου ήταν δοτική. Πήγε στην Αμερική όχι γιατί το ήθελε… Ναι πήγε, για την υγεία της, αλλά πήγε και γιατί έπρεπε να πάει εκείνη την εποχή, όταν η μάνα της κι ο αδελφός ήταν άρρωστοι.

Νικολέτα Σαριδάκη: Τα συναισθήματα μου είναι ανάμεικτα. Μια χαρμολύπη δηλαδή. Χαρά και ευγνωμοσύνη για το ταλέντο και τις ερμηνείες της, και λύπη για το τέλος και τη σύντομη ζωή της. Και ένα «γαμώτο» για το τι ακόμα θα μας είχε χαρίσει, αν είχε παραπάνω χρόνο. Όσο για κοινά, θα πω την ανείπωτη χαρά και ευχαρίστηση που έπαιρνε από την τέχνη της και που κι εγώ βιώνω κάθε φορά που τραγουδάω.

Ποιο το στοιχείο της προσωπικότητας της Μαρίκας Νίνου που σας μάγεψε περισσότερο;

Μαρία Μπακέα: Αυτό που περισσότερο με εντυπωσίασε από τον χαρακτήρα της είναι το πώς αντιμετώπιζε τις καταστάσεις στη ζωή της και πόσο στην άκρη αναγκαζόταν να βάλει την τρυφερή της πλευρά. προκειμένου να ανταπεξέλθει και σε κάποιες περιπτώσεις να επιβιώσει.

Δήμητρα Σκλάβου: Το πείσμα της. Σε όλα.

Νικολέτα Σαριδάκη: Θα έλεγα η επιμονή της. Ο τρόπος με τον οποίο προσέγγιζε τα μεγάλα ονόματα της εποχής για να της δώσουν την ευκαιρία της. Όχι παρακαλετά, σχεδόν απαιτητικά, και αυτό γιατί είχε το ταλέντο και το ήξερε. Αυτή η αυτοπεποίθηση, που λόγω εποχής και φύλου ήταν δυσεύρετη, εκείνη την είχε έμφυτη. Ήταν μπροστά από την εποχή της. Διεκδίκησε τη θέση στο μέχρι τότε αποκλειστικά ανδροκρατούμενο πάλκο, χωρίς να αυτολογοκριθεί και δίχως να της καίγεται καρφί για τα «λόγια του κόσμου».

Είστε τρεις σύγχρονες γυναίκες. Πώς θα χαρακτηρίζατε εσείς σήμερα τη Νίνου;

Μαρία Mπακέα: Νομίζω θα την τοποθετούσα στη σημερινή εποχή. Την θεωρώ πολύ σύγχρονη γυναίκα. Έκανε πράγματα στη ζωή της τα οποία ήταν εκτός εποχής σίγουρα. Δηλαδή το γεγονός ότι χώρισε από τον πρώτο της άντρα έχοντας ένα παιδί, είναι πολύ μεγάλο πράγμα για εκείνη την εποχή. Επίσης το γεγονός ότι έκανε ακροβατικά με αντίστοιχη ενδυμασία και παρουσίαζε τα νούμερά της στην ίδια της τη γειτονιά, σε οικεία πρόσωπα δηλαδή επίσης είναι ασύλληπτο. Τέλος η επιμονή της να εδραιωθεί σε έναν χώρο ανδροκρατούμενο ήταν εντυπωσιακή. Νομίζω θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε επαναστάτρια.

Δήμητρα Σκλάβου: Σήμερα θα τη χαρακτήριζα ματαιωμένη τη Μαρίκα Νίνου· μια γυναίκα, ματαιωμένη από τον έρωτα, ματαιωμένη κι από την ίδια τη ζωή πού ήταν τόσο σύντομη γι’ αυτήν. Αλλά και δυνατή. Κι αυτή τη δύναμη εισπράττω πάνω στη σκηνή μαζί της, δύναμη και αισιοδοξία, που παρά τις τόσες δυσκολίες στη ζωή της δεν το έβαλε κάτω.

Νικολέτα Σαριδάκη: Η Μαρίκα είναι πηγή έμπνευσης, όχι μόνο για την εκφραστικότητά της στο τραγούδι, αλλά κυρίως για την αφοβία της. Για το πώς κατάφερνε να ζει το εδώ και το τώρα μέχρι το τέλος της.

