Στις 27 Ιουνίου η Κινηματογραφική Λέσχη Βριλησσίων Cine – Δράση οργάνωσε και πραγματοποίησε μια πρωτότυπη προβολή. Συγκεκριμένα, στο προαύλιο του Β’ Γυμνασίου (Ταϋγέτου και Ξάνθης) πρόβαλε τις ταινίες «Το Χριστινάκι» και «Ο Θανατοποινίτης» που σκηνοθετήθηκαν αντίστοιχα από τον Χρήστο Παπαθανασίου και τον Κώστα Ξύδη, πρώην τρόφιμους του Σωφρονιστικού Καταστήματος Κορυδαλλού. Και οι δύο ερασιτέχνες σκηνοθέτες είχαν προηγουμένως παρακολουθήσει τη Σχολή Κινηματογράφου που λειτουργεί στο εν λόγω Σωφρονιστικό Κατάστημα του οποίου εμπνευστής και δάσκαλος είναι ο καταξιωμένος σκηνοθέτης του κινηματογράφου και της τηλεόρασης Αντώνης Κόκκινος. Η ΑΜΑΡΥΣΙΑ συνομίλησε με τον Αντώνη Κόκκινο και τον Χρήστο Παπαθανασίου (που ήδη είχε αποφυλακιστεί) οι οποίοι παρευρέθησαν στην εκδήλωση.
Επιμέλεια: Τάσος Μεργιάννης
Αντώνης Κόκκινος: «Μια από τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες της πορείας μου»
Παρά την μεγάλη εμπειρία του, πίσω από τις κάμερες ο σκηνοθέτης Αντώνης Κόκκινος αναφέρεται με τα κολακευτικότερα σχόλια για την εμπειρία του ως εμπνευστής και δάσκαλος της Σχολής Κινηματογράγου του Σοφρωνιστικού Καταστήματος Κορυδαλλού.
Πως εμπνεύστηκε το συγκεκριμένο πρόγραμμα και πως πείστηκαν οι αρμόδιοι φορείς ώστε να αντιμετωπίσουν θετικά την πρότασή σας;
Ο κόσμος πίσω από τα κάγκελα πάντοτε μου προκαλούσε το ενδιαφέρον ως δημιουργού Πως φτάνεις στην παραβατικότητα ,τι ελλείμματα σε ωθούν στο αδίκημα; Όταν πριν από χρόνια παίχτηκε μία ταινία μου στις φυλακές Κορυδαλλού συνειδητοποίησα στον υπερθετικό βαθμό αυτό που κάποτε είχε πει ο Μπαζέν. Οτι δηλαδή «ο Κινηματογράφος είναι ένα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο». Αποφάσισα λοιπόν ότι θέλω κάτι να κάνω για αυτό το κομμάτι της κοινωνίας μας. Έτσι, κατέθεσα πρόταση στο Υπουργείο Πολιτισμού η οποία έγινε αποδεκτή αφού προφανώς έγινε και αντιληπτό ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα βοηθούσε τους κρατούμενους σε πολλά επίπεδα
Πόσο σας επηρέασε η εμπειρία των αδελφών Ταβιάνι που γύρισαν σε ιταλικό σωφρονιστικό κατάστημα την ταινία «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» με ηθοποιούς αποκλειστικά κρατούμενους;
Την συγκεκριμένη ταινία την είδα μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος . Οπότε, γίνεται αντιληπτό ότι δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην σύλληψη και υλοποίηση του προγράμματος.
Πείτε μας μερικά στοιχεία για το ίδιο το πρόγραμμα…
Ήταν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα κινηματογραφικών μαθημάτων το οποίο πραγματοποιήθηκε επί 9 μήνες στο Σωφρονιστικό κατάστημα Κορυδαλλού και διήρκησε 8 ώρες εβδομαδιαίως στους άνδρες και 2 ώρες εβδομαδιαίως στις γυναίκες. Το πρόγραμμα των ανδρών περιελάμβανε μαθήματα όπως σκηνοθεσίας ,σεναρίου, διεύθυνσης φωτογραφίας και ηχοληψίας σε πρακτικό και θεωρητικό επίπεδο. Το πρόγραμμα των γυναικών περιελάμβανε μαθήματα μόνο σεναρίου. Τα μαθήματα στήριξαν ο διευθυντής φωτογραφίας Νίκος Βασιλόπουλος και ο ηχολήπτης Γιώργος Καρτάλος. Στόχος ήταν να περιγραφεί η διαδικασία παραγωγής μιας ταινίας από το αρχικό στάδιο που είναι η συγγραφή σεναρίου μέχρι το τελικό που είναι η εκτύπωση της κόπιας και η διανομή της.
