Όταν ο Γάλλος στοχαστής Alexis de Tocqueville επισκέφτηκε την Αμερική το 1831 και έγραψε κατόπιν το περίφημο βιβλίο του Democracy in America, είχε εντυπωσιαστεί από την πληθώρα των εθελοντικών συνεταιρισμών μεταξύ των κατοίκων, ανεξαρτήτως ιδεολογίας και τάξης. Το ενδιαφέρον στοιχείο γι’ αυτούς τους ελεύθερους θεσμούς ήταν ότι δεν επρόκειτο περί πολιτικών, στη βάση κάθετων σκαλών προς την εξουσία, αλλά κοινωνικών, στα πλαίσια οριζοντίων δικτύων. Αυτό που ξεχώριζε τότε, αλλά και τώρα, την ανώτερη αμερικανική δημοκρατία από την έμμεση δική μας, είναι το ισχυρό πολιτισμικό και κοινωνικό κεφάλαιο πάνω στο όποιο στηρίζεται το κράτος. H κοινωνία εκεί ελέγχει το πολιτικό σύστημα και το χρησιμοποιεί για την εξυπηρέτησή της. Ο Αμερικανός θα προσπαθήσει να λύσει το πρόβλημά του μόνος, με κάθε μέσον ή με τη βοήθεια των άλλων. Ενώ ο Έλληνας θα προσφύγει στο κόμμα ή την κυβέρνηση. Ο πρώτος εμπιστεύεται τον συμπατριώτη του και ο δεύτερος, παραδόξως, το κράτος. Παρότι είναι γνωστή σε όλους η διαφθορά της εξουσίας.
Γράφει ο Χρίστος Αλεξόπουλος, οικονομολόγος Harvard
Ο περιώνυμος ελληνικός ατομικισμός και η διάχυτη καχυποψία εμποδίζουν τη δημιουργία του απαραιτήτου, για τη λειτουργία της οικονομίας και δημοκρατίας, άυλου πολιτισμικού και κοινωνικού κεφαλαίου, ως ανάχωμα στην αυθαιρεσία του πολιτικού συστήματος. Αντί ελεύθερων ανοικτών συνεταιρισμών, έχουμε μια αμοραλιστική οικογενειοκρατία, ένα διαλυτικό τοπικισμό και έναν πελατειακό κομματισμό.
Επείγει η αποκατάσταση της ισορροπίας ανάμεσα στο κράτος και την κοινωνία, τον πολιτικό και τον πολίτη, την εξουσία και την αγορά. Και τούτο δεν πρόκειται να επιτευχτεί με την κάθετη κομματικοποίηση και το ιδιοτελές πάθος της πολιτικής, αλλά με την οριζόντια κοινωνικοποίηση, τη συμμετοχική δημοκρατία και τη δημιουργική εργασία. Ας μην υπάρχουν αυταπάτες ούτε για τους 58 ή 1058! Το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι… πολιτικό. Τα διχαστικά κόμματα, δυστυχώς, δεν έχουν βελτιωθεί από την εποχή του Ροΐδη (1875), ο οποίος υποστήριζε την κατάργησή τους, για να συνιστούν μέρος της εθνικής πατριωτικής λύσης, που χρειάζεται ο τόπος εν μέσω χρεοκοπίας. Καιρός ν’ αναβιώσουμε συμπληρωματικά το θεσμό των «κοινών», πολιτικά και θρησκευτικά, που από αρχαιοτάτων χρόνων συντήρησαν τον ελληνισμό, ακόμη και στη μαύρη περίοδο της τουρκοκρατίας. Η Εκκλησία του Δήμου και η Ενορία της Εκκλησίας προσομοιάζουν στους επιτυχημένους εθελοντικούς αμερικανικούς συνεταιρισμούς και προσεγγίζουν την άμεση δημοκρατία. Δεν είναι τυχαία η αξιοθαύμαστη πρόοδος των ελληνικών κοινοτήτων πριν από τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους.
Ο μέσος Έλληνας, παραπλανημένος από τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ, προσδοκά αφελώς τη λύση των οικονομικών προβλημάτων από τους… θύτες του. Τους ίδιους πολιτικούς, δηλαδή, που δημιούργησαν την κρίση και χρεοκόπησαν τη χώρα. Κάποτε όμως θα πρέπει να διδαχτούμε την τέχνη της τιμωρίας από τον άλλον αρχαίο, ευφυή και επιτυχημένο λαό, τον εβραϊκό, και ν’ απαξιώσουμε, ενόψει των εκλογών, την υπεύθυνη, ένοχη, διεφθαρμένη και αμετανόητη ηγετική ολιγαρχία.
Ν’ αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση, προσωπική ευθύνη, κοινωνική ηθική, καθώς επίσης εμπιστοσύνη και αλληλεγγύη προς τον συνέλληνα! Εμείς θα σώσουμε τον εαυτό μας, τον άλλον και την Ελλάδα!
Σ.Σ.: Περισσότερα στο βιβλίο μου GOODBYE GREECE, HELLO HELLAS: Παρακμή & Αναγέννηση του Ελληνισμού – εκδόσεις Παπαζήση).