Το κοινό αγκαλιάζει με ιδιαίτερη χαρά και αγάπη τις παραστάσεις που αναδεικνύουν προσωπικότητες παλαιότερης εποχής που έχουν αφήσει δυνατό το στίγμα τους μέσα στον χωροχρόνο. Γιατί πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό;

Μαρία Mπακέα: Ίσως είναι η ανάγκη να ταξιδέψει, να ζήσει για λίγο σε εκείνη την εποχή. Η ανάγκη να βιώσει για λίγο, με τη βοήθεια του ηθοποιού προφανώς, εκείνα τα μεγάλα πράγματα που συνέβαιναν τότε. Είτε στα μαγαζιά, τη νύχτα, είτε στην προσωπική ζωή του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Τον θεατή τον αφορά το προσωπικό κομμάτι της ζωής του -όχι όμως με την έννοια της κλειδαρότρυπας- ο θεατής νιώθω πως θέλει να ακουμπήσει τη Μαρίκα στον ώμο, να της πει μπράβο σου τα κατάφερες· και δεν εννοώ την Μαρίκα ως λαϊκή ντίβα, αλλά την ΤρελοΜαρίκα της γειτονιάς που έφτιαχνε μοσχαράκι κοκκινιστό να γλείφεις και τα δάχτυλά σου.

Δήμητρα Μπακέα: Γιατί θεωρώ πως θέλουν να ζήσουν έστω και λίγο από τη ζωή τους, να περιπλανηθούν μέσα σε αυτήν.

Νικολέττα Σαριδάκη: Και ιδιαίτερα τις προσωπικότητες που έχουν και μουσική ιδιότητα. Νομίζω, επειδή η λαϊκή μουσική είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στη συλλογική μας συνείδηση ως λαός. Όποιο είδος μουσικής και να προτιμάμε, όλοι έχουμε σιγοτραγουδήσει τη «Συννεφιασμένη Κυριακή», για παράδειγμα, και έχουμε συνδεθεί ο καθένας προσωπικά με το στίχο και τη μουσική.

Τι κάνει αυτές τις προσωπικότητες διαχρονικές κυρία Μπακέα;

Η αυθεντικότητά τους. Η Μαρίκα Νίνου σε μια δύσκολη εποχή κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρό της.

Οι γυναίκες εν έτει 2024 είναι ελεύθερες;

Μαρία Μπακέα: Μετά από πολλούς αγώνες και κινητοποιήσεις θεωρώ πως υπάρχει μια εξέλιξη στο κομμάτι της ελευθερίας. Ο δρόμος όμως μπροστά μας είναι μεγάλος και τα εμπόδια σε αυτόν τον δρόμο είναι ακόμα πολλά.

Δήμητρα Σκλάβου: Ελεύθερο σε κάνουν οι δεσμεύσεις σου. Έτσι μου είχαν πει κάποτε και το κράτησα. Ελεύθερος/η/ο, λοιπόν για μένα είναι ο άνθρωπος που επιλέγει τις δεσμεύσεις του και πορεύεται καλά με αυτές.

Νικολέτα Σαριδάκη: Σίγουρα ως κοινωνία έχουμε κάνει κάποια βήματα, αλλά έχουμε μακρύ δρόμο ακόμα. Ζούμε σε μια χώρα που τα έμφυλα στερεότυπα και οι πατριαρχικές νοοτροπίες είναι βαθιά ριζωμένες και επηρεάζουν τις ζωές όλων μας. Ο αγώνας για την αλλαγή είναι αναγκαίος και συνεχόμενος, και ξεκινάει από μέσα μας.

Τι εύχεστε να συμβεί στον κόσμο αυτόν;

Μαρία Μπακέα: Θα ήθελα να διατηρηθεί η ευγένεια μεταξύ των ανθρώπων. Θα ήθελα να υπάρχει αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Όσο περισσότερο αντισταθούμε στην αποκτήνωση, τόσο καλύτερες θα είναι οι συνθήκες για όλους μας.

Δήμητρα Σκλάβου: Κάτι πολύ καλό, για να μπορέσει να ανατραπεί και να αλλάξει. Σίγουρα ελεύθερη σκέψη και ισότητα.

Νικολέτα Σαριδάκη: Εύχομαι να μπορέσουμε να ισορροπήσουμε και να μη μένουμε παθητικοί. Να μην αφήσουμε τον φόβο που προκαλείται από τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, να μας καταπιεί και να μη χάνουμε την ελπίδα μας και την ανθρωπιά μας.

INFO

Συγγραφέας: Δήμητρα Σκλάβου
Σκηνοθεσία: Μαρία Μπακέα
Πρωταγωνιστούν: Μαρία Μπακέα, Δήμητρα Σκλάβου
Άλλοι συντελεστές: Τραγούδι επί σκηνής: Νικολέττα Σαριδάκη
Μουσικοί επί σκηνής: Σπύρος Παλαιολόγος (κιθάρα) ,Γιάννης Σκλάβος (μπουζούκι)
Φωτογραφίες: Ηλίας Γεωργουλέας

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΩΣ: 17/4

Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Τετάρτη στις 21.00
Τιμές εισιτηρίων
Κανονικό 10€ , Φοιτητικό, Ανέργων, ΑΜΕΑ, Ατέλεια: 8€