Γράφει ο Μιχαήλ Σερασκέρης: Πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων,MSc στα Οικονομικά της Υγείας, Διοικητής του Νοσοκομείου Αιτωλοακαρνανίας.
Tα τελευταία 40 χρόνια καταγράφεται σε απόλυτα όσο και σχετικά μεγέθη σημαντική παγκόσμια έλλειψη στον αριθμό των επαγγελματιών υγείας όλων των ειδικοτήτων (Ιατρών, Γενικών Ιατρών, Νοσηλευτών, Τεχνολόγων Ιατρικών Εργαστηρίων). Δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για υπηρεσίες υγείας, η έλλειψη αυτή έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ίδια τη λειτουργία των συστημάτων υγείας παγκοσμίως.
Οι λόγοι της έλλειψης θα πρέπει να αποδοθούν κυρίως στη δυσανάλογα αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας, η οποία γενικά δημιουργείται από σημαντικούς παράγοντες όπως η γήρανση του πληθυσμού, οι ασθένειες που σχετίζονται με τα σύγχρονα πρότυπα ζωής μας, η αύξηση της επιστημονικής εξειδίκευσης, η τοποθέτηση μεγάλου ποσοστού επαγγελματιών υγείας στη Γηριατρική, τη Φυσική Ιατρική, την Αποκατάσταση και τις χρόνιες παθήσεις.
Ο Covid-19 ήταν η πιο πρόσφατη ευκαιρία για την επανεμφάνιση του προβλήματος· όμως η κύρια αιτία του αναζητείται στα ίδια τα πρότυπα της σύγχρονης ζωής μας, τα οποία έχουν στρέψει την προσοχή των νέων γενεών σε οποιεσδήποτε άλλες επαγγελματικές ειδικότητες εκτός από την υγεία. Οι κυβερνήσεις τις τελευταίες 4 δεκαετίες επιμένουν να προωθούν κυρίως σπουδές όπως διοίκησης επιχειρήσεων, μάρκετινγκ, πληροφορικής, τουριστικά, παρά τα υγειονομικά επαγγέλματα.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, χρειάζεται να αναγνωρίσουν την προτεραιότητα του ζητήματος για να το αντιμετωπίσουν σε μακροπρόθεσμη βάση δια της συνεργασίας των Υπουργείων Υγείας, Εργασίας και Παιδείας.
Τι πρέπει όμως να γίνει, ξεκινώντας από «χθες», καθώς «αύριο» θα είναι πολύ αργά;
1. Οι ανεπτυγμένες χώρες να αναγνωρίσουν και να δώσουν εκ νέου προτεραιότητα στα επαγγέλματα υγειονομικής περίθαλψης.
2. Να επανεξεταστούν όλων των ειδών τα κίνητρα (οικονομικά και άλλα) που παρέχονται σήμερα στους
επαγγελματίες υγείας, προκειμένου να καταστούν ανταγωνιστικοί με εκείνους άλλων τομέων.
3. Να υιοθετηθούν σύγχρονες μέθοδοι διαχείρισης και αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού, με σκοπό την υποστήριξη του σχεδιασμού σταδιοδρομίας με επιστημονικές μεθόδους.
4. Ο Covid-19 βρήκε την κοινωνία λίγο-πολύ απροετοίμαστη. Πρέπει να αναθεωρήσουμε και να ανανεώσουμε τα σχέδια αντιμετώπισης κρίσεων, να προετοιμάσουμε την κοινωνία να δράσει -όχι μόνο να αντιδράσει- και να εκπαιδεύσουμε τον γενικό πληθυσμό να τα ακολουθεί.
5. Οι νοσηλευτές, στη σύγχρονη εποχή μας, είναι επιστήμονες, όχι βοηθοί ασθενών, όπως ήταν πριν από 130 χρόνια. Πρέπει να προωθήσουμε την επιστημονική έρευνα στην κοινότητά τους, καθώς οι ερευνητές χρειάζονται να παραμείνουν στο περιβάλλον των οργανισμών υγειονομικής περίθαλψης.
6. Να εισαγάγουμε ή και να ενισχύσουμε το mentoring, καθώς γιατροί και νοσηλευτές με πολυετή εμπειρία, καθώς πλησιάζουν προς τη σύνταξη, είναι δυνατό να παραλείπουν τη μετάδοση της σπουδαίας τους τέχνης στους νεότερους, επειδή συνεχίζουν να εργάζονται σε εκτεταμένες βάρδιες με αυξημένες ευθύνες.
7. Ας εκμεταλλευτούμε όλες τις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει το Διαδίκτυο. Οποιοσδήποτε επαγγελματίας υγείας θα μπορούσε -ακόμη και κατά τη διάρκεια της βάρδιας εργασίας του- να συνδεθεί με ένα σύντομο πανεπιστημιακό μάθημα και να το παρακολουθήσει για λίγο, μόνο και μόνο για να αλλάξει το σκηνικό και να πάρει μερικές αναζωογονητικές εντυπώσεις.
8. Ειδικά για τα νοσοκομεία, πρέπει να μειώσουμε την αναλογία ασθενών προς επαγγελματίες υγείας, ενισχύοντας τους παρόχους πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
9. «Δώστε δύναμη στους ανθρώπους»! Η εποχή μας χρειάζεται περισσότερους ηγέτες και λιγότερους διευθυντές, καθώς και περισσότερους διευθυντές από διαχειριστές.
Ο Bernard Couchner, γιατρός και πρώην υπουργός Υγείας της Γαλλίας, σε ένα βιβλίο που έγραψε πριν από το έτος 2000, προέβλεψε ότι στα επόμενα 40 χρόνια, μια μεγάλη πανδημία θα απειλήσει να καταστρέψει τα θεμελιώδη στοιχεία του πολιτισμού μας. 30 χρόνια αργότερα, με αυτή την πρόβλεψη σχεδόν επιβεβαιωμένη και ολόκληρο τον πλανήτη να υποφέρει οικονομικά, ας έχουμε κατά νου ότι, πόσο τυχεροί ήμασταν, όταν από την πρώτη στιγμή εκατομμύρια εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, στάθηκαν όρθιοι για όλα τα άλλα δισεκατομμύρια μελών της κοινωνίας μας.
