Ο Βρετανός φιλόσοφος και ειρηνιστής Bertrand Russell σε μια ομιλία του στην πλατεία Trafalgar του Λονδίνου είχε πει το παρακάτω αμίμητο: «Αν δεν θέλουμε ποτέ να γίνει μια μεταρρύθμιση ή ένα μεγάλο έργο (project) είναι να μιλάμε όλοι πολύ για αυτό».
Γράφει ο κοινωνιολόγος Γιώργος Σταυράκης
– Την περίοδο εκείνη οι βρετανοί πολιτικοί μιλούσαν για την ανάγκη μεταρρυθμίσεων και κατασκευή μεγάλων έργων. Ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι βερμπαλισμού που χαρακτηρίζονταν από μεγάλα και ηχηρά λόγια χωρίς όμως να γίνεται τίποτα. Παρά το γεγονός ότι οι αγγλόφωνοι λαοί διακρίνονται για φλεγματισμό και μέτρο στο λόγο, την περίοδο εκείνη πολλοί πολιτικοί ξέφυγαν από αυτόν τον κανόνα. Στην πολιτική ο βερμπαλισμός δεν είναι καθόλου σπάνιο είδος αλλά, διαφέρει σε βαθμό ανάλογα με το γεωγραφικό χώρο και το πολιτισμικό επίπεδο κάθε λαού. Μαζί με το λαϊκισμό είναι ένα προσφιλές εργαλείο των πολιτικών και των δημοσιογράφων (κυρίως των δημοσιογράφων) που στοχεύει στον εντυπωσιασμό με πομπώδεις εκφράσεις, συνήθως χωρίς ουσία ή περιεχόμενο. Ο στόχος όμως πετυχαίνεται γιατί οι πολίτες εθίζονται στην επανάληψη, αυτό που λέμε, «λέγε – λέγε» και έτσι ο εντυπωσιασμός μπαίνει πάνω από την ουσία ενός ζητήματος δημιουργώντας έτσι αποπροσανατολισμό σε αυτό που λέμε «κοινή γνώμη». Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, αρκεί να ανοίξουμε τον δέκτη της τηλεόρασης και θα δούμε έναν ποταμό ανούσιας φλυαρίας και πιθηκισμού στα περισσότερα κανάλια. Αυτή η επιδεικτική φλυαρία διανθισμένη με γυμνό και ντεκόρ κιτς η οποία δήθεν στοχεύει στην ψυχαγωγία μας, στην πραγματικότητα μας απομακρύνει από οτιδήποτε έχει σχέση με την πνευματικότητα και τον καλό γούστο.
– Αυτή η ακράτεια λόγου βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν έχει και φανατικούς οπαδούς που απολαμβάνουν το φτηνό και καμιά φορά, και το χυδαίο. Ας μην ξεχνάμε η ποιότητα των προγραμμάτων «πρέπει» να είναι συμβατή με το επίπεδο του φιλοθεάμονος κοινού. Και αυτό το επίπεδο, δεν περνά τις καλύτερες μέρες του.
Ο κομφορμισμός, ένας όρος της κοινωνιολογίας που σημαίνει προσαρμογή και σεβασμό του ατόμου στους τύπους συμπεριφοράς της ομάδας στην οποία ανήκει, περιφρονείται βάναυσα.
Η άρνηση για τον κοινωνικό κομφορμισμό στην ευπρέπεια του λόγου της κόσμιας ένδυσης κ.α. υποδηλώνει μια εσωτερική περιφρόνηση στο κοινωνικό σώμα. Υποκρύπτονται κοινωνικά μέσω μιας υποδόριας ασέβειας για τη σοβαρότητα που πρέπει να διέπει τις διανθρώπινες σχέσεις. Η κατάργηση της μαθητικής στολής, (ποδιάς) για τα κορίτσια, και γενικότερα η ομοιομορφία στην ένδυση που συμβολίζει στα άτομα «το ανήκω κάπου» με κάποια κουτοπόνηρα επιχειρήματα ρίχτηκε στην πυρά. Σήμερα μαζί με τα εισαγόμενα πρότυπα και την άκριτη ροπή προς το ξένο, η ανούσια πολυλογία και πολλές φορές, η απρεπής κοινωνική συμπεριφορά εξελίχθηκε σε μόδα.
– Η γενειάδα στους άνδρες, τα τρυπημένα τζιν και το τατουάζ ως σύμβολα κάποιους δήθεν ακαθόριστης πνευματικότητας και μοντερνισμού κυριαρχούν παντού. Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε βουλευτές να μπαίνουν στο ναό της δημοκρατίας (Βουλή) με κοτσίδες, τατουάζ και ξεχειλωμένα μπλουζάκια. Σε χώρους ψυχαγωγίας επικρατεί το γυμνό με κοινή θέα της κοιλιακής χώρας από το γυναικείο πληθυσμό.
Ο σύγχρονος Έλληνας, ο παγκόσμιος άνθρωπος, σαν ηθικό πρόσωπο δεν σημείωσε καμία πρόοδο σε ό,τι θεωρούνταν από τους αρχαίους ωραίο και αληθινό. Ο πρόσκαιρος ευδαιμονισμός χωρίς στερεό μορφωτικό υπόβαθρο ενθάρρυνε την ατομιστική συμπεριφορά, την εξωτερίκευση κοινωνικών απωθημένων και εντέλει την «ικανοποίηση του εγώ».
Η σωστή νηφάλια επικοινωνία ανάμεσά μας υποκαταστάθηκε με εξυπνακίστικες ατάκες και λεκτική μαγκιά θεατρικού τύπου.
– Ο επιτηδευμένος λόγος μας βγάζει από τον πραγματικό μας εαυτό μας απομακρύνει και μας οδηγεί στον απογαλακτισμό από την αρετή, και εντέλει το Θεό. Είναι φανερό ότι η κοινωνία μας έχει επείγουσα ανάγκη μιας νέας αυτογνωσίας, μιας νέας ατομικής και συλλογικής συνειδητότητας.