Με την ολοκλήρωση των μαθημάτων ξεκίνησε η παραγωγή δύο ταινιών μικρού μήκους. Πρόκειται για τις ταινίες: «Το Χριστινάκι» και «Ο Θανατοποινίτης» στις οποίες συμμετείχαν όλοι όσοι παρακολούθησαν το πρόγραμμα. Το σενάριο και η σκηνοθεσία ανήκει σε δύο κρατούμενους, τον Χρήστο Παπαθανασίου («Το Χριστινάκι») και τον Κώστα Ξύδη («Ο Θανατοποινίτης»). Τέλος, στις γυναικείες φυλακές γράφτηκε ένα σενάριο στο οποίο συμμετείχαν όλες οι κρατούμενες που παρακολούθησαν το πρόγραμμα.
Πως κρίνετε την ανταπόκριση των κρατουμένων;
Η ανταπόκριση ήταν συγκινητική από την αρχή μέχρι το τέλος τόσο από τους Έλληνες όσο και από τους αλλοδαπούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, γεγονός που κατά την άποψη μου δικαίωσε το εγχείρημα.
Πως θα κρίνατε την στάση απέναντι στο συγκεκριμένο πρόγραμμα της διεύθυνσης των φυλακών;
Η διεύθυνση των φυλακών ,οι κοινωνικές υπηρεσίες και όλοι οι εργαζόμενοι στις φυλακές στάθηκαν αρωγοί στην προσπάθεια μας και μας διευκόλυναν με κάθε τρόπο.
Ποια είναι, κατά τη δική σας αντίληψη τα θετικά αποτελέσματα αυτού του εγχειρήματος;
Μία από τις βασικές επιδιώξεις του προγράμματος ήταν όσοι το παρακολουθήσουν να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις (θεωρητικές και πρακτικές) ώστε με την αποφυλάκιση τους να μπορέσουν να διεκδικήσουν θέσεις εργασίας στον οπτικοακουστικό χώρο .Μπορώ να πώ ότι ο στόχος αυτός επετεύχθη. Ένα δεύτερο θετικό αποτέλεσμα , σύμφωνα με την δήλωση των μαθητών-κρατουμένων ήταν ότι άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο παρακολουθούν πια μια ταινία. Διαθέτουν πια το βλέμμα ενός ειδικού και όχι ενός απλού θεατή. Επίσης, στα απολύτως θετικά προσμετράται η βελτίωση του επιπέδου επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ τους.
Με βάση τα αποτελέσματα θα θέλατε να συνεχίσετε αυτό το πρόγραμμα ή άλλα παρόμοια;
Επειδή αυτή η εμπειρία ήταν από τις πιο συγκλονιστικές και ταυτόχρονα δημιουργικές στην επαγγελματική μου πορεία, ασφαλώς και θα ήθελα να συνεχιστεί. Άλλωστε, έχω καταθέσει και σχετική πρόταση.
Θα θέλατε να αναφέρετε κάτι που σας συγκίνησε ιδιαίτερα στην διάρκεια του προγράμματος;
Οι δυνατές και συγκινητικές στιγμές του προγράμματος ήταν πολλές .Οι διαφορετικοί άνθρωποι, οι εντάσεις ,η γνήσια και ειλικρινής επικοινωνία είναι τα στοιχεία που κρατάω.
Ποια είναι τα άμεσα επαγγελματικά σας σχέδια σας;
Εδώ και πέντε χρόνια αγωνίζομαι να εξασφαλίσω χρηματοδότηση για την πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία μου με τίτλο: «Graffiti ιστορίες».
Χρήστος Παπαθανασίου: «Μέσω του προγράμματος, η ζωή στη φυλακή απέκτησε νόημα»
Ο σκηνοθέτης Χρήστος Παπαθανασίου, πρώην κρατούμενος και νυν αποφυλακισμένος ο οποίος σκηνοθέτησε την ταινία «Το Χριστινάκι» μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για την εμπειρία του.
