Γράφει ο Γεώργιος Γενετζάκης, φιλόλογος στο Χαλάνδρι
Η σκηνή διαδραματίζεται στη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο προαύλιο ομώνυμης Μονής, στην επαρχία. Προσκυνήματα νεκρωμένα στη διάρκεια του χειμώνα, ανασταίνονται για λίγες ώρες από επισκέπτες που συρρέουν απ’ όλη την Ελλάδα, άλλοι για να ξαναζήσουν παιδικά τους βιώματα, άλλοι για να εκπληρώσουν κάποιο τάμα και άλλοι για να γευτούν τη θρησκευτική παράδοση.
Τα μικρότερα παιδιά των προσκυνητών συνήθως είναι ανήσυχα, δεν κατανοούν εύκολα (και δικαιολογημένα) το νόημα της μυσταγωγίας και οι γονείς τους αναγκάζονται συχνά να τα παρατηρούν ευγενικά και χαμηλόφωνα. Αυτά ησυχάζουν για λίγο και μετά ξαναρχίζουν. Η ομορφιά της παιδικότητας! Το κήρυγμα που ακούγεται από τα μεγάφωνα ελάχιστους συγκινεί.
Ξαφνικά, το μάτι πέφτει σε ένα μικρό κοριτσάκι, περίπου 3-4 ετών, μαύρο με τα ωραία χαρακτηριστικά σγουρά μαλλάκια της Αφρικανικής Ηπείρου, με ένα όμορφο κίτρινο φουστανάκι. Μιλούσε ελληνικά. Εκτός από το χρώμα, τίποτε δε το ξεχώριζε από τα υπόλοιπα συνομήλικα Ελληνόπουλα: οι χαριτωμένες γκριμάτσες, τα ευφυολογήματα, τα γλωσσικά γουστόζικα σφάλματα, η παιδική αφέλεια, οι αφοπλιστικές ερωτήσεις προς τη γιαγιά του που ήταν Ελληνίδα και δεν φειδόταν σε παραινέσεις, οι σκανταλιές, τα παιχνίδια, η αναζήτηση για επικοινωνία με τους συνομήλικούς της. Ένα χαριτωμένο κοριτσάκι σαν όλα τα παιδάκια παγκοσμίως της ηλικίας του.
Προφανώς, πρόκειται για ένα τυχερό παιδάκι μαζί με αντίστοιχα άλλα αλλοδαπά στην Ελλάδα, ανεξάρτητα με το πώς βρέθηκε στην πατρίδα μας. Οι πιθανότητες μόρφωσής του, διεύρυνσης των πνευματικών του οριζόντων και καλής ζωής είναι ασυγκρίτως περισσότερες από πολλά συνομήλικά στη χώρα των προγόνων του. Πόσες εκατοντάδες χιλιάδες παιδάκια στην Αφρικανική Ήπειρο θα έχουν την τύχη του χαριτωμένου αυτού κοριτσιού και θα μπορέσουν να ζήσουν τη ζωή του; Πόσα από αυτά θα γευτούν την ασιτία, τη δίψα, τη φτώχεια, την εγκατάλειψη, την κακοποίηση, την αδικία, την απουσία αποτελεσματικής κρατικής πρόνοιας, την υποχρεωτική μετανάστευση, τον πόλεμο;
Ερωτήματα που μας έρχονται στο νου, αναλογιζόμενοι τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες στον κόσμο. Ξεχνάμε συχνά ότι η αποικιοκρατία και τα ιδιοτελή συμφέροντα των ανεπτυγμένων χωρών είναι υπεύθυνα σε μεγάλο ποσοστό για αυτήν την κατάσταση. Άλλωστε, τα συνεχώς διογκούμενα μεταναστευτικά και προσφυγικά ρεύματα από τις φτωχές αυτές χώρες προς την Ευρώπη, που παρατηρούνται έντονα τις τελευταίες δεκαετίες, παρουσιάζουν ανάγλυφα τα δυσεπίλυτα κοινωνικά προβλήματα αυτών των συνανθρώπων μας.
Υπάρχει δυνατότητα αναστροφής αυτής της κατάστασης; Ναι, υπάρχει! Αντίθετα, απ΄ό,τι πεσιμιστικά υποστηρίζεται, η ιστορία διδάσκει ότι η ανθρωπότητα προοδεύει, επιλύοντας σταδιακά τα προβλήματά της. Σύμφωνα με έρευνα της UNICEF, το 1950 το 15% των γεννηθέντων παιδιών, πριν από την ολοκλήρωση του 1ου έτους, απεβίωσε. Το 2016 το ποσοστό αυτό έπεσε στο 3%1. Πρόοδος; Αναμφισβήτητα, εφόσον οι θάνατοι των βρεφών παγκοσμίως μειώθηκαν κατά 80%! Παράλληλα ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι τον εικοστό αιώνα έπαψαν να υποσιτίζονται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξαφανίστηκε η πείνα παγκοσμίως.
Είμαστε ικανοποιημένοι; Όχι, διότι το πρόβλημα παραμένει, έστω μειούμενο θεαματικά. Μπορούμε όμως να αισιοδοξούμε με αυτά τα στοιχεία! Η τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα βρίσκει την ανθρωπότητα με μεγαλύτερη σύνεση. Τα ποσοστά των θανάτων από πολέμους παγκοσμίως είναι στο χαμηλότερο σημείο, παρά τα εκατομμύρια των θυμάτων δύο παγκοσμίων πολέμων2. Δισεκατομμύρια άνθρωποι εκτιμούν τα αγαθά της δημοκρατίας και της ειρήνης στον κόσμο.
Δυστυχώς στην ανατολή του εικοστού πρώτου αιώνα ο εμφύλιος στη Συρία, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το Παλαιστινιακό, τελευταία, δημιουργούν έντονο προβληματισμό και αυξάνουν τα παγκόσμια ποσοστά των θανάτων από πολέμους. Οι χιλιάδες των νεκρών, οι κατεστραμμένες πόλεις-φαντάσματα και τα προσφυγικά ρεύματα λογχίζουν ενίοτε τις συνειδήσεις των εφησυχασμένων πολιτών καταναλωτικών κοινωνιών, οι οποίοι βλέπουν απειλητικά την παρουσία των ξένων στην πατρίδα τους. Οι ανεπτυγμένοι λαοί οφείλουν, συνειδητοποιώντας την τεράστια συνευθύνη τους, να αναδείξουν ηγέτες ειρηνοποιούς, που θα προωθήσουν την επίλυση των παγκοσμίων προβλημάτων. Πολλά εκατομμύρια παιδιών έχουν δικαίωμα να ζήσουν τη ζωή του μικρού κοριτσιού της ιστορίας μας…
1. Hans Rosling, «Εγκυρογνωμοσύνη», 2018, Εκδόσεις «Κάτοπτρο», σελ.170
2. Yuval Noah Harari, «Homo Deus», 2017, Εκδόσεις «Αλεξάνδρεια», σελ. 24
