Γράφει η μουσικοκριτικός Μαρία Μόσχου: Δρ Μουσικολογίας ΕΚΠΑ
Η πρώτη συναυλία του κύκλου «Ήρωες: Χθες, Σήμερα, Αύριο…» έλαβε χώρα από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (Κ.Ο.Α.), υπό την διεύθυνση του ανερχόμενου μαέστρου Έκτορα Ταρτανή, την περασμένη Παρασκευή (8 Νοεμβρίου) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου παρουσιάστηκαν έργα Ελλήνων συνθετών, εμπνευσμένων κυρίως από την Εθνική μας Παλιγγενεσία.
Στο πρώτο μέρος, η ορχήστρα ερμήνευσε το Συμφωνικό Ποίημα «Ο θάνατος της Αντρειωμένης», του ιδρυτή της Εθνικής Σχολής Μουσικής, Μανώλη Καλομοίρη (1883-1962), ο οποίος το εμπνεύστηκε από τους αγώνες κατά του κατακτητή το 1944 και βασίζεται πάνω στο μοτίβο του χορού του Ζαλόγγου. Πρόκειται για ένα πληθωρικό έργο με μεγάλη ορχήστρα και πομπώδες ύφος, που αποτελεί απότοκο της πολύπλευρης και πολυσχιδούς προσωπικότητας του συνθέτη.
Και όταν μιλάμε για Εθνική Σχολή Μουσικής εννοούμε τη μουσική εκείνη που χρονικά αναπτύχθηκε σταδιακά από τα τέλη του 19ου αιώνα, εννοιολογικά είναι εμπνευσμένα από τους θρύλους, τα έθιμα και τις παραδόσεις της εκάστοτε χώρας, ενώ υφολογικά συνταιριάζει αρμονικά τα στοιχεία της λαϊκής μουσικής παράδοσης (κυρίως του δημοτικού τραγουδιού) κάθε λαού με αυτά της «κλασικής» δυτικοευρωπαϊκής μουσικής παράδοσης, προσδίδοντάς τους μιαν «εθνική χρωματιά». Έτσι, στο εν λόγω έργο, τόσο τα «ανατολίτικα» όσο και τα θριαμβευτικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το μεγαλειώδες ύφος του Καλομοίρη, με την άρπα να προσδίδει έναν ονειρικό τόνο, αποδόθηκαν άρτια τεχνικά, αλλά και αισθητικά, από την ορχήστρα και τον μαέστρο, εντασσόμενοι απόλυτα στο πνεύμα και τον σκοπό του συνθέτη.
Ακολούθησε το «Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα» (σύνθεση 1937) του Νίκου Σκαλκώτα (1904-1949), ένα έργο
και πολλά υποσχόμενος νέος μαέστρος,
Έκτορας Ταρτανής, διευθύνοντας
την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής
χωρίς τα στοιχεία της Εθνικής Σχολής Μουσικής, εξίσου, όμως, σημαντικό και αξιομνημόνευτο, καθώς μέσα από την ερμηνεία του αποδεικνύεται πολυδιάστατο και απαιτητικό, τόσο για τον σολίστ όσο και για την ορχήστρα. Με ένταση και μια πληθώρα αντιχρονισμών ο μαέστρος κατάφερε και συντόνισε άψογα το σόλο βιολί με την ορχήστρα, κάνοντας τα πνευστά να ηχούν λαμπρά και τα έγχορδα, όπου απαιτείτο, να ακούγονται «μαλακά». Οι απαιτούμενοι και απαιτητικοί «βιρτουοζισμοί» του έργου με τα «δύστροπα» δεξιοτεχνικά περάσματα, επέτρεψαν στον βιολονίστα Ιόνιαν Ηλία Καντέσα να ξεδιπλώσει το ταλέντο του και, όντας ενταγμένος στο πνεύμα της σύγχρονης μουσικής ματιάς του συνθέτη, κατόρθωσε να ξεπεράσει επιτυχώς τις τεχνικές δυσκολίες.
Έτσι, ο ίδιος ο βιολονίστας, αμέσως μετά την ερμηνεία του δύσκολου αυτού έργου, και για να κατευνάσει και να ηρεμήσει τα πνεύματα, προσέφερε στο κοινό ένα έργο για σόλο βιολί του Μπαχ, το οποίο ερμήνευσε με ακρίβεια σε όλες τις εντάσεις και εκφάνσεις του.
Μετά το διάλλειμα ακολούθησε το δεύτερο μέρος, με το Συμφωνικό Ποίημα «Αετός» του Γεωργίου Σκλάβου (1888-1976), ένα έργο ενταγμένο στην Εθνική Σχολή Μουσικής, όπου το ηρωικό ήθος του απηχεί τον αγώνα του έθνους μας κατά της μακροχρόνιας τουρκοκρατίας. Το έργο, ερμήνευσε υπέροχα η Κρατική μας Ορχήστρα, με τους ήχους της να κατακλύζουν την αίθουσα, ενώ οι απότομες αυξομειώσεις της έντασης καταστάλαζαν ήρεμα, φυσικά και αναμενόμενα, δίχως να αφήνουν κάτι το απρόσμενο και ξενικό στο αυτί των ακροατών.
Στο τέλος, ακούστηκαν οι «Κλέφτικοι Χοροί» του Πέτρου Πετρίδη (1892-1977), ο οποίος, γεννημένος στην Νίγδη της Καππαδοκίας και κατόπιν αξιόλογων σπουδών στις πολιτικές επιστήμες και τη μουσική (υπήρξε και μουσικοκριτικός ελληνικών και ξένων εφημερίδων, καθώς και διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Βασιλικής Πρεσβείας στο Λονδίνο), άφησε την τελευταία του πνοή στην Κηφισιά.
Το συγκεκριμένο έργο, αν και σύντομο, με το πομπώδες και γεμάτο ένταση ύφος του αρμόζει απόλυτα στη λεβεντιά των κλέφτικων χορών μας: τα κρουστά υπογράμμιζαν άρτια τον απαιτούμενο έντονο ρυθμό και τα ξέφρενα ρωμαλέα ξεσπάσματα, καθώς τα πνευστά και τα έγχορδα, ακολουθούσαν, συμπληρώνοντας ανάλογα τον ηρωικό σκοπό των χορών. Έτσι, και εδώ η Ορχήστρα, στο σύνολό της, απέδωσε με εξαιρετική επιτυχία το «ήθος» και το «ύφος» του έργου. Επιπλέον, η αθρόα προσέλευση του κοινού στη συγκεκριμένη εκδήλωση, σε μια συναυλία με ελληνικούς ήχους και «ελληνική χρωματιά», αποτελεί ελπίδα και ιδιαίτερα καλό οιωνό για το μέλλον του τόπου μας.
Κεντρική φωτο: Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών πρώτη συναυλία του κύκλου «Ήρωες: Χθες, Σήμερα, Αύριο…» την περασμένη Παρασκευή (8 Νοεμβρίου) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
