Στην 22η συνάντηση του σεμιναρίου «Σινεμά και Ιστορία» που οργανώνει το Cine Δράση συνεχίζεται η συζήτηση με θέμα Ρωσία-Ουκρανία, παρακολουθώντας και σχολιάζοντας τις ταινίες «Ταξίδι στην Κριμαία» του Νάριμαν Αλίεφ (2019) και «Ατλαντίς» του Βαλεντίν Βασιάνοβιτς (2019).
-Ταξίδι στην Κριμαία/Evge/ En Terre de Crimee
Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του 29χρονου Ναριμάν Αλίεφ, που έκανε πρεμιέρα στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» των Καννών, στρέφει το φακό του στην πολύπαθη Κριμαία και τους Τατάρους (τουρκόφωνοι μουσουλμάνοι) κατοίκους της. Μετά τον χαμό του μεγάλου του γιου στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, ο πεισματάρης Μουσταφά, αποφασίζει να μεταφέρει με συνοδό το μικρότερο παιδί του τη σορό στον τόπο καταγωγής τους, την Κριμαία (στο σπίτι όπως λέει και ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας «Evge»).
Οπτικά συναρπαστική ταινία δρόμου μινιμαλιστικής πλοκής, η οποία αποτυπώνει ρεαλιστικά, διακριτικά και έμμεσα την περίπλοκη σχέση δυο γενιών, καθώς και τη σχέση μιας ολόκληρης γεωγραφικής περιοχής με τους ανθρώπους της και την ιστορική κληρονομιά τους. Οι έννοιες του «σπιτιού», της «πατρίδας», του «ανήκειν» είναι κυρίαρχες σε αυτό το road movie που, με αφορμή τη μεταφορά ενός νεκρού, χαρτογραφεί την Ουκρανία του σήμερα, εντοπίζει τα ιστορικά και κοινωνικά κενά στην συχνά εχθρική ως και βίαιη αντιμετώπιση που έχουν οι δύο Τατάροι της Κριμαίας, αλλά ανοίγει και την εικόνα όπου, σε μια γωνιά του κόσμου, κάτω από τον εκτυφλωτικό ήλιο και την ανέμελη καθημερινότητα κρύβεται επιμελώς ένα μεγάλο τραύμα και ένα κατηγορώ προς κάθε κατεύθυνση. Η ταινία έχει πολιτικές διαστάσεις, αλλά η κύρια ιστορία της είναι η σχέση πατέρα-γιου και η , μια μικρότερης εμβέλειας αλλά ουδόλως διαμετρήματος σύγκρουση ανάμεσα σε δύο γενιές.
Πατέρας και γιος Μουσταφά και Αλίμ με τον βρίσκονται στην αντίθετη πλευρά του χρόνου, της Ιστορίας και του κόσμου. Ο Αλίμ ζει στο Κίεβο μια ελεύθερη ζωή, κοιτάζοντας μπροστά στο μέλλον μιας νέας εποχής, αφήνοντας πίσω του καταγωγές, θρησκείες και εθνικά τραύματα. Αυτά τα κουβαλάει στο κουρασμένο μεταφορικά και παθολογικά σώμα του ο Μουσταφά, αμετακίνητος θεματοφύλακας μιας παράδοσης που σκορπίστηκε στον αέρα τραγικών ιστορικών γεγονότων: απελάσεων και διωγμών. Το ίδιο κάνει και τώρα, απαιτώντας από τον Αλίμ να τον ακολουθήσει, θεωρώντας υποχρέωση του να αποχαιρετήσει τον αδελφό του, ακόμη ένα θύμα της απονενοημένης «ελεύθερης» ζωής στο Κιέβο κατά τον ίδιο.
Ουκρανία, Δραματική, 2019. Διάρκεια: 96′. Σκηνοθεσία: Ναριμάν Αλίεφ. Σενάριο: Ναριμάν Αλίεβ, Νορβούζ Χικμέτ, Μαρίσια Νικιτίουκ. Πρωταγωνιστούν: Ακτέμ Σεϊταμπλάεβ, Ρεμζί Μπιγιάλοβ, Βίκτορ Ζντάνοβ, Νάριγια Μπαριχασβίλι, Βερόνικα Λουκγιανένκο.
-Ατλαντίς/Atlantis
Βραβευμένη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και με άλλα 20 Βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ στο ενεργητικό της η ταινία υπήρξε και επίσημη επιλογή της Ουκρανίας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (2021).