Ως πρώην κρατούμενος, πόσο πιστεύετε ότι η ύπαρξη τέτοιων προγραμμάτων καλυτερεύει τις συνθήκες διαβίωσης στα σωφρονιστικά καταστήματα;
Τα κάνουν λίγο περισσότερο «σωφρονιστικά» από ότι «τιμωρητικά»; Πιστεύω ότι η ύπαρξη τέτοιων προγραμμάτων επιδρούν ψυχοσωματικά στον κρατούμενο. Φυσικά η επίδρασή τους συνδέεται με τον προσωπικό χαρακτήρα του κρατουμένου. Φυσικά και τα κάνουν λιγότερο τιμωρητικά, τώρα το σωφρονιστικό είναι μια έννοια η οποία μεταβάλλεται από κρατούμενο σε κρατούμενο και κανείς δεν ξέρει στο τέλος αν θα επιδράσουν ευεργετικά και πόσο, ώστε να καλύψει το χαμένο χρόνο της φυλακής.
Ποια ήταν τα κίνητρά σας για τη συμμετοχή στο συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Εγώ ήμουν ηθοποιός προ εικοσαετίας, απόφοιτος δραματικής σχολής, επομένως ήταν ο χώρος ο οποίος ως εκ θαύματος βρέθηκε μπροστά μου. Τώρα για τα άλλα παιδιά φυσικά και υπάρχει κίνητρο από πολλές απόψεις, όχι μόνο ως μελλοντική δουλειά αλλά και ως ένα ταξίδι στο χωρόχρονο του κινηματογράφου μέσα στη φυλακή. Το βασικό κίνητρό μου ήταν να περάσω μέσα από την ταινία συμβολισμούς οι οποίοι θα κάνουν το θεατή να αναρωτηθεί αν μπαίνεις στη φυλακή όντως δικαίως ή άδικα, διότι στη δικαιοσύνη και την αστυνομία λειτουργούν μηχανισμοί οι οποίοι κάνουν τους αστυνομικούς και τους δικαστές να ενεργούν όχι για το συμφέρον του πολίτη αλλά για ίδιους σκοπούς. Και φυσικά πάντα ήθελα να τελειοποιηθώ σα ηθοποιός και να εξειδικευτώ περισσότερο βγάζοντας και τη σχολή σκηνοθεσίας.
Πόσο επηρέασε τη καθημερινή σας ζωή στον Κορυδαλλό η συμμετοχή σας σ’ αυτό και ίσως σε κάποια άλλα προγράμματα που τρέχουν στα σωφρονιστικά ιδρύματα;
Φυσικά και επηρέασε, διότι η ζωή στη φυλακή απέκτησε νόημα. Ήταν σαν να ήσουν έξω, πετούσες σαν να ήσουν ελεύθερος, έκανες όνειρα, σκέψεις, σχέδια για το μέλλον μέσω του κινηματογραφικού προγράμματος, αλλά και μέσω των άλλων προγραμμάτων. Στη φυλακή το μυαλό σου, ύστερα από κάποιο διάστημα εγκλεισμού, παγώνει στο χωρόχρονο και την ημερομηνία την οποία μπήκες στη φυλακή και δεν εξελίσσεται. Επομένως, αυτός που ασχολείται με το πρόγραμμα σκηνοθεσίας αποκτά δικαίωμα στο ταξίδι και στη γνώση, γίνεται πιο συνεργάσιμος, πιο κοινωνικός. Φυσικά, όλα αυτά υπό την προϋπόθεση του «θέλω». Εάν ενεργοποιηθεί αυτός ο διακόπτης, όλα θα τρέξουν ομαλά και ευεργετικά, παρακάμπτοντας τον χώρο.
Όλα αυτά βοηθούν και τα άλλα προγράμματα που έχει ο Κορυδαλλός, όπως θεατρική σκηνή που ανεβάζει θεατρικά έργα υπό την αιγίδα του Εθνικού Θεάτρου, λυρική σκηνή υπό την αιγίδα της Λυρικής Σκηνής, με τρεις δασκάλες που σε μαθαίνουν να ποστάρεις τη φωνή σου, τις νότες και διάφορα όργανα (άρπα, τσέλο, ξυλόφωνο, πιάνο). Ακόμη, στις δραστηριότητες υπάρχει τμήμα ζωγραφικής, όπου μαθαίνεις να ζωγραφίζεις και να κάνεις πίνακες και, εάν θέλεις, γίνεται προετοιμασία για να δώσεις στην Καλών Τεχνών, τμήμα χειροτεχνίας, το οποίο περιλαμβάνει κεραμική, γλυπτική και κατασκευή μπιμπελό και κοσμημάτων, με τρίμηνες διαφορετικές θεματικές ενότητες, τμήμα κινηματογραφικών προβολών, τις οποίες ακολουθούν συζητήσεις, και ακόμα προσπάθεια να γυριστεί ταινία μεγάλου μήκους από τους κρατουμένους, αφού έχει γίνει κάποιο σενάριο από τους κρατουμένους, και γίνεται επεξεργασία, σε τακτά χρονικά διαστήματα, με γυναίκα επώνυμη σκηνοθέτιδα. Επίσης, υπάρχει το πρόγραμμα των ΙΕΚ με την ειδικότητα της γραφιστικής, και ακόμα υποστηρικτική και φροντιστηριακή γνώση σε μαθητές οι οποίοι θέλουν να δώσουν πανελλήνιες για να πετύχουν σε κάποια σχολή. Τέλος, υπάρχει Γυμνάσιο δεύτερης ευκαιρίας.
