Από την άλλη πλευρά, όλο και περισσότερο το μέλλον των πόλεων είναι μέσα στα ίδια τους τα χέρια. Εξαρτάται από την ικανότητα τους να δημιουργήσουν μια διευθυντική ομάδα με συνοχή και συνέπεια ικανή για τον σχεδιασμό και υλοποίηση μιας ανθεκτικής αλλαγής της πόλης που θα της επιτρέψει να ζει και να αναπτύσσεται ποιοτικά τα επόμενα χρόνια.
Αλλά πώς θα ήταν δυνατόν να εγγυηθεί κανείς μια συνέχεια της ανάπτυξης;
Το χρησιμοποιηθέν εργαλείο για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, δηλαδή το Στρατηγικό Χωροταξικό Σχέδιο, ήταν μια έννοια γνωστή στους στρατιωτικούς και επιχειρηματικούς κύκλους, μα σχεδόν άγνωστη στην εφαρμογή της σε επίπεδο πολεοδομικό. Η μοναδική γνωστή εμπειρία ήταν εκείνη του San Francisco που θέσπισε ένα στρατηγικό σχέδιο το 1984.
Σήμερα, πάρα πολλές ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Βαρκελώνη, το Τορίνο, η Λυών, η Φλωρεντία, έχουν εφαρμόσει τον Στρατηγικό Χωροταξικό Σχεδιασμό, με τα γνωστά επιτυχημένα αποτελέσματα.
Στρατηγικό Χωροταξικό Σχέδιο-Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Δυο διαφορετικές έννοιες που ενδεχομένως μας μπερδεύουν και μας φέρνουν σε αμηχανία.
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο είναι ένα νομοθετημένο κανονιστικό εργαλείο που προσδιορίζει τα όρια της οικοδομικής δραστηριότητας και των χρήσεων γης σε συνάρτηση με τις ανάγκες των κατοίκων. Το Γ.Π.Σ υπάρχει και πρέπει να αναθεωρείται κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο.
Αντιθέτως το Στρατηγικό Χωροταξικό Σχέδιο είναι ένα θέμα εντελώς διαφορετικό, δεν είναι μια πράξη διοικητική όπως το Γ.Π.Σ αλλά μια πολιτική επιλογή προτιθέμενη να βάλει γύρω από το τραπέζι τους ενεργούς και σημαντικούς πολίτες της πόλης, με σκοπό να σχεδιάσουν το νέο προφίλ της πόλης.
Είναι δηλαδή κάτι πιο γενικό και δεν έχει να κάνει μόνο με τον πολεοδομικό προγραμματισμό αλλά και με άλλους τομείς ανάπτυξης της πόλης, όπως κοινωνικούς, οικονομικούς, πνευματικούς, τομείς περιβάλλοντος. Δηλαδή είναι μια διαρκής συνεργασία μεταξύ του δήμου και όλων των κοινωνικών εταίρων.
Το Στρατηγικό Χωροταξικό Σχέδιο γεννιέται από την ανάγκη να πραγματοποιηθεί μια βαθιά ριζοσπαστική μεταμόρφωση της πόλης, ενώνοντας τις δημόσιες και ιδιωτικές δυνάμεις που ενεργούν στην περιοχή.
Είναι ένα εργαλείο κινητοποίησης για να ενώσει επιθυμίες, να διατυπώσει στόχους προτεραιότητας και να προξενήσει συμμετοχή.
Η μεταμόρφωση της πόλης μας, η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η προβολή του Αμαρουσίου σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, η εξάλειψη των στρουκτουραλιστικών μειονεκτημάτων της πόλης, είναι στόχοι που κινδυνεύουν να μείνουν στο χαρτί, εάν ολόκληρη η πόλη με τις σύνθετες και διαφορετικές οντότητές της δεν κινηθεί και δεν αρχίσει να συνεργάζεται για να σχεδιάσει το καινούργιο Μαρούσι.
Τα ευεργετήματα του Στρατηγικού Χωροταξικού Σχεδιασμού είναι:
• Να κάνει δυνατή την πλήρη αντίληψη των στόχων
• Να δώσει ορίζοντα Πολεοδομίας σε μάκρος χρόνου
• Να αναγνωρίσει τις τάσεις και τις ευκαιρίες, αλλά και τα όρια δυνατοτήτων της πόλης
• Να συγκεντρώσει τους διαθέσιμους πόρους σε στόχους και δράσεις κατά προτεραιότητα
• Να κάνει δυνατή την συνεργασία του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
• Να αφυπνίσει την δημόσια συνείδηση.
• Να εγγυηθεί την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη
• Να προκαλέσει ένα βαθύτερο διάλογο μεταξύ στρατηγικής χωροταξίας (φόρμα και λειτουργία της πόλης) και του περιβάλλοντος.
Η πρόκληση και η ευκαιρία υπάρχει, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε έγκαιρα τους νέους ρόλους και να γίνουμε συμμέτοχοι για την επιτυχία της, με βασικό συστατικό την συμμετοχή όλων μας.
Η εκπεφρασμένη άποψη από μερικούς στην πόλη μας, ότι μας χρειάζεται ένα μοντέλο ήπιας οικιστικής ανάπτυξης, δηλαδή το Μαρούσι ένα ήσυχο προάστιο με μόνη χρήση αυτή της αμιγούς κατοικίας, ένα μεγάλο υπνωτήριο κοντά στο ολυμπιακό στάδιο στην υπηρεσία της Αθήνας, είναι εσφαλμένη και αναχρονιστική.
Το Μαρούσι πρέπει να μετεξελιχθεί σε πόλη μέσα στην πόλη, με την δική της προσωπικότητα και εξειδίκευση, εάν θέλει να μην πνιγεί από τον εναγκαλισμό της Μητροπολιτικής Αθηνάς.
Κατ’ αρχάς λοιπόν πρέπει να κατανοήσουμε το σημερινό πραγματικό πρόσωπο της πόλης μας και όχι το παλιό και ρομαντικό που όλοι θυμόμαστε και νοσταλγούμε και που έχει χαθεί ανεπιστρεπτί στις δεκαετίες 70-80 με την λαίλαπα του συντελεστή 1,6 και να επανασχεδιάσουμε το μελλοντικό προφίλ της με σαφείς κατευθύνσεις και επιλογές , όπως π.χ. υψηλή τεχνολογία σε σχέση με την νέα οικονομία – πολιτισμός – αθλητισμός και όποιες άλλες θα προκύψουν από την συμμετοχή και συνεργασία όλων μας και να δουλέψουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Κάτω από το φως αυτών των συλλογισμών πρέπει να ξεκινήσει η διαδικασία για ένα Χωροταξικό Στρατηγικό Σχέδιο, να προσκληθούν οι κάτοικοι, οι οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες να συμμετέχουν και να αρχίσουν οι αναλύσεις και οι δημόσιες συζητήσεις για την διάγνωση της πόλης και το κοινωνικό της περιβάλλον, οικονομικό και πολιτικό, για να δώσουν μια πρώτη εικόνα του μέλλοντος του Αμαρουσίου βάσει των δυνατοτήτων και των ευκαιριών του.
Ας κάνουμε λοιπόν ένα βήμα εμπρός προς την Συμμετοχική Δημοκρατική Διακυβέρνηση.
Γεώργιος Ι. Κοτσίρης, Dott. Αρχιτέκτων Μηχανικός
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Αμαρουσίου
με τον συνδυασμό «Πολίτες για το Mαρούσι» Kώστας Pώτας
