Από τη στήλη ΕΠΕΑ ΠΤΕΡΟΕΝΤΑ – Γράφει ο Άγγελος Πολύδωρος
Όσοι βλέπετε πολύ κινηματογράφο -και ειδικά αστυνομικά φιλμ από τις ΗΠΑ- έχετε προσέξει πως όταν αστυνομικοί συλλαμβάνουν κάποιον, του λένε αμέσως: «Έχεις το δικαίωμα να παραμείνεις σιωπηλός. Ό,τι πεις μπορεί και θα χρησιμοποιηθεί εναντίον σου στο δικαστήριο» κ.λπ. Αυτό δεν είναι κινηματογραφικό εύρημα, ούτε καθιερώθηκε αυθόρμητα. Το αποκαλούν «προειδοποίηση Μιράντα» και προέκυψε από μια υπόθεση που έχασε η Πολιτεία Αριζόνα, όταν το 1966 συνελήφθη κάποιος Ερνέστο Μιράντα, ως ύποπτος βιασμού (η γυναίκα δεν ήταν σίγουρη) και ομολόγησε μετά από «πιεστική ανάκριση».
Ο δικηγόρος του Μιράντα αργότερα, ξεκίνησε ένα δικαστικό αγώνα για να αποδείξει πως ουσιαστικά οι αστυνομικοί εκβίασαν την ομολογία του πελάτη του, ο οποίος αναγκάστηκε να παραδεχθεί το έγκλημα «επειδή κανείς δεν τον είχε ενημερώσει πως θα μπορούσε να παραμείνει σιωπηλός και να μην πει οτιδήποτε θα μπορούσε να τον ενοχοποιήσει και ότι κατά τη διάρκεια της ανάκρισης δικαιούταν να έχει στο πλευρό του τον δικηγόρο του».
Ο Μιράντα καταδικάστηκε, αλλά η διαδικασία καθιερώθηκε ύστερα από απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον, έλεγε ότι η διαδικασία ανάγνωσης των δικαιωμάτων (περιλαμβάνεται στις τροποποιήσεις 5 και 6 του Συντάγματος) θα κάνει την αστυνομία λιγότερο αποτελεσματική.
Ανέφερα το περιστατικό, επειδή αφενός η αστυνόμευση δεν είναι εύκολη υπόθεση και αφετέρου η νομοθεσία μπορεί να υπάρχει και να μην εφαρμόζεται σωστά. Τα πράγματα είναι πολύ ρευστά, για να καταδικάζουμε εύκολα θύματα ή θύτες και υπάρχουν πάντοτε ευκαιρίες για βελτίωση συμπεριφορών και κανόνων τακτικής των «οργάνων της τάξης», ειδικά όταν αυτές οι συμπεριφορές «εκδηλώνονται στο πεδίο».
«Στο πεδίο» τα πράγματα συμβαίνουν με «κινηματογραφικές ταχύτητες» και οι αστυνομικοί καλούνται να παίρνουν δύσκολες αποφάσεις με σοβαρότατες συνέπειες για τους ίδιους και το κοινωνικό σύνολο. Πρέπει να σταθμίζουν μεταβλητές που αλλάζουν συνεχώς. Έχουν καθήκον να προστατεύουν την κοινωνία τηρώντας τους νόμους, ειδικά όταν καταδιώκουν κακοποιούς, οι οποίοι διαφεύγοντας με τα πόδια ή εποχούμενοι, δεν νοιάζονται ούτε για τη νομιμότητα, ούτε για τις ζωές αθώων πολιτών.
Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος στην «υπόθεση Περάματος» με τον νεκρό νεαρό οδηγό του κλεμμένου αυτοκινήτου (που το χρησιμοποίησε και ως έμβολο), αλλά για να προστατευθεί η περιουσία ημών των πολιτών, δεν θέλω να απαξιώνεται το λειτούργημα του αστυνομικού με εντολές του τύπου «μη τους καταδιώκετε», που ενθαρρύνουν τους μελλοντικούς κλέφτες αυτοκινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων. Δεν θέλω όμως και τους αστυνομικούς να αισθάνονται ότι ζουν στην Άγρια Δύση. Γι αυτό θυμήθηκα την «υπόθεση Μιράντα».