Πως κρίνετε την ανταπόκριση των κρατουμένων Ελλήνων και αλλοδαπών στο πρόγραμμα;
Η ανταπόκριση των κρατουμένων ήταν φοβερή και ενθουσιώδης. Περισσότεροι ήταν αλλοδαποί και φυσικά οι αλλοδαποί ήταν δυο σκάλες πιο συνεργάσιμοι από τους Έλληνες.
Πως θα κρίνατε την στάση της διεύθυνσης των φυλακών και των δεσμοφυλάκων στη διάρκεια του προγράμματος;
Η στάση της διεύθυνσης ήταν συγκινητικά φοβερή σε όλους τους τομείς των προγραμμάτων, από το διευθυντή μέχρι τον τελευταίο δεσμοφύλακα. Από τους κοινωνιολόγους και ψυχολόγους, έως και τους μάγειρες. Στη διάρκεια των ταινιών του προγράμματος σκηνοθεσίας του κυρίου Κόκκινου ήταν άψογοι όλοι τους μέχρι το τελευταίο λεπτό και προφανώς σε όλα τα παραπάνω προγράμματα τα οποία έχω αναφέρει, από το πρώτο λεπτό ως το τελευταίο.
Παρατηρώντας και τις δύο ταινίες βλέπουμε ότι οι συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές Κορυδαλλού είναι πολύ δύσκολες. Είναι όντως όπως παρουσιάζονται ή έχει κάτι βελτιωθεί;
Βεβαίως και οι συνθήκες είναι όπως παρουσιάζονται τόσο στις φυλακές Κορυδαλλού, όσο και σε άλλες φυλακές. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες και δεν έχει βελτιωθεί τίποτα, γιατί και οι ίδιες οι κτιριακές εγκαταστάσεις είναι τρισάθλιες.
Γνωρίζοντας ότι είστε πλέον αποφυλακισμένος θεωρείτε ότι η συμμετοχή σας στο πρόγραμμα βοήθησε 
στην επανένταξή σας στην κοινωνία και πώς;
Δεν μπορώ επακριβώς να εκφέρω γνώμη επ’ αυτού, διότι ο ένας χρόνος παραμονής δεν είναι αρκετός για να απαντήσω ακριβώς. Παρ΄όλα αυτά, συμμετείχα σε εφτά διαφορετικά καθημερινά προγράμματα των φυλακών. Κοιτάξτε, εγώ είμαι μια εξαίρεση, η οποία χρησίμευσε στο να φοιτήσω σε 7 διαφορετικές σχολές σε ένα χρόνο, πράγμα αδύνατο για έναν άνθρωπο, και συγχρόνως να συμμετέχει απ’ όλες τις πλευρές στην πραγματοποίηση δύο ταινιών, σαν σεναριογράφος, σκηνοθέτης, πρωταγωνιστής ηθοποιός στην πρώτη και σαν βοηθός σκηνοθέτη, ηθοποιός και ενδυματολόγος στη δεύτερη και πολλά άλλα. Ύστερα από τόσα εφόδια που πήρα (γιατί καθημερινά πήγαινα στις σχολές αυτές από τις 9 το πρωί έως τις 7 το απόγευμα για έναν χρόνο συγχρόνως σε όλες), φυσικό κι επόμενο είναι να χρησιμεύσουν στον έξω κόσμο, αλλά φυσικά για να ενεργοποιήσεις αυτές τις δεξιότητες πρέπει να το θες κιόλας.
Θα θέλατε να αναφέρετε κάτι που σας συγκίνησε ιδιαίτερα στην διάρκεια του προγράμματος;
Οι συγκινήσεις ήταν πολλές. Κυρίως συγκινήθηκα με τον τρόπο των κοινωνιολόγων, των ψυχολόγων και των καθηγητών και τον τρόπο αντιμετώπισης των κρατουμένων, ο οποίος ήταν αξιοσέβαστος απέναντι στους κρατούμενους.