Βρισκόμαστε στο 2025. Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει τελειώσει. Στην ανατολική Κριμαία, ο Σεργκέι και ο Ιβάν ζουν με το μετα-τραυματικό σύνδρομο των φρικαλεοτήτων που έχουν βιώσει τα προηγούμενα χρόνια. Στήνουν πεδία βολής στα περίχωρα του χαλυβουργείου που δουλεύουν και πυροβολούν αδιακρίτως για να εκτονώσουν αδιέξοδα την οργή τους. Οι συνάδελφοί τους τους θεωρούν παρίες, κομμάτι ενός παρελθόντος που προσπαθούν να ξεχάσουν. Μέχρι που ο Ιβάν αυτοκτονεί πέφτοντας στο παχύρρευστο μάγμα και το εργοστάσιο κλείνει επίσημα για «λόγους αναδιάρθρωσης», αλλά ουσιαστικά επειδή η περιοχή δεν πρόκειται να ανακάμψει ποτέ οικονομικά μετά την καταστροφή.
Ο Σεργκέι, προτιμά να ζει εξοστρακισμένος μέσα στα χαλάσματα, έχοντας χάσει την οικογένεια και όλους τους γνωστούς του. Τελικά βρίσκει δουλειά σε μια εταιρεία μεταφοράς νερού και κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην απέραντη και νεκρική ενδοχώρα συναντά ένα συνεργείο εθελοντών που ανακαλύπτει πτώματα στρατιωτών από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές και προσπαθεί να εντοπίσει την ταυτότητά τους προκειμένου να τα στείλει στις οικογένειές τους. Εκεί θα γνωρίσει την Κάτια, φοιτήτρια αρχαιολογίας, θα αποφασίσει να την βοηθήσει και εν μέσω των νεκρών που αποκαλύπτει η ομάδα ξαναζεί τη φρίκη του πολέμου, μέσα στην οποία αισθάνεται, ωστόσο, οικειότητα, γιατί αυτή είναι πλέον η δική του πραγματικότητα.
Ο Βαλεντίν Βασιάνοβιτς, σκηνοθέτης κυρίως ταινιών τεκμηρίωσης, είναι ίσως περισσότερο γνωστός ως διευθυντής φωτογραφίας μιας από τις πλέον σοκαριστικές ταινίες των τελευταίων χρόνων, της «Φυλής» του συμπατριώτη του Μίροσλαβ Σλομποσπίτσκι. Στο «Ατλαντίς», την πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του, εκτελεί χρέη παραγωγού, σκηνοθέτη, διευθυντή φωτογραφίας και μοντέρ και συνθέτει με τα πλέον ζοφερά χρώματα μια εφιαλτική μελλοντική εκδοχή της χώρας του ως μια no man’s land, η οποία έχει υποστεί μια ανεπανόρθωτη οικολογική καταστροφή. Μέσα σε αυτό το πνιγηρό πλαίσιο, η σαρκική ένωση του Σεργκέι με την Κάτια δεν έχει ρομαντικές αποχρώσεις, ούτε συμβολίζει τη νίκη της ζωής επί του θανάτου, αλλά έχει την απελπισία δύο αγριμιών. Η κάμερα θα γίνει για λίγο και πάλι θερμική, για να καταγράψει τη φλόγα που καίει μέσα τους, χωρίς καμία δραματουργική κορύφωση, πάντα με μια αποστασιοποιημένη και σε σημεία νοσηρή ψυχρότητα θα τους αφήσει στον ίδιο τόπο, επιζώντες σε μια «Ατλαντίδα» που παλεύει να μείνει στην επιφάνεια.
Ουκρανία, Πολεμικό Δράμα Φαντασίας, 2019. Διάρκεια: 108’. Σκηνοθεσία-Σενάριο: Valentyn Vasyanovych. Πρωταγωνιστούν: Andriy Rymaruk, Liudmyla Bileka, Vasyl Antoniak.
Παρακολούθηση Σεμιναρίου
Η παρακολούθηση του σεμιναρίου μπορεί να είναι είτε ζωντανή στο Στέκι της Δράσης (Πάρνηθος 21, Βριλήσσια) είτε διαδικτυακή μέσω της πλατφόρμας zoom εδώ:
Join Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/85422347324?pwd=RkVFaWpEQjVqUXlPY3hMMG52YXZaZz09
Meeting ID: 854 2234 7324
Passcode: 947205
